အုိပက္ (OPEC) ကာတဲလ္အဖြဲ႕က စကၠဴက်ားဘဝမွ တကယ့္က်ားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ၿပီလား

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

ေရနံအဓိကထုတ္လုပ္သည့္ ႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယား၊ အီ ရန္၊ အီရတ္၊ ကူဝိတ္၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ား ျပည္ေထာင္စု(UAE)၊ ကာတာ၊ ဗင္နီဇြဲ လား၊ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား၊ လစ္ဗ်ား၊ အင္ဒိုနီး ရွား၊ အယ္ဂ်ီးရီးယား၊ ဂါဘြန္ႏွင့္အီေကြေဒါ ႏုိင္ငံမ်ားပါဝင္သည့္ ‘ေရနံတင္ပုိ႔သည့္ႏုိင္ငံ မ်ားအဖြဲ႕(အုိပက္)’ (Organization of Petroleum Exporting Countries, OPEC)ကုိ ၁၉၆ဝျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္ဖြဲ႕ စည္းခဲ့ရာ ယေန႔ဆုိလွ်င္ သက္တမ္း၄၇ႏွစ္ ေက်ာ္လြန္ၿပီျဖစ္သည္။ ယင္းအဖြဲ႕ကုိ ‘ကာ တဲလ္’ အဖြဲ႕အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းထားျခင္းျဖစ္ သည္။ ကာတဲလ္(Cartel)ဆုိသည္မွာ ေဈးကြက္ကိုလႊမ္းမုိးခ်ယ္လွယ္ႏုိင္ရန္ မ်ဳိး တူပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္လုပ္ငန္းရွင္ႀကီး မ်ားစုေပါင္းပါဝင္သည့္အဖြဲ႕ကုိဆုိလုိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္းကာလတစ္ေလွ်ာက္လုံး အုိ ပက္သည္ ကာတဲလ္အမည္ခံမွ်ေလာက္ သာျဖစ္ခဲ့သည္။ စကၠဴက်ားသာျဖစ္ခဲ့ သည္။ ယင္းအဖြဲ႕သည္ တကယ့္လက္ေတြ႕ တြင္ ေရနံေဈးႏႈန္းမ်ားကုိ မထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ခဲ့ ပါ။ အေၾကာင္းမွာ ယင္းအဖြဲ႕၏အဖြဲ႕ဝင္ အမ်ားအျပားမွာ ေဈးကြက္ကုိထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ရည္ရြယ္သည့္ ထုတ္လုပ္မႈ ‘ကုိတာမ်ား’ (quotas)ကုိ မွန္မွန္ႀကီး ခ်ဳိးေဖာက္မႈရွိေန ခဲ့၍ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အုိပက္ဝယ္လုိ အားႏွင့္ေရာင္းလုိအား အေျခအေနမ်ား ေျပာင္းလဲေရြ႕လ်ားမႈအေပၚလုိက္ၿပီး ေဈး ႏႈန္းအတက္အက်ကုိ ေယဘုယ်လုိက္ခဲ့ သည္။

သုိ႔ေသာ္ ယခုအခါ အုိပက္သည္ တကယ့္က်ား ျဖစ္လာၿပီဟုဆုိရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ တကယ္အလုပ္ျဖစ္သည့္ ကာ တဲလ္ျဖစ္လာေပၿပီ။ ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္၊ မတ္လ အတြင္း ဗီယင္နာတြင္က်င္းပခဲ့သည့္ အို ပက္အစည္းအေဝးကုိပဲၾကည့္ပါ။ ေရနံတုိး ျမႇင့္ထုတ္လုပ္ရန္ ထင္ရွားေပၚလြင္သည့္ အေျခအေနအေၾကာင္းရပ္မ်ားရွိေနေသာ္ လည္း ေရနံဝန္ႀကီးမ်ားက ေရနံတုုိးထုတ္ လုပ္ရန္ ျငင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။ ေရနံစိမ္းေဈး ႏႈန္းက တစ္စည္လွ်င္ ေဒၚလာ၁ဝဝ အထက္တြင္ ဝဲေနသည္။ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုက ‘ရီဆက္ရွင္’ (Recession) သုိ႔မဟုတ္ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈကာလ အတြင္း သုိ႔မဟုတ္ အနီးသို႔ေရာက္ရွိေန သည္။ က်န္ကမၻာ့ႏုိင္ငံအမ်ားစုကလည္း သိသာသည့္စီးပြားေရးအက်ပုိင္းႏွင့္ ရင္ ဆုိင္ေနရသည္။ ဒါကုိ အုိပက္ေရနံဝန္ႀကီး မ်ားက မမႈပါ။ ေရနံဝယ္လုိအားေပ်ာ့လာ လွ်င္(စီးပြားေရးအားေပ်ာ့ျခင္း၏ေရာင္ျပန္ ဟပ္မႈ)ေရနံထုတ္လုပ္မႈကုိ ေလွ်ာ့ခ်မည့္ အရိပ္အေယာင္ျပသခဲ့သည္။

ရီဆက္ရွင္ သုိ႔မဟုတ္ စီးပြားေရးေႏွး ေကြးမႈ သူ႔ဘာသာသူ ျပင္ဆင္ႏုိင္ရန္ ယႏၲရားနည္းစဥ္မ်ားထဲတြင္ ေရနံေဈးႏႈန္း က်ဆင္းမႈမွာ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ဓာတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ဆီႏွင့္အိမ္တြင္းသုံးဆီတုိ႔၏ ေဈးႏႈန္းမ်ား ပုိမုိနိမ့္က်လာမႈက စားသုံးသူ ၏ဝယ္ႏုိင္အားကုိ တုိးတက္ေစသည္။ ေငြ ေဖာင္းပြမႈကုိ တုံ႔ဆုိင္းေစၿပီး အမ်ားျပည္သူ တုိ႔၏ယုံၾကည္မႈကို တုိးေစသည္။ သည္သုိ႔ သေဘာအားျဖင့္ ယင္းအေၾကာင္းအခ်က္ မ်ားသည္ ယိမ္းယုိင္ေနသည့္စီးပြားေရး အတြက္အေရးႀကီးသည့္အလုိအေလ်ာက္ (ေအာ္တုိမက္တစ္)’တည္ၿငိမ္ေစသည့္အရာ’ (stabilizer)တစ္ခုပင္။ အလုိအေလ်ာက္ တည္ၿငိမ္ေစသည့္အရာကုိ ဖယ္ရွားပစ္ မည္ဆုိလွ်င္ ယင္းထက္ပုိဆုိးသည္က ‘အလုိအေလ်ာက္ မတည္ၿငိမ္ေစသည့္ အရာ’ အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းေစမည္ဆုိက ရီဆက္ရွင္း သုိ႔မဟုတ္ စီးပြားေရးေႏွးေကြး မႈကုိ ပုိမုိဆုိးရြားေစမွာျဖစ္သည္။

ေရနံထုတ္လုပ္သူမ်ားအတြက္ ေရနံ ေဈးႏႈန္းျမင့္မားမႈက သူတုိ႔အတြက္ေကာင္း သည္။ ၁၉၉၉ခုႏွစ္မွစ၍ အုိပက္ႏုိင္ငံမ်ား အတြက္ ေရနံမွဝင္ေငြသည္ ေလးဆတုိး ခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္တြင္ ခန္႔မွန္းေျခ ေဒၚလာ ၆၇ဝဘီလ်ံရွိသည္။ အိုပက္က ကံေကာင္း၍လား(ေဈးကြက္တြင္ ေရနံ ထုတ္လုပ္မႈက်ပ္တည္းျခင္း)သုိ႔မဟုတ္ တကယ့္ကာတဲလ္အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္၍ လား(ထုတ္လုပ္မႈေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ေဈးႏႈန္းျမႇင့္ တင္ျခင္း)ဟူသည္ကုိ ကြၽမ္းက်င္သူတုိ႔က သဲသဲကြဲကြဲမသိၾကေသးေပ။ အေျဖမွန္မွာ ႏွစ္မ်ဳိးစလုံးေၾကာင့္ဟုဆုိရေပမည္။

ကံေကာင္းျခင္း

ကံေကာင္းျခင္းဆုိသည့္အခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သံသယျဖစ္စရာမလုိပါ။ ေရနံ ႏွင့္ပတ္သက္၍ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္မႈမွားယြင္း မႈႀကီးႏွစ္ရပ္က အုိပက္ကုိ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ပထမတစ္ခုမွာ ကမၻာ့ေရနံ ဝယ္လုိအားကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့တြက္ဆမႈျဖစ္ သည္။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွျဖစ္ သည္။ ၁၉၉၉ခုႏွစ္မွစ၍ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ေရနံသုံးစြဲမႈက ႏွစ္ဆနီးပါး တက္လာခဲ့ သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္တြင္ တစ္ေန႔ ေရနံပီပါ (စည္)သုံးစြဲမႈ ၇ဒသမ၅သန္းရွိခဲ့သည္။ တစ္ နည္းအားျဖင့္ 7.5mbd(million bar-rels a day)ရွိခဲ့သည္။ ယင္းႏွစ္တြင္ ကမၻာ့ေရနံသုံးစြဲမႈမွာ 86mbd ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္က 20.8mbd ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၉ခုႏွစ္ထက္ ၇ရာခုိင္ႏႈန္းျမင့္တက္လာ ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယမွားယြင္းတြက္ခ်က္ မႈမွာ ေရနံထုတ္လုပ္ႏုိင္မႈကုိ ပုိမုိခန္႔မွန္း ထားျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္မက္ျဖစ္ပြားမႈ၊ ျပည္ တြင္းပဋိပကၡႏွင့္ျပည္သူပုိင္ သို႔မဟုတ္ အမ်ဳိးသားပုိင္ျပဳလုပ္ျခင္းက အီရတ္၊ ႏုိင္ ဂ်ီးရီးယား၊ အီရန္၊ ဗင္နီဇြဲလားႏွင့္ေနရာ တုိင္းတြင္ ေရနံထုတ္လုပ္မႈကုိ က်ဆင္းသြား ေစခဲ့သည္။ ယင္းျပႆနာမ်ားမရွိခဲ့လွ်င္ ကမၻာတစ္ဝန္း ေရနံထုတ္လုပ္မႈစုစုေပါင္း သည္ 4.5mbd ပိုမုိထုတ္လုပ္ႏုိင္ဖြယ္ရွိ သည္ဟု စြမ္းအင္သုေတသနေဖာင္ေဒး ရွင္းကဆုိသည္။ ဝယ္လုိအား ပုိမုိျမင့္တက္ လာျခင္းႏွင့္ထုတ္လုပ္မႈဘက္တြင္ က်ဆင္း ျခင္းႏွစ္ရပ္ေပါင္းစပ္မႈက ေရနံေဈးႏႈန္းမ်ား ကို ထုိးတက္ေစသည္။

အုိပက္လက္ခ်က္

ဒါက ျပႆနာ၏အစိတ္အပုိင္းတစ္ ဝက္မွ်သာျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္ေႏွာင္း ပုိင္းသုိ႔ ျပန္သြားၾကည့္ပါ။ ေရနံစည္စိမ္း တစ္ပီပါမွာ ေဒၚလာ၇ဝမွ၅ဝအထိ က် ဆင္းလာလ်က္ရွိသည္။ ကာတဲလ္အစစ္ အမွန္တစ္ခုအေနႏွင့္က ေရနံေဈးႏႈန္းမ်ား ကုိ က်ားကန္ေပးရန္ ထုတ္လုပ္မႈကို ေလွ်ာ့ ခ်ရေပလိမ့္မည္။ အုိပက္က အဆင့္ႏွစ္ ဆင့္ျဖင့္ လုပ္ခဲ့သည္။ ေရနံထြက္ႏႈန္းကုိ တစ္ေန႔စည္ပီပါ ၈ဝဝဝဝဝႏႈန္းျဖင့္ ေလွ်ာ့ခဲ့ သည္။ ဇူလုိင္လ ေရာက္လာသည့္အခါ စည္ပီပါ ၁၂၅သန္းကုိ ေျပာင္ေအာင္ရွင္း ပစ္လုိက္သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ကုန္ပုိင္း အေရာက္တြင္ ဆီပီပါ လက္က်န္မွာ ၃ႏွစ္ တာအတြင္း အနိမ့္ဆုံး ေရာက္ရွိသြား သည္။ သည္တြင္ ေရနံေဈးႏႈန္းမ်ား ျမင့္ တက္သြားသည္။ အုိပက္က ထုတ္လုပ္မႈကုိ မေလွ်ာ့ခ်လုိက္ပါက ယေန႔ေဈးႏႈန္းမွာ ေဒၚလာ၁ဝဝရွိလာမွာမဟုတ္။

