အာရပ္ေငြရွင္ႀကီးေတြက ေဟာလိဝုဒ္ကုိ ဝါးမ်ဳိသြားမွာလား

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွ ထိပ္တန္းဟုိ တယ္မ်ားႏွင့္ေဈးဆုိင္တန္းမ်ား(ေရွာ့ပ္ပင္း ေမာလ္)ႏွင့္ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ ၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံ ‘ဒူဘုိင္း’ သည္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၏ဗီး ဂတ္စ္(Vegas)ဟူ၍ နာမည္ရေနၿပီျဖစ္ သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္မွစ၍ ဒူဘုိင္းႏွင့္ ဗီးဂတ္စ္၏ျခားနားမႈမွာ ပုိ၍မႈန္ဝါးဝါးျဖစ္ လာသည္။ အေၾကာင္းမွာ ၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံ၏စုိး စံေနသည့္အယ္လ္မက္တြမ္းမိသားစု၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလက္တံတစ္ခုျဖစ္သည့္ Dubai World က ကမၻာ့ဒုတိယအႀကီး ဆုံးကာစီႏုိကုမၸဏီႀကီး MGM ၏အစု ရွယ္ယာ၅ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေဒၚလာ ၁၂ဘီလ်ံ ျဖင့္ ေပးဝယ္လုိက္ျခင္းႏွင့္အတူ ဗီးဂတ္စ္ ေဒသတြင္ အစဥ္အလာမွခြဲ၍ ေခတ္ဆန္ လြန္းသည့္ ကာစီႏုိဟုိတယ္(casino-hotel)အတြက္ ေဒၚလာ၂ဒသမ၇ဘီလ်ံ ေငြေၾကးပူးေပါင္းထည့္ဝင္မႈျပဳလုိက္သည္။ ‘MGM ကေျပာရမယ္ဆုိရင္ ကမၻာမွာ အေကာင္းဆုံးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ေဖ်ာ္ေျဖေရး ႏွင့္ဧည့္ဝန္ေဆာင္မႈကုမၸဏီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳ ေအာင္ ဆြဲေဆာင္တာပါ’ ဟု Dubai World ၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ အႀကီး အကဲလုိင္ဘြန္ယုကေျပာပါသည္။

ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းသည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းမွမၾကာေသးမီကအလုံးအရင္း ႏွင့္စီးထြက္လာသည့္ေငြကုိအက်ဳိးရွိစြာရရွိ လုိက္သည့္အေႏွာင္းဆုံးလုပ္ငန္းနယ္ပယ္ပဲ ျဖစ္သည္။ ေလာင္းကစားျခင္းႏွင့္အလႊာ ခြၽတ္ကလပ္မ်ားကုိအစၥလာမ္ဥပေဒကတား ျမစ္ထားျခင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ အာ ရပ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတုိ႔က ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ထိပ္တန္းဗီးဂတ္စ္ႏွင့္ေဟာလိဝုဒ္လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ အနည္းဆုံး ေဒၚလာ ၁ဝဘီလ်ံ ခန္႔အသုံးျပဳၿပီးျဖစ္သည္။ အေမရိကမွ Universal Studiesႏွင့္ဒူဘုိင္း အိမ္၊ ေျမ ယာေဖာ္ထုတ္ေရးကုမၸဏီ Tatter တုိ႔က ေဒၚလာ၂ဒသမ၂ဘီလ်ံကုန္က်မည့္ ၂၂ စတုရန္းအက်ယ္ရွိ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲခင္းက်င္း ရာအပန္းေျဖဥယ်ာဥ္(theme park) ကုိ ဒူဘုိင္းတြင္တည္ေဆာက္ေနသည္။ Wor-ner Brothers(အေမရိကန္)ႏွင့္ အဘူဒါ ဘီ၏အႀကီးဆုံးအိမ္၊ေျမယာကုမၸဏီတုိ႔က ဧရာမစတူဒီယုိႀကီးတစ္ခုကုိတည္ေဆာက္ ၿပီး အဂၤလိပ္ႏွင့္အာရပ္ဘာသာစကားျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ဗီဒီယုိဂိမ္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရန္ ေဒၚလာ၂ဘီလ်ံတန္သေဘာတူညီမႈရရွိ ထားသည္။ အာရပ္လုပ္ငန္းရွင္တုိ႔ကႏုိင္ငံ ျခားအရင္းအႏွီးမ်ားသြားခဲ့ဖူးသည့္လမ္းကုိ လုိက္ေနသည္ဟုေျပာဆုိၾကသည္။ ေဟာ လိဝုဒ္တြင္ ဂ်ပန္တုိ႔က၁၉၈ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္ မ်ားတြင္ ေငြဘီလ်ံခ်ီၿပီးဆုံး႐ႈံးခဲ့သည့္နည္း တူ ဂ်ာမန္မ်ားကလည္း ၁၉၉ဝျပည့္လြန္ မ်ားအတြင္းက အလားတူအျဖစ္မ်ဳိးႏွင့္ ႀကဳံခဲ့ရဖူးသည္။ သုိ႔ေသာ္ အာရပ္ေတြက ေငြျပန္ဝင္ျခင္းသာမက ကြၽမ္းက်င္မႈ၊ အေပ်ာ့ထည္ပါဝါ(soft power) ႏွင့္ကမၻာ တစ္ဝန္း ယဥ္ေက်းမႈေရးရာတြင္ တရားဝင္ မႈကုိ ရွာေနျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆုိသည္။