အုိပက္၏ ယေန႔ကာလ ေဈးကြက္ ပါဝါမွာ ၁၉၉၉ခုႏွစ္မွ စတင္ခဲ့သည္ဟု စီး ပြားေရးပညာရွင္တစ္ဦးကေျပာသည္။ ထုိ အခ်ိန္က ေရနံေဈးႏႈန္းမွာ တစ္စည္လွ်င္ ၁ဝေဒၚလာခန္႔သာရိွသည္။ ၁၉၉၇-၉၈ အာရွဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းက ဝယ္ လုိအားက်ဆင္းေစခဲ့သည္။ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းဝယ္မႈဘက္တြင္ အႏွစ္သာရအား ျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိေသး။ ေဆာ္ဒီအာေရး ဘီးယားက အီရန္၊ ကူဝိတ္၊ ဗင္နီဇြဲလား စသည့္ အိုပက္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားႏွင့္ေရာ အုိ ပက္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားမဟုတ္သည့္ ႐ုရွား၊ ေနာ္ ေဝးႏွင့္မကၠဆီကုိတုိ႔ႏွင့္ပါ ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္း မႈျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အက်ဳိးရလဒ္မွာ ေရနံ ထုတ္လုပ္မႈကုိ သိသိသာသာေလွ်ာ့ခ်ရန္ ဆုိသည့္ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ပင္။ ေရနံထုတ္လုပ္မႈ ကုိတာမ်ားအေပၚ ႏုိင္ငံ မ်ား၏လုိက္နာမႈမွာေကာင္းမြန္သည္။ ေရနံမွဝင္ေငြမ်ားက်ဆင္းၿပိဳလဲမႈအေပၚ အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ‘ဒါက အုိ ပက္အေနႏွင့္ တကယ့္ကာတဲလ္အျဖစ္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မႈ စတင္တာပါပဲ’ ဟုစီးပြား ေရးပညာရွင္ ဗာလက္ဂ်ာကေျပာသည္။

ႀကိဳတင္မျမင္မႈအတြက္ ခံရခ်က္နာ

တစ္စုံတစ္ရာ အတုိင္းအတာအထိ အတိတ္က ကြၽႏု္ပ္တုိ႔၏ေရွ႕ႀကိဳျမင္ႏုိင္စြမ္း မရွိမႈအေပၚ ေပးဆပ္ေနရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သုံးသပ္ေဝဖန္သူ ေရာဘတ္ ေဂ် ဆမ္ျမဴ အယ္လ္ဆင္က ေထာက္ျပသည္။ ႏုိင္ငံရပ္ ျခားမွ ေရနံတင္သြင္းမႈအေပၚ မွီခုိအား ထားမႈမွာ မလႊဲေရွာင္ႏုိင္သည့္အေျခအေန ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ျပည္တြင္းထြက္ရွိမႈ၏ ၆ဝရာခုိင္ႏႈန္းနီးပါးရွိေနသည္။ ကြၽႏု္ပ္တုိ႔က သုံးစြဲမႈဘက္တြင္ တရာလြန္မ်ားျပားၿပီး ထုတ္လုပ္မႈဘက္တြင္ နည္းပါးလြန္းေန သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကြၽႏု္ပ္တုိ႔၏ ဝယ္လုိအား ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ျပည္တြင္းထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်မႈကုိ တုိးျမႇင့္ျခင္းျဖင့္ အုိပက္၏ ေဈးကြက္ပါဝါကုိ ကန္႔သတ္ႏုိင္ပါသည္။ ကမၻာတစ္ဝန္းလုိအပ္မႈႏွင့္ ထုတ္လုပ္ အၾကား ကြက္လပ္က်ဥ္းေျမာင္းသြားပါက ေရနံထုတ္လုပ္သူမ်ားအေနႏွင့္ ေဈးကြက္ ကုိထိန္းခ်ဳပ္ရန္ပုိမုိခက္ခဲသြားမည္ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အတားအဆီးမရွိသေလာက္နီးပါး ေရနံ တင္သြင္းမႈအေပၚ အာသာျပင္းျပမႈက အုိ ပက္၏ ပစၥကၡ ေအာင္ျမင္ေမာ္ႂကြားႏုိင္မႈကုိ အဆင္ျခင္ကင္းမဲ့စြာ ပုိ႔ေဆာင္ေပးခဲ့သည္ ဟုေဝဖန္သုံးသပ္သူက ေျပာဆုိသည္။ ယင္းေအာင္ျမင္မႈအတုိင္းအတာမွာ ယခု ႏွစ္ႏွင့္လာမည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း အစမ္းသပ္ ခံရလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ US စြမ္းအင္ဌာန က အုိပက္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားမဟုတ္သည့္ ဘရာ ဇီး၊ ကေနဒါႏွင့္ကာဇက္စတန္တုိ႔မွ ေရနံ ထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္တက္လာဖြယ္ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ ကမၻာ့စီး ပြားေရး အားေပ်ာ့လာမႈက ဝယ္လုိအားကုိ က်ဆင္းသြားေစမွာျဖစ္သည္။ အိုပက္ပင္ လွ်င္ မလုိလားအပ္သည့္ ယေန႔ကာလ ေပါက္ေဈးကုိ ဆက္လက္ထိန္းထားႏုိင္ စြမ္းရွိႏုိင္လိမ့္မည္မဟုတ္။ မည္သုိ႔ျဖစ္ေစ ေရနံကာတဲလ္၏ေရရွည္ၿခိမ္းေျခာက္မႈက ဆက္လက္ရွိေနပါလိမ့္မည္။ အုိပက္ကာ တဲလ္အဖြဲ႕သည္ ယခင္ကလုိ စကၠဴက်ား မဟုတ္ေတာ့။ တကယ့္က်ား ျဖစ္လာ ေပၿပီ။

အာရပ္ေငြရွင္ႀကီးေတြက ေဟာလိဝုဒ္ကုိ ဝါးမ်ဳိသြားမွာလား

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွ ထိပ္တန္းဟုိ တယ္မ်ားႏွင့္ေဈးဆုိင္တန္းမ်ား(ေရွာ့ပ္ပင္း ေမာလ္)ႏွင့္ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ ၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံ ‘ဒူဘုိင္း’ သည္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၏ဗီး ဂတ္စ္(Vegas)ဟူ၍ နာမည္ရေနၿပီျဖစ္ သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္မွစ၍ ဒူဘုိင္းႏွင့္ ဗီးဂတ္စ္၏ျခားနားမႈမွာ ပုိ၍မႈန္ဝါးဝါးျဖစ္ လာသည္။ အေၾကာင္းမွာ ၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံ၏စုိး စံေနသည့္အယ္လ္မက္တြမ္းမိသားစု၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလက္တံတစ္ခုျဖစ္သည့္ Dubai World က ကမၻာ့ဒုတိယအႀကီး ဆုံးကာစီႏုိကုမၸဏီႀကီး MGM ၏အစု ရွယ္ယာ၅ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေဒၚလာ ၁၂ဘီလ်ံ ျဖင့္ ေပးဝယ္လုိက္ျခင္းႏွင့္အတူ ဗီးဂတ္စ္ ေဒသတြင္ အစဥ္အလာမွခြဲ၍ ေခတ္ဆန္ လြန္းသည့္ ကာစီႏုိဟုိတယ္(casino-hotel)အတြက္ ေဒၚလာ၂ဒသမ၇ဘီလ်ံ ေငြေၾကးပူးေပါင္းထည့္ဝင္မႈျပဳလုိက္သည္။ ‘MGM ကေျပာရမယ္ဆုိရင္ ကမၻာမွာ အေကာင္းဆုံးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ေဖ်ာ္ေျဖေရး ႏွင့္ဧည့္ဝန္ေဆာင္မႈကုမၸဏီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳ ေအာင္ ဆြဲေဆာင္တာပါ’ ဟု Dubai World ၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ အႀကီး အကဲလုိင္ဘြန္ယုကေျပာပါသည္။

ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းသည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းမွမၾကာေသးမီကအလုံးအရင္း ႏွင့္စီးထြက္လာသည့္ေငြကုိအက်ဳိးရွိစြာရရွိ လုိက္သည့္အေႏွာင္းဆုံးလုပ္ငန္းနယ္ပယ္ပဲ ျဖစ္သည္။ ေလာင္းကစားျခင္းႏွင့္အလႊာ ခြၽတ္ကလပ္မ်ားကုိအစၥလာမ္ဥပေဒကတား ျမစ္ထားျခင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ အာ ရပ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတုိ႔က ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ထိပ္တန္းဗီးဂတ္စ္ႏွင့္ေဟာလိဝုဒ္လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ အနည္းဆုံး ေဒၚလာ ၁ဝဘီလ်ံ ခန္႔အသုံးျပဳၿပီးျဖစ္သည္။ အေမရိကမွ Universal Studiesႏွင့္ဒူဘုိင္း အိမ္၊ ေျမ ယာေဖာ္ထုတ္ေရးကုမၸဏီ Tatter တုိ႔က ေဒၚလာ၂ဒသမ၂ဘီလ်ံကုန္က်မည့္ ၂၂ စတုရန္းအက်ယ္ရွိ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲခင္းက်င္း ရာအပန္းေျဖဥယ်ာဥ္(theme park) ကုိ ဒူဘုိင္းတြင္တည္ေဆာက္ေနသည္။ Wor-ner Brothers(အေမရိကန္)ႏွင့္ အဘူဒါ ဘီ၏အႀကီးဆုံးအိမ္၊ေျမယာကုမၸဏီတုိ႔က ဧရာမစတူဒီယုိႀကီးတစ္ခုကုိတည္ေဆာက္ ၿပီး အဂၤလိပ္ႏွင့္အာရပ္ဘာသာစကားျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ဗီဒီယုိဂိမ္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရန္ ေဒၚလာ၂ဘီလ်ံတန္သေဘာတူညီမႈရရွိ ထားသည္။ အာရပ္လုပ္ငန္းရွင္တုိ႔ကႏုိင္ငံ ျခားအရင္းအႏွီးမ်ားသြားခဲ့ဖူးသည့္လမ္းကုိ လုိက္ေနသည္ဟုေျပာဆုိၾကသည္။ ေဟာ လိဝုဒ္တြင္ ဂ်ပန္တုိ႔က၁၉၈ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္ မ်ားတြင္ ေငြဘီလ်ံခ်ီၿပီးဆုံး႐ႈံးခဲ့သည့္နည္း တူ ဂ်ာမန္မ်ားကလည္း ၁၉၉ဝျပည့္လြန္ မ်ားအတြင္းက အလားတူအျဖစ္မ်ဳိးႏွင့္ ႀကဳံခဲ့ရဖူးသည္။ သုိ႔ေသာ္ အာရပ္ေတြက ေငြျပန္ဝင္ျခင္းသာမက ကြၽမ္းက်င္မႈ၊ အေပ်ာ့ထည္ပါဝါ(soft power) ႏွင့္ကမၻာ တစ္ဝန္း ယဥ္ေက်းမႈေရးရာတြင္ တရားဝင္ မႈကုိ ရွာေနျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆုိသည္။

ယခု ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားမွာ ရက္ရွည္ စီမံကိန္း၏အစိတ္အပိုင္းမွ်သာျဖစ္သည္။ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားမ်ားႏွင့္ျပည္တြင္းေဈး ကြက္အတြက္ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္မီေဖ်ာ္ေျဖ ေရးဗဟုိဌာနမ်ားျဖစ္ရန္ ရည္ရြယ္သည္။ ယခုပင္လွ်င္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားမ်ား သြားေရာက္ရာ ေနရာျဖစ္သည့္ လူလုပ္ကြၽန္းငယ္မ်ားႏွင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ကမၻာေျမ ‘The World’ လုိမ်ဳိးေနရာျဖင့္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္ ေနသည္။

ႀကီးထြားလာႏုိင္စရာရွိေနသည့္အာရပ္

ကမၻာမွေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္း

အာရပ္ေဈးကြက္ကႀကီးမားလာႏုိင္ စရာရွိေနသည္။ အာရပ္ကမၻာ၏လူဦးေရ ၆ဝရာခုိင္ႏႈန္းသည္အသက္၂၅ႏွစ္ေအာက္ ျဖစ္သည္။ ေဖ်ာ္ေျဖေရးဘက္တြင္ ခံတြင္း ေတြ႕မႈမွာ ႀကီးမားသည္။ ေနာက္၅ႏွစ္ အတြင္း အာရပ္ကမၻာ၏ေဖ်ာ္ေျဖေရးႏွင့္ မီဒီယာေဈးကြက္သည္ ႏွစ္စဥ္ ၆ဝရာခုိင္ ႏႈန္းနီးပါး ႀကီးထြားၿပီး ဝင္ေငြေဒၚလာ၁ဝ ဘီလ်ံလုပ္ငန္းျဖစ္လာႏုိင္သည္ဟုခန္႔မွန္း ထားသည္။ ဘရာဇီးႏွင့္႐ုရွားေဈးကြက္မ်ား ထက္ ႀကီးထြားမႈေျခလွမ္း ပုိမုိျမန္ဆန္မည္ ျဖစ္သည္။

လာမည့္လမွစ၍ ဒူဘုိင္း၏ Arab Media Group က ေနာက္ကုမၸဏီတစ္ခု ႏွင့္ေပါင္းၿပီး MTV Arabia အစီအစဥ္ကုိ အိမ္ေထာင္စု၃၅သန္းသုိ႔စတင္ထုတ္လႊင့္ ေတာ့မွာျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အေရွ႕အလယ္ ပုိင္းႏွင့္ေျမာက္အာဖရိကတြင္ အႀကီးက်ယ္ ဆုံးေငြေပးၾကည့္ရသည့္႐ုပ္ျမင္သံၾကားကြန္ ရက္ျဖစ္လာမည့္ Showtime Arabia က အာရပ္ဘာသာစကားႏွင့္လူၿပိန္းႀကိဳက္႐ုပ္ ရွင္ကားမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခန္းမ်ား လႊင့္ထုတ္ရန္အစီအစဥ္ရွိေနသည္။

ပေရာဂ်က္အခ်ဳိ႕တြင္ ပကာသနစြက္ လ်က္ရွိေၾကာင္း ေျပာဆုိမႈရွိသည္။ MGM ႏွင့္လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္မႈမွာ သာမန္သူ တစ္ဦးအသိဉာဏ္ႏွင့္လုပ္ငန္းေရြးခ်ယ္မႈ မ်ဳိးဟုဆုိႏုိင္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဗီးဂတ္စ္ ၏ေလာင္းကစားေဈးကြက္မွာ သာမန္ ထက္ လြန္ကဲ ‘ေဟာ့တ္’ (hot)ျဖစ္ေနျခင္း ေၾကာင့္ပင္။ သုိ႔ေသာ္ ဒူဘုိင္း သုိ႔မဟုတ္ အဘူဒါဘီက ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားသည့္ေပ်ာ္ ပြဲရႊင္ပြဲက်င္းပရာ အပန္းေျဖဥယ်ာဥ္လုပ္ ငန္းကုိ စဥ္ဆက္ထိန္းႏုိင္မႈအေပၚ လုပ္ငန္း နယ္ပယ္မွကြၽမ္းက်င္သူတုိ႔က သံသယရွိၾက သည္။ ယူနီဗာဆယ္၊ ပါရာေမာင့္တုိ႔ႏွင့္ အတူ လုပ္ငန္းလုပ္ဖူးသည့္ Internatio-nal Theme Park Services မွ ဥကၠ႒ ျဖစ္သူက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေဒၚလာ၃ဘီလ်ံရွိ ခဲ့သည့္ ‘ေဟာင္ေကာင္ဒစၥနီ’ (Hong Kong Disney)မွာ တစ္ႏွစ္လာေရာက္ လည္ပတ္သူ ၅သန္းရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယခု တုိင္ အရင္းမေက်ေသးေၾကာင္းေထာက္ျပ သည္။ ‘Theme Park’ ေတြဆုိတာက ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ အမာခံ၊ ေဒသခံေဈးကြက္လုိ အပ္တယ္။ အဘူဒါဘီရဲ႕လူဦးေရ ၁ဒသမ ၈သန္းအားလုံးက လည္ပတ္ၾကဦးေတာ့ ကုန္က်မႈေဒၚလာ၂ဘီလ်ံရွိႏုိင္တဲ့ဥယ်ာဥ္က အ႐ႈံးအမ်ားႀကီးေပၚပါလိမ့္မယ္’ ဟု ယင္း ဥကၠ႒ကရွင္းျပသည္။

ေဟာလိဝုဒ္ကုိ ဝယ္ေနၿပီ

အာရပ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ေငြရွင္ႀကီးမ်ား အေနႏွင့္ ေဟာလိဝုဒ္အတြင္း ဝယ္ယူေန ျခင္းမွာ အေၾကာင္းရွိသည္။ ႐ုပ္ရွင္ကား မ်ားတြင္ မြတ္စလင္မ်ားအား ျပသထားပုံ ကုိလႊမ္းမုိးႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိန္ ဒါဟမ္း တကၠသိုလ္မွအေရွ႕အလယ္ပုိင္းေရးရာကြၽမ္း က်င္သူခရစၥတုိဖာေဒးဗစ္ဆန္က အာရပ္ ေငြကအာရပ္သ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားကုိ ေဟာလိ ဝုဒ္႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားထဲ ပုိမုိေရာက္ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္လိမ့္မည္ဟု ေဟာကိန္းထုတ္ ထားသည္။ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားက ႐ုိက္ကြင္းႏွင့္ပ႐ုိဂ်က္မ်ား အေပၚလႊမ္းမုိးမႈရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္းေနာက္ ကြၽမ္းက်င္သူတစ္ဦးကေထာက္ျပသည္။ သူက ပီတာဘာ့ဂ္၏အစၥလာမ္မစ္အစြန္း ေရာက္ဝါဒအေၾကာင္း ႐ုိက္ကူးထားသည့္ သည္းထိတ္ရင္ဖုိဇာတ္ကားကုိကုိးကားျပဳ ေျပာဆုိသည္။ ‘The Kingdom’ ကားမွာ အဘူဒါဘီအတြင္း ႐ုိက္ကူးခြင့္ရခဲ့ေသာ ပထမဆုံး ဝက္ဝက္ကြဲေအာင္ျမင္သည့္ (block buster)႐ုပ္ရွင္ကားပင္။ ယင္း႐ုပ္ ရွင္တြင္ ပါလက္စတုိင္းမင္းသား အာရွ ရက္ဖ္ဘာဟြမ္းကုိ သူရဲေကာင္းေဆာ္ဒီအာ ေရဗ်ရဲအရာရွိအျဖစ္ ေဟာလိဝုဒ္စတား Jamie Foxx ႏွင့္တြဲဖက္ေပးထားသည္။ အဘူဒါဘီကပူးတြဲေဒၚလာ၁ဘီလ်ံရန္ပုံ ေငြျဖင့္ ႐ုိက္ကူးသည့္ပ႐ုိဂ်က္မ်ားတြင္ေျပာ ေရးဆုိခြင့္ရရွိမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဝါနာဘရား သား(ေဟာလိဝုဒ္႐ုပ္ရွင္လုပ္ငန္း)ကအတည္ ျပဳေျပာၾကားသည္။’႐ုပ္ရွင္မ်ားထဲမွာအေရွ႕ အလယ္ပုိင္းေဒသႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးအားလုံး ၾကားေနျမင္ေနရတာက စစ္အေၾကာင္း၊ အေျခခံဝါဒီမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္အၾကမ္းဖက္ မႈအေၾကာင္းေတြပဲျဖစ္တယ္။ အာရပ္မ်ား အေၾကာင္း အေကာင္း႐ုိက္ထားတဲ့႐ုပ္ရွင္ ကားတစ္ကားတေလေတြ႕ရမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေကာင္းတစ္ခုပဲေပါ့။ မဟုတ္ဘူးလား’ ဟူ၍ Abu Dhabi Media Co သစ္၏ အမႈေဆာင္အရာရွိ ခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ရီယာ့ဒ္အယ္လ္မူဘာရက္စ္က ေျပာသည္။

အေနာက္တုိင္းေဖ်ာ္ေျဖမႈက အစၥလာမ္ဥပေဒသႏွင့္အံဝင္ပါ့မလား

အေနာက္တုိင္း ေဖ်ာ္ေျဖမႈလုပ္ငန္း ကအာရပ္ကမၻာထဲ ဘယ္နည္းႏွင့္အံဝင္ႏုိင္ မည္ဆုိသည့္ကိစၥကရွိေနသည္။ Hooters ေပ်ာ္ပြဲစား႐ုံမ်ားလုပ္ငန္းစုမွအခြဲတစ္ခုကုိ ဒူဘုိင္းအတြင္းဖြင့္လွစ္ရန္အစီအစဥ္မွာ ယခုပင္အေႏွာင့္အယွက္ႏွင့္ႀကဳံေနရသည္။ ေပ်ာ္ပြဲစား႐ုံစားပြဲထုိး အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ မလုံမလဲဝတ္စားဆင္ယင္မႈေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ သည္။ ထုိ႔ျပင္ Dubai World ၏ MGM ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းမ်ား၌ ရင္းႏွီီးျမႇဳပ္ႏံွ မႈမွာ သိပ္ကိုအျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ေနသည့္ အတြက္ကုမၸဏီကအစၥလာမ္ဘာသာဥပေဒ မ်ားႏွင့္ဘယ္ပုံဘယ္နည္း စပ္ဟပ္ေဆာင္ ရြက္မည့္အေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာၾကား ရန္ျငင္းဆုိထားသည္။ ‘MGM ထဲမွာရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံတာက အစၥလာမ္ဘာသာတရား ဥပေဒ(ရွာရီယာ)ႏွင့္မညီတာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အစၥလာမ္ဥပေဒ၁ဝ၁က ကာစီႏုိမ်ား၊ ဝက္ ဒါမွမဟုတ္ အရက္ေသ စာမ်ားမွာလုပ္ကုိင္ျခင္းမရွိရဘူးလုိ႔ဆုိတာ ရွိထားပါတယ္’ ဟုဒူဘုိင္းအေျခစုိက္ဘဏ္ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးကေျပာသည္။ ဒီလုိမ်ဳိး လုပ္ရပ္ေတြမွ ဘာေတြေပၚေပါက္လာမည္ ဆုိသည္ကုိ တခ်ဳိ႕ကစုိးရိမ္ေနၾကသည္။ ‘ဒူ ဘုိင္းမွာရွိတဲ့ျပည္သူေတြက သူတုိ႔အစုိးရကုိ အစၥလာမ္မစ္မဟုတ္သလုိျမင္ေနၾကသည္္’ ဟု ဒါဟမ္းတကၠသိုလ္မွေဒးဗစ္ဆန္ကဆုိ သည္။ယင္းအခ်က္ကလာမည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ႏုိင္ငံတြင္း၌အၾကမ္းဖက္မႈစသည့္ဆုိးရြား သည့္ ပတ္သက္ဆက္ႏႊယ္မႈအက်ဳိးဆက္ မ်ားေပၚေပါက္လာႏုိင္စရာရွိသည္ဟုေဒး ဗစ္ဆန္ကသူ၏အျမင္ကုိေျပာသည္။