ယခု ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားမွာ ရက္ရွည္ စီမံကိန္း၏အစိတ္အပိုင္းမွ်သာျဖစ္သည္။ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားမ်ားႏွင့္ျပည္တြင္းေဈး ကြက္အတြက္ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္မီေဖ်ာ္ေျဖ ေရးဗဟုိဌာနမ်ားျဖစ္ရန္ ရည္ရြယ္သည္။ ယခုပင္လွ်င္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားမ်ား သြားေရာက္ရာ ေနရာျဖစ္သည့္ လူလုပ္ကြၽန္းငယ္မ်ားႏွင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ကမၻာေျမ ‘The World’ လုိမ်ဳိးေနရာျဖင့္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္ ေနသည္။

ႀကီးထြားလာႏုိင္စရာရွိေနသည့္အာရပ္

ကမၻာမွေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္း

အာရပ္ေဈးကြက္ကႀကီးမားလာႏုိင္ စရာရွိေနသည္။ အာရပ္ကမၻာ၏လူဦးေရ ၆ဝရာခုိင္ႏႈန္းသည္အသက္၂၅ႏွစ္ေအာက္ ျဖစ္သည္။ ေဖ်ာ္ေျဖေရးဘက္တြင္ ခံတြင္း ေတြ႕မႈမွာ ႀကီးမားသည္။ ေနာက္၅ႏွစ္ အတြင္း အာရပ္ကမၻာ၏ေဖ်ာ္ေျဖေရးႏွင့္ မီဒီယာေဈးကြက္သည္ ႏွစ္စဥ္ ၆ဝရာခုိင္ ႏႈန္းနီးပါး ႀကီးထြားၿပီး ဝင္ေငြေဒၚလာ၁ဝ ဘီလ်ံလုပ္ငန္းျဖစ္လာႏုိင္သည္ဟုခန္႔မွန္း ထားသည္။ ဘရာဇီးႏွင့္႐ုရွားေဈးကြက္မ်ား ထက္ ႀကီးထြားမႈေျခလွမ္း ပုိမုိျမန္ဆန္မည္ ျဖစ္သည္။

လာမည့္လမွစ၍ ဒူဘုိင္း၏ Arab Media Group က ေနာက္ကုမၸဏီတစ္ခု ႏွင့္ေပါင္းၿပီး MTV Arabia အစီအစဥ္ကုိ အိမ္ေထာင္စု၃၅သန္းသုိ႔စတင္ထုတ္လႊင့္ ေတာ့မွာျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အေရွ႕အလယ္ ပုိင္းႏွင့္ေျမာက္အာဖရိကတြင္ အႀကီးက်ယ္ ဆုံးေငြေပးၾကည့္ရသည့္႐ုပ္ျမင္သံၾကားကြန္ ရက္ျဖစ္လာမည့္ Showtime Arabia က အာရပ္ဘာသာစကားႏွင့္လူၿပိန္းႀကိဳက္႐ုပ္ ရွင္ကားမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခန္းမ်ား လႊင့္ထုတ္ရန္အစီအစဥ္ရွိေနသည္။