ယခုကာလတြင္ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားက ‘စတားမ်ား’ ေနာက္သုိ႔လုိက္ေနၾကသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္ အဘူဒါဘီ၏ပထမဆုံး ေသာ႐ုပ္ရွင္ပြဲေတာ္တြင္ ေဟာလိဝုဒ္မွ႐ုပ္ ရွင္ထုတ္လုပ္သူဟာေဗးဝိန္စတိန္းကအဖြင့္ အမွာစကားေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေကာင္း ဆုံးထုတ္လုပ္ၿပီးခဲ့သည့္႐ုပ္ရွင္မ်ားႏွင့္ပတ္ သက္၍ ေျပာၾကားရာတြင္ ဝိန္စတိန္းက ‘ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့႐ုပ္ရွင္ကားသာျဖစ္ပါ ေစ၊ အဲဒီဇာတ္ကားက ရပ္ေဝးရပ္နီးပ်ံ႕ႏွံ႕ ေရာက္ရွိသြားမွာပါ’ ဟူ၍မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ သည္။ ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသမွမီဒီယာလုပ္ ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားကယင္းအခ်က္ကုိအေလး အနက္ျပဳဖြယ္ရွိေၾကာင္းပါ။

အင္တာနက္ကုိ ႀကီးစုိးေနသည့္ ဂူးဂဲလ္ကုမၸဏီႀကီး

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

လာရီေပ့ခ်္ႏွင့္ဆာေဂ်ဘရင္းတုိ႔ တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ ဆီလီကြန္ဗယ္လီမွ ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္သည့္ ဂူးဂဲလ္(Google) သည္ ယခုအခါ အင္တာနက္ကုိ ႀကီးစုိး ေနသည့္ လူထုအား သူတုိ႔လုိခ်င္သည့္ မည္သည့္သတင္းအခ်က္အလက္မဆုိ ရ ေအာင္ အင္္တာနက္မွတစ္ဆင့္ ေဆာင္ ၾကဥ္းေပးေနသည့္ ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုပဲ ျဖစ္သည္။

ဂူးဂဲလ္၏ရွယ္ယာတန္ဖုိးမွာ ၁ဝႏွစ္ အတြင္း တျဖည္းျဖည္းခ်င္း မွန္မွန္တိုးတက္ လ်က္ရွိသည္။ အေမရိကတြင္ ယင္း၏ရွယ္ ယာေဈးႏႈန္းသည္ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ အတြင္း ၆၄ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔တက္ခဲ့သည္။ ယင္းပမာဏသည္ ယင္း၏အနီးကပ္ဆုံး ၿပိဳင္ဘက္ ယာဟူး(Yahoo!)ရရွိသည့္ကိန္း ဂဏန္းထက္ သုံးဆခန္႔ရွိသည္။ ဥေရာပ၊ အိႏၵိယႏွင့္လက္တင္အေမရိက အစိတ္ အပုိင္းတခ်ဳိ႕တြင္ ဂူးဂဲလ္၏ရွယ္ယာတန္ဖုိး ျမင့္တက္မႈမွာ ယင္းထက္ပင္ ပုိမုိျမင့္မား ေနေသးသည္။ ေတာင္ကုိရီီးယား၊ ဂ်ပန္၊ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွားႏွင့္ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံမ်ား၌ သာ ဂူးဂဲလ္ကေဒသခံကုမၸဏီမ်ားေနာက္ ကလုိက္ေနသည္။ ဂူးဂဲလ္၏ရွယ္ယာေဈး သည္ ၂ဝဝ၄ခုႏွစ္မွစ၍ ေလးဆတက္လာ ခဲ့သည္။ ယခုအခါ ဂူးဂဲလ္၏တန္ဖုိးမွာ ေဒၚလာ၁၆ဝဘီလ်ံရွိေနသည္။ ဂူးဂဲလ္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္မွာ ၁ဝႏွစ္သားပင္ မျပည့္ေျမာက္ေသး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဘဏ္ တစ္ခုက ဂူးဂဲလ္သည္ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္တြင္ ဝင္ ေငြေဒၚလာ ၁၆ဘီလ်ံႏွင့္အျမတ္ေငြေဒၚ လာ ၄ဒသမ၃ဘီလ်ံရရွိလိမ့္မည္ဟုခန္႔မွန္း ထားသည္။

ဂူးဂဲလ္၏ေအာင္ျမင္မႈ

ဂူးဂဲလ္၏ေအာင္ျမင္မႈမွာ အဓိက အရင္းဇာစ္ျမစ္တစ္ခုမွ ရေနဆဲပဲျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ တျခားမဟုတ္။ ေၾကာ္ျငာစာသား အနည္းငယ္ကုိ ယင္း၏ရွာေဖြရရွိသည့္ ရလဒ္မ်ား(search results)အနီးႏွင့္ အျခားဝက္ဘ္စာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚတြင္ တင္ ထားေပးျခင္းျဖစ္သည္။ စားသုံးသူမ်ားက ယင္းေၾကာ္ျငာမ်ားကုိ ‘ကလစ္ခ္’ (click) လုပ္မွသာ ေၾကာ္ျငာရွင္မ်ားက အခေၾကး ေငြေပးရသည္။ တစ္ႀကိမ္ ‘ကလစ္ခ္’ လုပ္ လွ်င္ ဆင့္၅ဝျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္း ေအာင္ျမင္မႈမ်ဳိး ေရွ႕ဆက္ႏုိင္ရန္မွာ ကိစၥ အေတာ္မ်ားမ်ားျဖစ္ေျမာက္ရန္ လိုအပ္ သည္ဟုဆုိသည္။

ပထမအခ်က္မွာ ဝက္ဘ္စာမ်က္ႏွာ ေပၚ ရွာေဖြမႈအတြက္ ဂူးဂဲလ္၏ေဝစုက တည္ၿငိမ္ရမွာျဖစ္သည္။ ဂူးဂဲလ္အမွတ္တံ ဆိပ္၏ေက်ာ္ၾကားမႈအရွိန္ေၾကာင့္ ယင္း အေျခအေနကုိထိန္းခ်ဳပ္ရႏုိင္ပုံရွိသည္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ ေၾကာ္ျငာမ်ားကုိ ‘ရွာ ေဖြမႈမ်ား’ (searches)အနီးကပ္ထားရာ တြင္ လုပ္ေဆာင္ရည္ဆက္လက္ထိန္းႏုိင္ ရမွာ သုိ႔မဟုတ္ ပိုမုိေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ ေဆာင္ႏုိင္ရမွာျဖစ္သည္။ ဒီနယ္ပယ္တြင္ လည္း ဂူးဂဲလ္စုိးမုိးထားမႈမွာ အထင္ႀကီး ေလးစားစရာျဖစ္သည္။ မားကက္တင္း အတုိင္ပင္ခံ Alan Rimin Kaufman ၏ မၾကာေသးမီ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာဆန္းစစ္မႈအရ search engine မ်ားအေပၚ ေၾကာ္ျငာ သည့္ကုမၸဏီမ်ား၏ဘတ္ဂ်က္ေငြ ၇၃ရာ ခုိင္ႏႈန္းကုိ ဂူးဂဲလ္က ျမင့္ျမင့္မားမားရရွိ ထားေၾကာင္းဆုိသည္။ ႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အား ျဖင့္ ယာဟူးႏွင့္မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္တုိ႔ထက္ လည္း အေရအတြက္ ပုိမုိမ်ားျပားေၾကာင္း Mr.Rimin Kaufman ကေတြ႕ရွိသည္။ ယာဟူးက ‘Ranama’ အမည္ဝွက္ျဖင့္ ယင္းကြက္လပ္ကုိျဖည့္ရန္ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံး မီးကုန္ယမ္းကုန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါလ်က္ႏွင့္ ယင္းသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ အံ့ဩစရာေကာင္း သည္ဟုဆုိသည္။

ဂူဂလာမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ဂူးဂဲလ္ဝန္ထမ္းမ်ား

ဂူးဂဲလ္သည္ ဝန္ထမ္းသစ္မ်ားကုိ အံ့ဩေလာက္ေအာင္ ေကာင္းသည့္ႏႈန္း ႏွင့္ငွားရမ္းေနသည္။ ၂ဝဝ၄ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ တြင္ ဝန္ထမ္းဦးေရ ၂၂၉၂ဦး ရွိရာမွ ယခု ႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ၁၃၇၈၆ဦးရွိလာသည္။ ယခုကဲ့သုိ႔ ဝန္ထမ္းမ်ားအား ငွားရမ္းႏုိင္ သည့္စြမ္းရည္သည္ၿပိဳင္ဆုိင္ရာတြင္ အသာ စီးရေစသည့္လက္နက္တစ္မ်ဳိးပဲျဖစ္သည္။ ဂူးဂဲလ္က လက္ဦးမႈယူၿပီး ဝန္ထမ္းမ်ားကုိ ငွားရမ္းႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္ႏွင့္ ယာဟူးအတြက္ ဝန္ထမ္းမရ ျဖစ္သြားေစ သည္။ ဂူးဂဲလ္က ထက္ျမက္ဝန္ထမ္းမ်ား ရရွိေရးစစ္ပြဲကုိ အႏုိင္ရေလ့ရွိရျခင္းမွာ ယင္း၏အမွတ္တံဆိပ္က ပုိမုိစြဲမက္စရာ ျဖစ္ေစသည့္နည္းတူ ဝန္ထမ္းအေပၚေပး သည့္ရာထူးအလုိက္ ခံစားခြင့္မ်ားမွာ ထူး ထူးျခားျခားႀကီးကုိ ရက္ေရာသည့္အတြက္ ျဖစ္သည္။ ပမာအားျဖင့္ ဂူးဂဲလ္ဝန္ထမ္း မ်ားက ဘေရာ့ဘင္တပ္ဆင္ထားသည့္ ဘတ္စ္ကားမ်ားျဖင့္ ဌာနသုိ႔လည္းေကာင္း၊ ‘ဂူးဂဲလ္ ပလက္ဇ္’ (Googleplex)ေခၚ လွပသည့္ကစားကြင္းသုိ႔လည္းေကာင္း လြန္းပ်ံသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေပးသည္။ ဂူး ဂဲလ္ပလက္ဇ္တြင္ ေဘာလီေဘာကြင္းမ်ား၊ ေရကူးကန္မ်ား၊ အခမဲ့စားေသာက္ႏုိင္ သည့္ စားေသာက္ခန္းမ်ား၊ အႏွိပ္ခန္းမ်ား စသျဖင့္ ပါရွိသည္။

ဂူးဂဲလ္တြင္ နာမည္ႀကီး ‘၂ဝရာခုိင္ ႏႈန္းအခ်ိန္’ ဆုိသည့္စာတမ္းရွိသည္။ ယင္း ၏သေဘာမွာ ဧည့္ႀကိဳအပါအဝင္ ဂူးဂဲလ္ ဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံးသည္ သူတုိ႔အခ်ိန္၏ ငါးပုံတစ္ပုံ(၂ဝ%)ကုိ အယူအဆသစ္(အုိင္ ဒီယာသစ္)တစ္ခုအေပၚ စူးစမ္းရန္ အခ်ိန္ ေပးႏုိင္ခြင့္ရရွိျခင္းပင္။ ယင္းသေဘာတရား မွ ေကာင္းမြန္သည့္အရာမ်ား အမွန္ တကယ္ျဖစ္လာျခင္းမ်ားရွိခဲ့သည္။ ယင္းတုိ႔ အထဲတြင္ ဂူးဂဲလ္သတင္း(Google News)၊ ဂ်ီေမးလ္(G-mail)၊ Wi-Fi စနစ္ မ်ား စသည္တို႔ပါဝင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကုမၸဏီတစ္ခုလုံးအေနႏွင့္ ယင္းအက်ဳိး ဆက္ေၾကာင့္ ပိုမုိတီထြင္မႈျဖစ္လာ၊ မလာ မွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရေပ။ ႀကီးမား သည့္တီထြင္မႈမ်ားဟုဆုိႏုိင္သည့္ You Tu- be, Google Earth စသည့္အမ်ားစုမွာ အျခားကုမၸဏီမ်ားကုိ သိမ္းပိုက္ဝယ္ယူျခင္း မွ ရရွိလာျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆုိသည္။

ေအာင္ျမင္ပါသည္ဆုိသည့္ကုမၸဏီ တြင္လည္း အေကာင္းမျမင္သည့္ဝန္ထမ္း ေဟာင္းမ်ား(Xooglers)လည္းရွိေနသည္။ ယခင္အမႈေဆာင္အရာရွိေဟာင္းတစ္ဦး က ကုမၸဏီ၏ဝန္ထမ္းေရးရာဌာနက တကယ့္ကုိ ပရမ္းပတာျဖစ္ေနသည္ဟုဆုိ သည္။ သူမကုိ အလုပ္ခန္႔စဥ္က သူမ ဘယ္အခ်ိန္၊ ဘယ္ေနရာတြင္ အလုပ္လုပ္ ရမည္ကုိ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် မသိရွိေၾကာင္း သူမကေျပာျပသည္။ အမ်ားပုိင္ကုမၸဏီမျဖစ္မီကဆုိလွ်င္ ဝန္ ထမ္းမ်ားကဗ်ဴ႐ုိကရက္မ်ားႏွင့္တူေၾကာင္း၊ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားကသာ လုပ္ငန္းအတြက္ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳမႈအမ်ားဆုံးရေၾကာင္း၊ အျခားသူမ်ားက ယင္းသုိ႔မရရွိေၾကာင္း ဆုိသည္။

ေကာလိပ္၊ တကၠသုိလ္မ်ားမွ ထြက္ ခါစ ထက္ျမက္သည့္လူငယ္မ်ားက ဂူးဂဲလ္ ကုိ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သည္။ ဂူးဂဲလ္ပလက္ဇ္ က ၎တုိ႔၏တကၠသုိလ္ပရဝဏ္ႏွင့္တူေန ျခင္းေၾကာင့္ပင္။ ယင္းကြင္းထဲတြင္ ခ်စ္သူ ခ်င္း ခ်ိန္းေတြ႕သည့္႐ႈခင္းကုိ ေတြ႕ႏုိင္ သည္။ အဝတ္ေလွ်ာ္၊ မီးပူတုိက္ ဝန္ေဆာင္ မႈရွိသည္။ ရက္သတၱပတ္အားရက္တြင္ အျခားေနရာမ်ားသုိ႔ သြားစရာမလုိသည့္ ေနရာမ်ဳိးျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ အသက္ႀကီး ၿပီး မိသားစုရွိသည့္ဝန္ထမ္းမ်ားက ဂူးဂဲလ္ ပလက္ဇ္ကုိ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ျခင္းေလ်ာ့ပါး ေၾကာင္းဆုိသည္။ အေၾကာင္းမွာ မိခင္ငယ္ မ်ားပင္လွ်င္ ရက္သတၱပတ္ခုနစ္ရက္ အလုပ္လုပ္ေနရျခင္းေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။

အနာဂတ္အလားအလာ

ယခုအခ်ိန္ထိေတာ့ ဂူးဂဲလ္ကပန္းပန္ လ်က္ပင္ရွိေနေသးသည္ဟု ဆုိႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဝင္ေငြက ေဝါလ္စထရိ ေမွ်ာ္မွန္း ထားသည္ထက္ နိမ့္က်ခဲ့လွ်င္ သုိ႔တည္း မဟုတ္ တစ္စုံတစ္ရာေသာအျဖစ္ဆုိးက် ေရာက္ပါလွ်င္ ဘာျဖစ္လာမလဲ။ ယာဟူး ႏွင့္အျခားၿပိဳင္ဘက္မ်ားက သည္သုိ႔မ်ဳိး အက်ပ္အတည္းမ်ားကုိ ခံရဖူးၿပီ။ သိကၡာ က်ခဲ့ရသည္။ ဂူးဂဲလ္ကေတာ့ မႀကဳံရေသး ေပ။ ‘ကုမၸဏီေတြက ေနာက္ဆုံးတစ္ေန႔မွာ အက်ပ္အတည္းမ်ားႏွင့္ရင္ဆုိင္ၾကရတာ အမွန္ပါပဲ’ ဟု ဂူးဂဲလ္၏အမႈေဆာင္အရာ ရွိခ်ဳပ္ အဲရစ္စမစ္ထ္က ေျပာသည္။

ဂူးဂဲလ္က လက္ရွိလုပ္ငန္းေကာင္းေန ဆဲရွိေသာ္လည္း အျခားနယ္ပယ္မ်ားသုိ႔ တုိးခ်ဲ႕ရန္လုပ္ေနသည္။ ယင္းက အျခား အြန္လိုင္းေၾကာ္ျငာေဈးကြက္တြင္ အင္ အားႀကီးတစ္ခုျဖစ္သည့္ Double Click ကုိ ဝယ္ယူရန္ ႀကိဳးစားေနသည္။ ယခုအခါ ဂူးဂဲလ္က သမား႐ုိးက် ေရဒီယုိ၊ ႐ုပ္ျမင္သံ ၾကားခ်န္နယ္မ်ားႏွင့္သတင္းစာမ်ားအတြက္ ပြဲစားအလုပ္လုပ္ေပးေနသည္။ ေဝဖန္သူ တုိ႔က လုပ္ငန္းတစ္ခု တုိးခ်ဲ႕တုိင္း ဂူးဂဲလ္ အတြက္ အျမတ္ေငြက်ဆင္းေၾကာင္းဆုိ သည္။ ဝင္ေငြကုိ အျခားသူမ်ားႏွင့္ပုိမုိခြဲေဝ ယူရမည္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ပင္။ ပမာအားျဖင့္ ဝက္ဘ္ဆာဖာ(web surfer)တစ္ဦးက တတိယပုဂၢိဳလ္၏ဘေလာ့ဂ္(blog)အနီး တြင္ထားသည့္ ေၾကာ္ျငာစာသားတစ္ခုကုိ ‘ကလစ္’ (click)လုပ္ပါလွ်င္ ဂူးဂဲလ္က ဝင္ ေငြကုိ ဘေလာ့ဂ္ဂါ(Blogger)ႏွင့္ ခြဲေဝ ယူရမည္ျဖစ္သည္။ ဂူးဂဲလ္က သတင္းစာ မ်ားထဲ သုိ႔မဟုတ္ ေရဒီယုိထဲ ေၾကာ္ျငာ ထည့္လွ်င္ ေၾကာ္ျငာဝင္ေငြကုိ သတင္း စာတုိက္ သုိ႔မဟုတ္ ေရဒီယုိထုတ္လႊင့္ သည့္စခန္းႏွင့္ခြဲေဝယူရမွာျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ဂူးဂဲလ္က ထုိသုိ႔မျမင္ေပ။ ယင္း၏ကုန္က်စရိတ္မ်ားမွာ ပုံေသနီးပါး ျဖစ္သည္။ သည့္အတြက္ တုိးလာသမွ် ဝင္ ေငြသည္ အျမတ္ခ်ည္းျဖစ္သည္။ ယင္းသုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္ရန္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဂူးဂဲလ္ ၏ယႏၲရားမွာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ပဲျဖစ္သည္။ ဂူးဂဲလ္က ကမၻာ့အႀကီးဆုံး ‘စူပါကြန္ပ်ဴတာ ႀကီး’ ကုိ တည္ေဆာက္ထားခဲ့သည္။ ယင္း တုိ႔ထဲတြင္ ဆာဗာအစုအေဝးမ်ားက ကမၻာ တစ္ဝန္းရွိ ဧရာမ ‘ေဒတာစင္တာမ်ား’ (data centres)တြင္ ျဖန္႔ၾကက္ထား သည္။ အေသးစိတ္မ်ားကုိမူ ဂူးဂဲလ္က အထူးလွ်ဳိ႕ဝွက္ထားသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေနာက္ဆုံးအက်ဳိးရလဒ္မွာ ‘ကြန္ပ်ဴတာစြမ္း ရည္ တိမ္တုိက္တစ္ခု’ ဖန္တီးရရွိျခင္းပင္။ ယင္းစြမ္းရည္ေၾကာင့္ ‘ဝန္’ ကုိ အလို အေလ်ာက္ေဒတာစင္တာမ်ားအၾကား ျဖန္႔ေဝေရြ႕လ်ားႏုိင္စြမ္းရရွိေစသည္။ ပမာ အားျဖင့္ G-mail မ်ား အဆမတန္ဝင္လာ လွ်င္ လူက ၾကားဝင္လုပ္ရန္မလုိဘဲ စနစ္ က ခ်က္ခ်င္းအလုိအေလ်ာက္ ပ႐ုိဆက္ ဆာကုိ ပုိမုိအသုံးျပဳၿပီးေဆာင္ရြက္ေပးမည္ ျဖစ္သည္။

ယင္းအေျခခံ အေဆာက္အအုံမ်ဳိးက ဂူးဂဲလ္သည္ မည္သည့္ဝန္ေဆာင္မႈအသစ္ တစ္ရပ္ကုိမဆုိ ကုန္က်စရိတ္မရွိဘဲ သုိ႔ မဟုတ္ စြန္႔စားရမႈမ်ဳိးမရွိဘဲ လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္သည့္သေဘာပင္။ က်႐ႈံးလွ်င္လည္း ကိစၥမရွိပါ။ ေအာင္ျမင္လွ်င္ေတာ့ ‘တိမ္ တုိက္’ က ေနရာရေအာင္ လုပ္ေပးမွာျဖစ္ သည္။ သည့္အတြက္ ဂူးဂဲလ္ကစိတ္ကူး ေပၚလာသည္ႏွင့္အမွ် ယင္း၏ရည္မွန္း ခ်က္ပန္းတုိင္ကုိ ထၿပီးလုပ္ႏုိင္သည္။ ျပန္ လည္သတ္မွတ္ႏုိင္သည္။ ဒါေၾကာင့္လည္း လက္ရွိအေနအထားအရ ဂူးဂဲလ္က ဘာမွ် စုိးရိမ္ပူပန္ေနစရာမရွိႏုိင္ေၾကာင္း ကြၽမ္းက်င္သူတုိ႔က ထင္ျမင္ယူဆလ်က္ရွိ ေၾကာင္းပါ။

မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က ဂူးဂဲလ္အား ဒူးေထာက္အညံ့ခံျခင္းလား

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

ကမၻာေက်ာ္ ကြန္ပ်ဴတာေဆာ့ဖ္ဝဲ ဧရာမကုမၸဏီႀကီး မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္(Micro-soft)၏ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္(CEO) စတိဗ္ေဘာလ္မားက ‘ယာဟူး’ (Yahoo) ၏ ခ်ယ္ယာမင္ႏွင့္နည္းပညာကမၻာ၏ ဝါ ရင့္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်ယ္ရီရန္းအား ယာဟူး ကုိ ေဒၚလာ ၄၄ဒသမ၆ဘီလ်ံႏွင့္ ဝယ္ယူ ရန္ ယခုလတြင္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္။

ကမ္းလွမ္းမႈမွာ ယခုအႀကိမ္သည္ ပထမ မဟုတ္ေသး။ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္ေႏွာင္း ပိုင္းႏွင့္ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ ေစာေစာပုိင္းကာလ မ်ားတြင္ စတိဗ္ေဘာလ္မားက ကုမၸဏီ ႏွစ္ခု လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ရန္ သေဘာ တရားကုိ အျပင္းအထန္ တင္ျပခဲ့ေသး သည္။ ထုိအခ်ိန္က ယင္းကိစၥေဆြးေႏြးရန္ အခ်ိန္မဟုတ္ေသးေၾကာင္း ဂ်ယ္ရီယန္းက ျပန္ၾကားခဲ့သည္။

ဘာေၾကာင့္ ယာဟူးကုိ ဝယ္ရပါသလဲ

ယင္းကုမၸဏီႀကီးႏွစ္ခုကုိ ပူးေပါင္း လုိက္ျခင္းသည္ နည္းပညာနယ္ပယ္တြင္ အိမ္ေထာင္စုတုိင္း သိထားသည့္ အမည္ ႏွစ္ခုကုိ တြဲဖက္ေပးမည့္သေဘာျဖစ္သည္။ ႏွစ္ဦးစလုံးတြင္ လူသန္းရာႏွင့္ခ်ီၿပီး ေန႔စဥ္ access လုပ္ေနရသည့္ထုတ္ကုန္မ်ားရွိ သည္။ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က ဝါးမ်ဳိရန္ ႀကိဳးစား သည့္ကုမၸဏီယာဟူးဆုိသည္မွာ တျခား မဟုတ္၊ နာမည္ႀကီး အြန္လုိင္းၾကည့္႐ႈရန္ စခန္းႀကီးတစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္း၏ portal ကုိ ဝင္ေရာက္ၾကည့္႐ႈသူ၊ အီးေမးလ္ဝန္ ေဆာင္မႈသုံးသူ၊ ယင္း၏ေတးခ်င္းကုိ ကူး ယူသူ၊ ယင္း၏လူမႈေရးဆုိင္ရာဓာတ္ပုံမ်ား ကုိ မွ်ေဝသုံးစြဲသူ သန္း၄ဝဝေက်ာ္ရွိ ေၾကာင္း ဂုဏ္ယူေနရသည့္အြန္လိုင္းဝန္ ေဆာင္မႈႀကီးပဲျဖစ္သည္။ အကယ္၍ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က ယင္း၏အခ်ိန္ဇယား အတုိင္း လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မည္ဆုိလွ်င္ ယာ ဟူးကုိ ယခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလမတုိင္မီ လက္ ဝယ္ရရွိမည္ျဖစ္သည္။