ပေရာဂ်က္အခ်ဳိ႕တြင္ ပကာသနစြက္ လ်က္ရွိေၾကာင္း ေျပာဆုိမႈရွိသည္။ MGM ႏွင့္လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္မႈမွာ သာမန္သူ တစ္ဦးအသိဉာဏ္ႏွင့္လုပ္ငန္းေရြးခ်ယ္မႈ မ်ဳိးဟုဆုိႏုိင္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဗီးဂတ္စ္ ၏ေလာင္းကစားေဈးကြက္မွာ သာမန္ ထက္ လြန္ကဲ ‘ေဟာ့တ္’ (hot)ျဖစ္ေနျခင္း ေၾကာင့္ပင္။ သုိ႔ေသာ္ ဒူဘုိင္း သုိ႔မဟုတ္ အဘူဒါဘီက ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားသည့္ေပ်ာ္ ပြဲရႊင္ပြဲက်င္းပရာ အပန္းေျဖဥယ်ာဥ္လုပ္ ငန္းကုိ စဥ္ဆက္ထိန္းႏုိင္မႈအေပၚ လုပ္ငန္း နယ္ပယ္မွကြၽမ္းက်င္သူတုိ႔က သံသယရွိၾက သည္။ ယူနီဗာဆယ္၊ ပါရာေမာင့္တုိ႔ႏွင့္ အတူ လုပ္ငန္းလုပ္ဖူးသည့္ Internatio-nal Theme Park Services မွ ဥကၠ႒ ျဖစ္သူက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေဒၚလာ၃ဘီလ်ံရွိ ခဲ့သည့္ ‘ေဟာင္ေကာင္ဒစၥနီ’ (Hong Kong Disney)မွာ တစ္ႏွစ္လာေရာက္ လည္ပတ္သူ ၅သန္းရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယခု တုိင္ အရင္းမေက်ေသးေၾကာင္းေထာက္ျပ သည္။ ‘Theme Park’ ေတြဆုိတာက ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ အမာခံ၊ ေဒသခံေဈးကြက္လုိ အပ္တယ္။ အဘူဒါဘီရဲ႕လူဦးေရ ၁ဒသမ ၈သန္းအားလုံးက လည္ပတ္ၾကဦးေတာ့ ကုန္က်မႈေဒၚလာ၂ဘီလ်ံရွိႏုိင္တဲ့ဥယ်ာဥ္က အ႐ႈံးအမ်ားႀကီးေပၚပါလိမ့္မယ္’ ဟု ယင္း ဥကၠ႒ကရွင္းျပသည္။

ေဟာလိဝုဒ္ကုိ ဝယ္ေနၿပီ

အာရပ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ေငြရွင္ႀကီးမ်ား အေနႏွင့္ ေဟာလိဝုဒ္အတြင္း ဝယ္ယူေန ျခင္းမွာ အေၾကာင္းရွိသည္။ ႐ုပ္ရွင္ကား မ်ားတြင္ မြတ္စလင္မ်ားအား ျပသထားပုံ ကုိလႊမ္းမုိးႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိန္ ဒါဟမ္း တကၠသိုလ္မွအေရွ႕အလယ္ပုိင္းေရးရာကြၽမ္း က်င္သူခရစၥတုိဖာေဒးဗစ္ဆန္က အာရပ္ ေငြကအာရပ္သ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားကုိ ေဟာလိ ဝုဒ္႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားထဲ ပုိမုိေရာက္ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္လိမ့္မည္ဟု ေဟာကိန္းထုတ္ ထားသည္။ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားက ႐ုိက္ကြင္းႏွင့္ပ႐ုိဂ်က္မ်ား အေပၚလႊမ္းမုိးမႈရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္းေနာက္ ကြၽမ္းက်င္သူတစ္ဦးကေထာက္ျပသည္။ သူက ပီတာဘာ့ဂ္၏အစၥလာမ္မစ္အစြန္း ေရာက္ဝါဒအေၾကာင္း ႐ုိက္ကူးထားသည့္ သည္းထိတ္ရင္ဖုိဇာတ္ကားကုိကုိးကားျပဳ ေျပာဆုိသည္။ ‘The Kingdom’ ကားမွာ အဘူဒါဘီအတြင္း ႐ုိက္ကူးခြင့္ရခဲ့ေသာ ပထမဆုံး ဝက္ဝက္ကြဲေအာင္ျမင္သည့္ (block buster)႐ုပ္ရွင္ကားပင္။ ယင္း႐ုပ္ ရွင္တြင္ ပါလက္စတုိင္းမင္းသား အာရွ ရက္ဖ္ဘာဟြမ္းကုိ သူရဲေကာင္းေဆာ္ဒီအာ ေရဗ်ရဲအရာရွိအျဖစ္ ေဟာလိဝုဒ္စတား Jamie Foxx ႏွင့္တြဲဖက္ေပးထားသည္။ အဘူဒါဘီကပူးတြဲေဒၚလာ၁ဘီလ်ံရန္ပုံ ေငြျဖင့္ ႐ုိက္ကူးသည့္ပ႐ုိဂ်က္မ်ားတြင္ေျပာ ေရးဆုိခြင့္ရရွိမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဝါနာဘရား သား(ေဟာလိဝုဒ္႐ုပ္ရွင္လုပ္ငန္း)ကအတည္ ျပဳေျပာၾကားသည္။’႐ုပ္ရွင္မ်ားထဲမွာအေရွ႕ အလယ္ပုိင္းေဒသႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးအားလုံး ၾကားေနျမင္ေနရတာက စစ္အေၾကာင္း၊ အေျခခံဝါဒီမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္အၾကမ္းဖက္ မႈအေၾကာင္းေတြပဲျဖစ္တယ္။ အာရပ္မ်ား အေၾကာင္း အေကာင္း႐ုိက္ထားတဲ့႐ုပ္ရွင္ ကားတစ္ကားတေလေတြ႕ရမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေကာင္းတစ္ခုပဲေပါ့။ မဟုတ္ဘူးလား’ ဟူ၍ Abu Dhabi Media Co သစ္၏ အမႈေဆာင္အရာရွိ ခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ရီယာ့ဒ္အယ္လ္မူဘာရက္စ္က ေျပာသည္။