ယာဟူးကုိဝယ္ယူရန္ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္ ကုိ တြန္းအားေပးသည့္အရာမွာ ဘာပါ လဲ။ အႀကီးအက်ယ္ ေအာင္ျမင္မႈရရွိေန သည့္ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္၏ မဟာၿပိဳင္ဘက္ ဂူးဂဲလ္(Google)ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။ ဂူး ဂဲလ္က တစ္ႏွစ္ေဒၚလာ ၄ဝဘီလ်ံရွိသည့္ အြန္လုိင္းေၾကာ္ျငာ၏အစိတ္အပုိင္းႀကီးႀကီး မားမား ရရွိထားသူဟူ၍သိရသည္။ ယင္း ေဈးကြက္သည္ ေနာင္၂ႏွစ္တြင္ ႏွစ္ဆတုိး လာစရာရွိမည္ဟု တြက္ဆထားသည္။ ယင္းနယ္ပယ္တြင္ ဂူးဂဲလ္၏စုိးမုိးထားမႈ (ၾကည့္႐ႈရွာေဖြမႈ ၁ဝခုတုိင္းတြင္ ဂူးဂဲလ္က ၆ခုရွိသည္)မွာ နည္းပညာေကာင္းမြန္မႈ၊ လြယ္ကူရွင္းလင္းသည့္ အင္တာေဖ့စ္ (inter face)ႏွင့္ သူ႔အလုိအေလ်ာက္ သယ္ေဆာင္သြားသည့္အရွိန္အဟုန္ေပါင္းစပ္ မႈအေပၚ အေျခခံထားျခင္းေၾကာင့္ ရရွိလာ ျခင္းျဖစ္သည္။ ဂူးဂဲလ္ကုိ ႏွိပ္ကြပ္ႏုိင္ရန္မွာ ေနာက္ဆုံးအခြင့္အလမ္းအေနႏွင့္ မုိကၠ႐ုိ ေဆာ့ဖ္က ယာဟူးႏွင့္ပူးေပါင္းရန္ လုပ္ ေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္သည္။

ယာဟူးကုိ ရယူလုိက္ျခင္းျဖင့္ မုိကၠ႐ုိ ေဆာ့ဖ္က ေန႔ခ်င္းညခ်င္း အြန္လုိင္းပါဝါ ႀကီး(on-line power)တစ္ခု ျဖစ္လာ မည္။ ေဆာ့ဖ္ဝဲ၏အနာဂတ္ဟု အမ်ားက ယူဆေနသည့္ကြန္ပ်ဴတာေပၚတြင္မဟုတ္ ဘဲ အင္တာနက္ေပၚတြင္ အသံုးျပဳႏုိင္မည့္ ‘cloud’ နည္းပညာအပါအဝင္ အျခားပိုင္ ဆုိင္မႈမ်ားကုိ သုံးစြဲသူလက္ထဲေရာက္ရွိရန္ ဆပြားႏုိင္သည့္စြမ္းရည္ ရရွိမွာျဖစ္သည္။ ဆယ္စုႏွစ္ေက်ာ္မက မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က ယင္း၏ ‘အင္တာနက္အက္ဆက္မ်ား’ (internet assets)ကုိ တည္ေဆာက္ လာခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္းတုိ႔အေပၚ အ႐ႈံးေပၚဆဲရွိေနသည္(၂ဝဝ၇ခုႏွစ္က လုိ ေငြေဒၚလာ သန္း၇ဝဝရွိသည္)။ခ်က္ခ်င္း ဆုိသလုိ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က အြန္လုိင္း လုပ္ငန္းအမ်ဳိးအစား အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အုပ္စီးလာႏုိင္ၿပီး ဆုံး႐ႈံးမႈကုိ သက္သာေစ မွာျဖစ္သည္။ (ယာဟူး မႏွစ္က ေဒၚလာ ၄ဘီလ်ံ ဝင္ေငြရခဲ့သည္) အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္ကအဓိက ကိန္းဂဏန္းဆုိင္ရာ စာမ်က္ႏွာ(portal front pages)ေတြမွာ ဒုတိယလုိက္သည္။ ေဈးကြက္ေဝစု ၁၅ရာခုိင္ႏႈန္းရထားသည္။ ယာဟူးရရွိထားတာေတြႏွင့္ေပါင္းလုိက္ လွ်င္ ၈၇ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တက္သြားမည္။ ဝက္ဘ္(web)အေျခခံအီးေမးလ္တြင္ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က ၂၅ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၈ဝ ရာခုိင္ ႏႈန္းအထိ တက္သြားႏုိင္သည္။ (ဂူဂဲလ္၏ G-mail က ၅ရာခုိင္ႏႈန္းေဝစု ရထား သည္) ယာဟူးက အျခားဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ႏွင့္ေဖာက္သည္အမ်ားအျပားကုိ ဆြဲ ေဆာင္ထားသည့္အတြက္ ယင္း၏အက္ ဆက္မ်ားႏွင့္မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္အက္ဆက္မ်ား ပူးတြဲလုိက္မည္ဆုိလွ်င္ ကုမၸဏီအမ်ဳိးမ်ဳိး အေပၚက်ယ္ျပန္႔သည့္အက်ဳိးသက္ေရာက္ မႈရွိလာမည္ျဖစ္သည္။

ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဝင္ေရာက္စြက္ ဖက္မႈရွိႏုိင္

မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က အထက္ပါ အား သာခ်က္မ်ားကုိ ရရွိမည္ဆုိပါက ဥပေဒ ေၾကာင္းမွ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ ခံရဖြယ္ ရွိသည္ဟုဆုိသူမ်ားရွိသည္။ ရစ္ခ်္မြန္ တကၠသိုလ္၊ ဥပေဒပါေမာကၡကားလ္တုိဘိ ယက္စ္က ‘ဖက္ဒရယ္ကုန္သြယ္ေရးေကာ္မ ရွင္၊ တရားေရးဌာန၏ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ အေနအထားမျဖစ္ေပၚေစရန္ ဆန္႔က်င္ သည့္ဌာနစိတ္(Antitrust Division)ႏွင့္ ဥေရာပသားေတြဘက္မွ ဒီကိစၥအေပၚ စစ္ ေဆးၾကည့္မယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္’ ဟု ေျပာသည္။ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္က အဆုိျပဳ ထားသည့္ ေပါင္းစပ္မႈအတြက္ လုိအပ္ သည့္ ဥပေဒေရးဆုိင္ရာေထာက္ခံခ်က္ မ်ားအားလုံးကုိရယူသြားပါမည္ဟုေၾကညာ ခ်က္တစ္ေစာင္တြင္ ေျပာသြားသည္။

ႏွစ္ဦးေပါင္း တကယ္ေရွ႕တန္းေရာက္ မည္လား

မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္ႏွင့္ ယာဟူးပူးေပါင္း သည့္တုိင္ သတင္းအခ်က္အလက္ရွာေဖြ ေရးႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ကုမၸဏီတစ္ခုခ်င္း လုပ္ ေဆာင္သည္ထက္ ဂူးဂဲလ္ေရွ႕ေရာက္မည္ ကုိ တပ္အပ္မေျပာႏုိင္ေသးပါ။ မုိကၠ႐ုိ ေဆာ့ဖ္ႏွင့္ယာဟူးႏွစ္ဦးစလုံးက သူတုိ႔၏ ရွာေဖြေရးအင္ဂ်င္မ်ား(search eng-ines)ႏွင့္ ေငြရွာေပးသည့္ ေၾကာ္ျငာ ပလက္ေဖာင္း(ad platforms)ကုိ တုိး တက္ရန္ စြမ္းအားျဖည့္ လုပ္ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ အတန္ၾကာကပင္ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ဦးစလုံးက သူတုိ႔၏ရွာေဖြေရးရလဒ္မ်ားမွာ ဂူးဂဲလ္ႏွင့္ အရာရာတုိင္းမွာ ယွဥ္၍ရေၾကာင္း အခုိင္ အမာေျပာဆုိခဲ့ၾကသည္။သုိ႔ေသာ္ ဂူးဂဲလ္ ကဦးေဆာင္ေနရာကုိရရွိထားဆဲျဖစ္သည္။

ပူးေပါင္းလုိက္သည့္ ရွာေဖြေရးအင္ ဂ်င္မ်ားက အခ်က္အလက္ သုိေလွာင္ ဌာနမ်ား(data centers)၏ ပုိမုိအား ေကာင္းၿပီး စြမ္းရည္ထက္ျမက္သည့္အေျခ ခံအေဆာက္အအုံအားသာခ်က္မ်ားကုိ ယူ ႏုိင္သည္မွာ မွန္ပါ၏။ သုိ႔ေသာ္ ယင္း အခ်က္တစ္ခုတည္းႏွင့္ အြန္လုိင္းကူးလူး သြားလာမႈမ်ား(traffic)ရေအာင္ဆြဲေဆာင္ ေခၚငင္ႏုိင္သည္ေတာ့မဟုတ္။ သုံးစြဲသူမ်ား အတြက္ ကုမၸဏီႏွစ္ခုေပါင္းလုိက္ျခင္း သည္ အြန္လုိင္းေပၚ သတင္းအခ်က္ အလက္ရွာရာတြင္ ေရြးခ်ယ္မႈနည္းသြား ျခင္းသေဘာပင္ျဖစ္သည္။ ဂူးဂဲလ္ေနာက္ ဒုတိယႏွင့္တတိယလိုက္ေနသည့္ အင္ဂ်င္ ႏွစ္လုံးေနရာတြင္ တစ္လုံးတည္းရွိလာ ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

သူ႔အႀကံေပးခ်က္ကုိ ေၾကာ္ျငာၿပီး ေနာက္ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္CEO ေဘာလ္မား က ယင္းအထင္ကရ မုိင္တုိင္အေၾကာင္းကုိ မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္အဖြဲ႕သားမ်ားအားလုံးအား စာသဝဏ္လႊာေပးပုိ႔ခဲ့သည္။ ေဘာလ္မား ၏ျမဴးတူးတက္ႂကြမႈကုိေဖာ္ျပေသာ္လည္း တကယ္အားျဖင့္ ယာဟူးအား မုိကၠ႐ုိ ေဆာ့ဖ္က သိမ္းပိုက္ဖုိ႔လုပ္ျခင္းသည္ မုိကၠ႐ုိ ေဆာ့ဖ္တစ္ဦးတည္းက ဂူးဂဲလ္ကုိ မယွဥ္ ႏုိင္၍ ဒူးေထာက္အညံ့ခံျခင္းအျဖစ္ ႐ႈျမင္ သူ ရွိေနသည္။

ယာဟူးအခန္းက႑

ယခုဇာတ္ေၾကာင္း၏ တကယ့္စိတ္ မခ်မ္းသာစရာ အစိတ္အပုိင္းက ယာဟူး ၏ ကံၾကမၼာျဖစ္ေပမည္။ ယာဟူးသည္ တစ္ခ်ိန္က အင္တာနက္ေခတ္၏ႏွစ္သက္ ၾကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းသည့္ စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ငန္းရွင္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေျပာစရာ ပုံျပင္မ်ားျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၄ခုႏွစ္တြင္ စတင္းဖုိ႔ဒ္တကၠသိုလ္ဘြြဲ႕ရမ်ားျဖစ္သည့္ ဂ်ယ္ရီယန္းႏွင့္ေဒးဗစ္ဖီလုိ(David Filo) တုိ႔ႏွစ္ဦးက ေခတ္ေပၚအဆန္းအျပားျဖစ္ သည့္ ‘ကမၻာ့ကြန္ရက္’ (World Wide Web)ေပၚတြင္ ေပါက္ကြဲလုနီးပါးမ်ားျပား လွသည့္ဝက္ဘ္ဆုိက္ေနရာမ်ားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အတန္းအစားခြဲျခားသတ္ မွတ္ရန္ ဆန္းသစ္သည့္စိတ္ကူး ရခဲ့သည္။

ယင္းကုိ သူတုိ႔က ‘Yet Another Hierarchical Officious Oracle’ ဟူ၍ အမည္ေပးခဲ့သည္။ စာလုံးတစ္ခုခ်င္းမွ ေရွ႕ စာလုံးတစ္ခုစီကုိယူၿပီး အတုိအားျဖင့္ ‘YAHOO’ ဟု ေခၚတြင္လာသည္။ ယာ ဟူးက စြန္႔စားရင္းႏွီးမႈအျဖစ္ ေဒၚလာတစ္ သန္းခန္႔ရရွိၿပီး အြန္လိုင္းေၾကာ္ျငာကုိ ပထမဆုံးရသူမ်ားတြင္ ပါဝင္သည္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ ယာဟူးသည္ အင္တာနက္ IPO မ်ားထဲတြင္ အႀကီးဆုံးတစ္ခုျဖစ္လာသည္။ စန္းအထဆုံးကာလတြင္ ယာဟူးသည္ ေဒၚလာ၁ဝဝဘီလ်ံထက္မက တန္ေၾကး ရွိခဲ့ဖူးသည္။

dotcom ၿပိဳလဲမႈတြင္ ထိၿပီးေနာက္ ပုိင္း ယာဟူးက ယခင္ဟုိလီဝုဒ္စတူဒီယုိ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ တာရီဆီမဲလ္အား ငွား ရမ္းေခၚယူခဲ့သည္။ သူက ယာဟူး၏ ကိန္း ဂဏန္းမ်ားကုိ တုိးတက္ေစႏုိင္ခဲ့ေသာ္ လည္း ဂူးဂဲလ္၏ေရွ႕ေဆာင္မႈကုိ မတု႔ံျပန္ ႏုိင္သည့္အတြက္ သူအလုပ္စြန္႔လႊတ္သြား ခဲ့သည္။ ယင္းေၾကာင့္ ဂ်ယ္ရီယန္းက ပဲ့ကုိင္ေနရာျပန္ေရာက္ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ ၿပီးခဲ့သည့္လ ကုမၸဏီ၏ရလဒ္မ်ား ဆုိးရြား ခဲ့သည့္အတြက္ စေတာ့ေဈးႏႈန္းက်ဆင္းခဲ့ ရသည္။

မုိကၠ႐ုိေဆာ့ဖ္၏ကမ္းလွမ္းမႈကုိ ဂ်ယ္ ရီယန္းက ျငင္းပယ္ဖုိ႔ ခက္ခဲမည္ဟု အကဲ ခတ္သူအမ်ားစုက ယုံၾကည္ေနၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယာဟူး၏တန္ဖုိးမွာ ယခုကမ္း လွမ္းသည့္ေဈးႏႈန္းထက္ ျမင့္မားသည္ဟု ယူဆေသာေၾကာင့္ ရွယ္ယာရွင္မ်ားက ပယ္ခ်ေၾကာင္းႏွင့္ေနာက္ထပ္ကမ္းလွမ္းမႈ မ်ားကုိ လက္ခံစဥ္းစားသြားမည္ ျဖစ္ ေၾကာင္း ယာဟူးကုမၸဏီက ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။

အားေကာင္းလာေနသည့္ ယူ႐ုိေငြ

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

ဥေရာပသမဂၢ သုိ႔မဟုတ္ ဥေရာပ ယူနီယံ(EU)တြင္ လတ္တေလာအဖြဲ႕ဝင္ ႏုိင္ငံ ၂၇ခုရွိသည္။ ယင္းႏုိင္ငံမ်ားအနက္ ၁၅ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ ယူ႐ုိဇုန္၊ ဩစႀတီးယား၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ဖင္လန္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီ၊ ဂရိစ္၊ အုိင္ယာလန္၊ အီတလီ၊ လူဇင္ဘာ့ဂ္၊ နယ္သာလန္၊ ေပၚတူဂီ၊ စပိန္၊ စလုိဗင္နီး ယား၊ ေမာ္တာႏွင့္ဆုိင္ပရပ္စ္တုိ႔က ‘ယူ႐ုိ ေငြ’ ကုိ အမ်ဳိးသားေငြေၾကးအျဖစ္သုံးစြဲ လ်က္ရွိသည္။ ဥေရာပသမဂၢဝင္ႏုိင္ငံမ်ား မဟုတ္ၾကသည့္ ဗက္တီကန္၊ ဆန္မာရီႏုိ ႏွင့္ အန္ဒုိရာတုိ႔ကလည္း ယူ႐ုိေငြကုိ ၎ ႏုိင္ငံတုိ႔၏တရားဝင္ေငြအျဖစ္ အသုံးျပဳ သည္။ က်န္အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားက ‘ယူ႐ုိဇုန္’ ထဲသုိ႔ ဝင္လုိပါက ၎တို႔၏အမ်ဳိးသားေငြ ေၾကးကုိ ယူ႐ုိေငြႏွင့္တန္ဖုိးသတ္မွတ္ေပး ရမွာျဖစ္သည္။ ‘ယူ႐ုိေငြ’ ကုိ ၂ဝဝ၂ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ရက္ေန႔တြင္ တရားဝင္ စတင္သုံးစြဲခဲ့သည္။

‘ယူ႐ုိဇုန္’ တြင္ ယခုအခါ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၅ႏုိင္ငံရွိၿပီး လူဦးေရအားျဖင့္ ၃၁၈သန္း ေက်ာ္ရွိသည္။ ဥေရာပသမဂၢ(EU)က လာ မည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း က်န္ႏုိင္ငံအေတာ္မ်ား မ်ားက ယူ႐ုိဇုန္ထဲဝင္ေရာက္လာလိမ့္မည္ ဟုေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။ စလုိဗားကီးယား က ၂ဝဝ၉ခုႏွစ္တြင္ ယူ႐ုိေငြကို လက္ခံ သုံးစြဲရန္ စီစဥ္ထားသည္။ ေဘာလ္တစ္ ပင္လယ္ေဒသရွိ အက္စ္တုိနီးယား၊ လတ္ ဗီးယားႏွင့္လစ္တူးနီးယားတုိ႔ကလည္း ၂ဝ၁၁ႏွင့္ ၂ဝ၁၂ခုႏွစ္တုိ႔တြင္ ယူ႐ုိဇုန္တြင္း ဝင္ၾကမည္ျဖစ္သည္။

ယခုအခါ ကမၻာတစ္ဝန္း လည္ပတ္ သုံးစြဲေနသည့္ ယူ႐ုိေငြစကၠဴရြက္ေရ ၁၁ ဘီလ်ံႏွင့္အေႂကြ ၇ဝဘီလ်ံရွိသည္။ တန္ဖုိး အားျဖင့္ အနည္းဆုံး ယူ႐ုိ၆၄၅ဘီလ်ံရွိ မည္။ ေဒၚလာအားျဖင့္ တန္ဖုိး၉၅၂ဒသမ ၈၂ ဘီလ်ံခန္႔ရွိမည္။

ယူ႐ုိဇုန္က်ယ္ျပန္႔လာသည္ႏွင့္အမွ် ယူ႐ုိႏွင့္ေဒၚလာလဲလွယ္ႏႈန္းသည္ မၾကာမီ ႏွစ္မ်ားအတြင္း တုိးျမင့္လာသည္။ ယင္း လဲလွယ္ႏႈန္းသည္ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္အတြင္း ထုိး တက္သြားခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ လ ၂၈ရက္ေန႔တြင္ တစ္ယူ႐ုိ၏လဲလွယ္ ႏႈန္းသည္ ၁ဒသမ၄၇၁၄ ေဒၚလာအထိ တက္ခဲ့သည္။ ၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္၊ ေအာက္တုိ ဘာကာလက ရွိခဲ့သည့္အဆင့္ထက္ ၈ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးျမင့္လာျခင္းပဲျဖစ္သည္။ ထုိ အခ်ိန္က တစ္ယူ႐ုိ=ဝ ဒသမ ၈၂ေဒၚလာ မွ်သာရွိသည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္အတြင္း ၌ပင္ ယူ႐ုိ၏တန္ဖုိးသည္ အနည္းဆုံး၁ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးတက္ခဲ့သည္။ ယူ႐ုိေငြကုိ အလ်င္စလုိ ေဝဖန္ခဲ့သူ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုဗဟုိဘဏ္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အဖြဲ႕၏ဥကၠ႒ေဟာင္း အလန္ဂရင္းစပန္း က သူ၏ကုိယ္ေရးအတၴဳပၸတိၱစာအုပ္တြင္ သူ၏ဥေရာပလုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္မ်ား၏ယူ႐ုိ ေငြေၾကးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ႀကီးမားသည့္ ေအာင္ျမင္မႈအေပၚ အံ့အားသင့္ခဲ့ရ ေၾကာင္း ေရးသားထားသည္။

ယူ႐ုိကုိ အားေကာင္းသည့္ေငြေၾကးတစ္ ရပ္ျဖစ္ေစသည့္အေၾကာင္းရင္းမ်ား

ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက အေၾကာင္းရင္း ႏွစ္ရပ္ကုိ သာဓကထုတ္ျပသည္။ ပထမ အေၾကာင္းရင္းမွာ U.S ေဒၚလာေငြကုိ အဆက္မျပတ္တန္ဖိုးခ်ျခင္းပဲျဖစ္သည္။ ယင္းလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕ကသူတုိ႔၏ အမ်ဳိးသားေငြေၾကးကုိ ေဒၚလာႏွင့္ခ်ိတ္ ဆက္ထားျခင္းကုိ ဖယ္ခြာၿပီး သူတုိ႔၏အရံ ႏုိင္ငံျခားသုံးေငြေဒၚလာတခ်ဳိ႕ကုိ ယူ႐ုိသုိ႔ ေျပာင္းလဲရန္ တြန္းပုိ႔ျခင္းခံရသည္။ ပမာ အားျဖင့္ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္၊ ေမလတြင္ ကူဝိတ္ က ယင္း၏အမ်ဳိးသားေငြေၾကးဒုိင္နာ (dinar)ကုိ USေဒၚလာႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ ထားေတာ့မွာမဟုတ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ သည္။ USေဒၚလာကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ တန္ဖုိးခ်ျခင္းေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏွင့္ ႐ုရွားႏုိင္ငံတို႔က သူတုိ႔၏အရန္ႏုိင္ငံျခားသုံး ေငြတခ်ဳိ႕ကုိ ယူ႐ုိအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ အသစ္ထြက္ေပၚလာေနသည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပားကလည္း USေဒၚလာ ေနာက္ထပ္တန္ဖုိးခ်ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္လာ ႏုိင္သည့္ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ နစ္နာစြန္႔စားရ မႈမွ သက္သာေလ်ာ့နည္းေစမည့္၊ ႏုိင္ငံ တကာေငြေၾကးမ်ား ပုိမုိပါဝင္မည့္ ႏုိင္ငံ ျခားေငြလဲလွယ္ေရးမူဝါဒကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္မည့္အေၾကာင္း ေျပာၾကား သည္။