အေနာက္တုိင္းေဖ်ာ္ေျဖမႈက အစၥလာမ္ဥပေဒသႏွင့္အံဝင္ပါ့မလား

အေနာက္တုိင္း ေဖ်ာ္ေျဖမႈလုပ္ငန္း ကအာရပ္ကမၻာထဲ ဘယ္နည္းႏွင့္အံဝင္ႏုိင္ မည္ဆုိသည့္ကိစၥကရွိေနသည္။ Hooters ေပ်ာ္ပြဲစား႐ုံမ်ားလုပ္ငန္းစုမွအခြဲတစ္ခုကုိ ဒူဘုိင္းအတြင္းဖြင့္လွစ္ရန္အစီအစဥ္မွာ ယခုပင္အေႏွာင့္အယွက္ႏွင့္ႀကဳံေနရသည္။ ေပ်ာ္ပြဲစား႐ုံစားပြဲထုိး အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ မလုံမလဲဝတ္စားဆင္ယင္မႈေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ သည္။ ထုိ႔ျပင္ Dubai World ၏ MGM ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းမ်ား၌ ရင္းႏွီီးျမႇဳပ္ႏံွ မႈမွာ သိပ္ကိုအျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ေနသည့္ အတြက္ကုမၸဏီကအစၥလာမ္ဘာသာဥပေဒ မ်ားႏွင့္ဘယ္ပုံဘယ္နည္း စပ္ဟပ္ေဆာင္ ရြက္မည့္အေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာၾကား ရန္ျငင္းဆုိထားသည္။ ‘MGM ထဲမွာရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံတာက အစၥလာမ္ဘာသာတရား ဥပေဒ(ရွာရီယာ)ႏွင့္မညီတာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အစၥလာမ္ဥပေဒ၁ဝ၁က ကာစီႏုိမ်ား၊ ဝက္ ဒါမွမဟုတ္ အရက္ေသ စာမ်ားမွာလုပ္ကုိင္ျခင္းမရွိရဘူးလုိ႔ဆုိတာ ရွိထားပါတယ္’ ဟုဒူဘုိင္းအေျခစုိက္ဘဏ္ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးကေျပာသည္။ ဒီလုိမ်ဳိး လုပ္ရပ္ေတြမွ ဘာေတြေပၚေပါက္လာမည္ ဆုိသည္ကုိ တခ်ဳိ႕ကစုိးရိမ္ေနၾကသည္။ ‘ဒူ ဘုိင္းမွာရွိတဲ့ျပည္သူေတြက သူတုိ႔အစုိးရကုိ အစၥလာမ္မစ္မဟုတ္သလုိျမင္ေနၾကသည္္’ ဟု ဒါဟမ္းတကၠသိုလ္မွေဒးဗစ္ဆန္ကဆုိ သည္။ယင္းအခ်က္ကလာမည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ႏုိင္ငံတြင္း၌အၾကမ္းဖက္မႈစသည့္ဆုိးရြား သည့္ ပတ္သက္ဆက္ႏႊယ္မႈအက်ဳိးဆက္ မ်ားေပၚေပါက္လာႏုိင္စရာရွိသည္ဟုေဒး ဗစ္ဆန္ကသူ၏အျမင္ကုိေျပာသည္။

ယခုကာလတြင္ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားက ‘စတားမ်ား’ ေနာက္သုိ႔လုိက္ေနၾကသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္ အဘူဒါဘီ၏ပထမဆုံး ေသာ႐ုပ္ရွင္ပြဲေတာ္တြင္ ေဟာလိဝုဒ္မွ႐ုပ္ ရွင္ထုတ္လုပ္သူဟာေဗးဝိန္စတိန္းကအဖြင့္ အမွာစကားေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေကာင္း ဆုံးထုတ္လုပ္ၿပီးခဲ့သည့္႐ုပ္ရွင္မ်ားႏွင့္ပတ္ သက္၍ ေျပာၾကားရာတြင္ ဝိန္စတိန္းက ‘ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့႐ုပ္ရွင္ကားသာျဖစ္ပါ ေစ၊ အဲဒီဇာတ္ကားက ရပ္ေဝးရပ္နီးပ်ံ႕ႏွံ႕ ေရာက္ရွိသြားမွာပါ’ ဟူ၍မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ သည္။ ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသမွမီဒီယာလုပ္ ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားကယင္းအခ်က္ကုိအေလး အနက္ျပဳဖြယ္ရွိေၾကာင္းပါ။