ႏုိင္ငံတကာေငြေၾကးရန္ပုံေငြအဖြဲ႕ (IMF)၏ အလုိအရ ကမၻာ့အရန္ ႏုိင္ငံျခား သုံးေငြ(foreign exchange reserves) ၏ ၂၅ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ ယူ႐ုိေငြျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယင္းကိန္းဂဏန္းသည္ ၁၉၉၉ခုႏွစ္က ၁၇ ဒသမ၉ရာခုိင္ႏႈန္းမွ်သာရွိေၾကာင္း ေျပာ ၾကားသည္။ ယင္းကာလအတြင္း ကမၻာ တစ္ခုလုံး၏ အရန္ႏုိင္ငံျခားသုံးေငြတြင္US ေဒၚလာ၏ႀကီးစုိးမႈမွာ ၇၁ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၆၅ ဒသမ၇ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေလ်ာ့က်လာခဲ့ သည္။ ဂ်ာမနီမွ Deutsche ဘဏ္ႀကီးက ၂ဝ၁ဝခုႏွစ္အေရာက္တြင္ ယူ႐ုိသည္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံျခားသုံးေငြ၏ ၃ဝရာခုိင္ႏႈန္း အထိ ရွိလာမည္ဟုခန္႔မွန္းသည္။ ဟားဗတ္ တကၠသုိလ္မွစီးပြားေရးပညာရွင္တခ်ဳိ႕က ယူ႐ုိသည္ ၁၅ႏွစ္အတြင္း ေပၚျပဴလာ အျဖစ္ဆုံး ကမၻာ့ေငြေၾကးျဖစ္လာမည္ဟု ေဟာကိန္းထုတ္သည္။

ဒုတိယအေၾကာင္းရင္း

အေမရိကန္အစုိးရက ႏုိင္ငံ၏စီးပြား ေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေႏွးေကြးက်ဆင္းလာခ်ိန္မွစၿပီး၊ ယင္း၏အားေကာင္းခုိင္မာသည့္ေဒၚလာ ေပၚလစီ(strong dollar policy)ကုိစြန္႔ လႊတ္လုိက္ခ်ိန္မွစၿပီး ယူ႐ုိအားေကာင္း လာသည္ဟု ကြၽမ္းက်င္သူတုိ႔ကဆုိသည္။ မၾကာမီႏွစ္မ်ားအတြင္း အေမရိကန္အစုိးရ ကယင္း၏စီးပြားေရးေတာင္းဆုိခ်က္အေပၚ အေျခခံၿပီး အားေကာင္းခုိင္မာသည့္ ေဒၚ လာေပၚလစီကုိ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ စြန္႔ လႊတ္လာခဲ့သည္။ ေဈးကြက္က USေဒၚ လာလဲလွယ္ႏႈန္းကုိျပ႒ာန္းသင့္သည္ဟု အေမရိကန္အစိုးရကဆုိသည္။ ယင္းေပၚ လစီက ေဒၚလာလဲလွယ္ႏႈန္းကုိ ထပ္ဆင့္ က်ဆင္းေစသည္။

ထုိ႔ျပင္ အေမရိကန္စီးပြားေရးမွာ ဆက္ၿပီး ႀကီးထြားတုိးတက္ျခင္း ရွိလာႏုိင္၊ မႏုိင္မွာ ေသခ်ာမသိႏုိင္ေခ်။ အေၾကာင္း မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က အေပါင္ထားေငြေခ်း ျခင္း အက်ပ္အတည္း၏ထုိးႏွက္မႈေၾကာင့္ အထိနာခဲ့၍ျဖစ္သည္။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားက USေဒၚလာထက္ ယူ႐ုိကုိ ပုိႀကိဳက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ အတြင္းတြင္ အေမရိကန္အစုိးရသည္ ယင္း၏စီးပြားေရးတုိးတက္မႈႏႈန္းခန္႔မွန္း ခ်က္ကို အစဥ္တစုိက္ ေလွ်ာ့ခ်ျပင္ဆင္ လာခဲ့ရသည္။ US ဗဟုိဘဏ္က စီးပြားေရး ႀကီးထြားမႈႏႈန္း ခန္႔မွန္းခ်က္ကုိ ၂ဒသမ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၂ဒသမ၅ရာခုိင္ႏႈန္းသုိ႔၊ ထုိမွ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၁ဒသမ၈ရာခုိင္ႏႈန္းသုိ႔ ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ရသည္။ ယင္းအေပၚအေျခခံၿပီး US ဗဟုိဘဏ္က အေမရိကန္စီးပြားေရး ကုိ ႏႈိးဆြရန္ ဘဏ္အတုိးႏႈန္းကုိ ေနာက္ ထပ္ခ်ရႏုိင္ဖြယ္ရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏုိင္ငံ၏ ႀကီးမားသည့္ကုန္သြယ္ေရးလုိေငြျပမႈ၊ ေခ်း ေငြအခက္အခဲႀကဳံရမႈႏွင့္ေငြေၾကးေဈးကြက္ မၿငိမ္မသက္မႈက USေဒၚလာကုိ ဆက္ လက္အားေပ်ာ့ေစပါလိမ့္မည္။

ယူ႐ုိဇုန္၏စီးပြားေရးႀကီးထြားတုိး တက္မႈကလည္း ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္တြင္အထုိက္ အေလ်ာက္ ေႏွးေကြးလာပါလိမ့္မည္။ သုိ႔ ေသာ္ ယူ႐ုိဇုန္တြင္း အလုပ္အကုိင္ရရွိမႈ ႏႈန္းျမင့္မားျခင္းႏွင့္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ၏အျမတ္ေငြရရွိမႈျမင့္မားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အလ်င္အျမန္က်ဆင္းမႈျဖစ္လာမည္ေတာ့ မဟုတ္။ ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္တြင္ စီးပြားေရးတုိး တက္မႈႏႈန္း ၂ဒသမ၆ရာခုိင္ႏႈန္းရွိမည္ဟု ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္က ခန္႔မွန္းထားခ်က္ကုိေတာ့ ၂ဒသမ၂ရာခုိင္ႏႈန္းသုိ႔ ဥေရာပသမဂၢက ေျပာင္းလဲခန္႔မွန္းထားသည္။

ဂ်ာမနီဘဏ္မ်ားအသင္း၏ ဥကၠ႒ ႏွင့္ Commerzbank AG၏ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ကေလာ့စ္ပီတာမူလာ က ယူ႐ုိ၏အနာဂတ္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး သတင္းစာႀကီးတစ္ေစာင္တြင္ အေကာင္း ဘက္မွ႐ႈျမင္ခန္႔မွန္းထားသည္။ လာမည့္ ၁၂လအတြင္း ယူ႐ုိက ဆက္လက္အား ေကာင္းေနမည္ျဖစ္ၿပီး ယင္း\USေဒၚ လာႏွင့္လဲလွယ္ႏႈန္းမွာ ဆက္လက္ျမင့္ တက္မည္ဟု မူလာကဆုိထားေၾကာင္းပါ။

ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံတြင္ လုပ္၍ စင္ကာပူ၌ ေရာင္းမည္

	ကီဆံုး (ေျမာက္ကိုရီးယား) စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ ကိုခ်စ္မန္း (Koh Chit Meng) သည္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံသို႔ တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါမွ မေရာက္ခဲ့ဖူးေပ။ သို႔ေသာ္ သူ ေနထုိင္သည့္ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံ၏ ကုန္ပေဒသာဆိုင္ မ်ား၌ ေရာင္းခ်မည့္
ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ေျမာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံမွ မွာယူ တင္သြင္း၍ ေရာင္းခ် ေနခဲ့သည္မွာ ႏွစ္အတန္ ၾကာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။
သူ၀ယ္ယူ ေရာင္းခ်သည့္ ကုန္ပစၥည္း အမ်ားစုကလည္း အလူမီနီယမ္ႏွင့္ စတီး ပစၥည္းမ်ားခ်ည္း ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ စတီး ခြက္၊ စတီး အိုးႏွင့္ စတီး ေရေႏြးကရားမ်ား ျဖစ္ၿပီး ယင္း ပစၥည္းမ်ား အားလံုးသည္ ေကဆြန္စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းကို Kaesong Industrial Complex မွ ထုတ္လုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေကဆြန္း စက္မႈလုပ္ငန္းသည္ ကိုရီးယား ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္ လံုၿခံဳေရး အလြန္ တင္းက်ပ္စြာ ရွိသည့္ နယ္စပ္ တစ္ေနရာ၌ ရွိသည္။
အသက္ ၅၀ ရွိၿပီ ျဖစ္သည့္ Hong Kwang Entp မွ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဒါရိုက္တာ Koh က ေျပာျပခဲ့သည္။ တရုတ္ျပည္က တခ်ဳိ႕ ကုန္ပစၥည္း ေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ Kaesong စက္မႈ လုပ္ငန္းက အရည္အေသြး ပိုျမင့္တယ္။
Koh သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္က ေဟာင္ေကာင္တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ကုန္သြယ္ေရး ျပပဲြ တစ္ခု၌ ေတာင္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးႏွင့္ ေတြ႕ခဲ့ၿပီး Kaesong လုပ္ငန္း အေၾကာင္းကို စတင္ ၾကားဖူးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္းကုန္သြယ္ေရး ျပပဲြ၌ ေတာင္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံ စက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားမွ ကုမၸဏီေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္တို႔ ပါ၀င္ျပသ ခဲ့ၾကသည္။ Koh သည္ ယင္းျပပဲြမွ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို သေဘာက်၍ Kaesong ကုန္မ်ားကို တင္သြင္းကာ ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။
Koh သည္ ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္တိုင္း ကြန္တိန္နာ ႏွစ္လံုးျဖင့္ ပစၥည္းမ်ား ၀ယ္ယူကာ ေရာင္းခ်ေလ့ ရွိ၏။ ယင္း ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အလားသ႑ာန္တူ ပစၥည္းမ်ားကို ဥေရာပ၊ တရုတ္ (တိုင္ေပ) ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္ကၽြန္း မ်ားမွ မွာယူ တင္သြင္းသည္ထက္ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္း သက္သာသည္။ ထို႔ျပင္ ယင္းပစၥည္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စားသံုးသူမ်ား ထံမွ မည္သို႔ေသာ မေက်နပ္မႈ အျပစ္တင္မႈမ်ားမွ မရရွိခဲ့ေပ။
Kaesong စက္မႈလုပ္ငန္းရွိ လုပ္သားမ်ား၏ လုပ္ခ လစာမွာ အလြန္ နည္းသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Kaesong လုပ္ငန္း ထုတ္ကုန္ ပစၥည္းမ်ား၏ ေစ်းမွာ သက္သာေနျခင္း ျဖစ္၏။
ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံ စက္ရံု လုပ္သားမ်ား၏ တစ္လ ၀င္ေငြမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၇၀ သာ ရၾကသည္။ ေတာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံ လုပ္ငန္းတူ လုပ္သားမ်ားထက္ ဆယ္ပံုတစ္ပံုပင္ မရၾကေပ။
Kaesong လုပ္ငန္းကို ေတာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံက ေငြေၾကး၊ ကုန္ၾကမ္းႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ နည္းပညာမ်ား တာ၀န္ယူၿပီး၊ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံက ေျမေနရာႏွင့္ လုပ္ခ သက္သာေသာ အလုပ္သမားမ်ား ပံ့ပိုး၍ လုပ္ကိုင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။
စင္ကာပူႏုိင္ငံမွ ကုန္သည္ Koh သည္ လုပ္ငန္း အစည္းအေ၀းမ်ား၌ ေဖာက္သည္မ်ား မွာယူသည့္ အေရာင္၊ အရြယ္၊ အသံုးျပဳေသာ ပစၥည္း အမ်ဳိးအစားမွ စ၍ အေသးစိတ္ တင္ျပေလ့ ရွိသည္။
“တရုတ္နုိင္ငံမွာဆုိရင္ သူတို႔ လုိခ်င္တဲ့ အေရာင္နဲ႔ ဒီဇိုင္းက အစ အေသးစိပ္နဲ႔ အေရအတြက္ အနည္းဆံုးကိုပဲ ေျပာၾကတယ္။ Kaesong လုပ္ငန္း ကေတာ့ သူတို႔ဘက္က အေကာင္းဆံုး မျဖစ္၊ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးတယ္”
ပစၥည္းမ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းတြင္လည္း Kaesong လုပ္ငန္းက ပို၍ သက္သာသည္။ ၁.၂ လီတာ ေရေႏြးအိုး တစ္လံုးလွ်င္ Kaesong လုပ္ငန္းမွ ေရာင္းေစ်းမွာ စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၂၀ သာ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေတာင္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံမွ ထုတ္လုပ္ပါက ေဒၚလာ ၃၀ ေပးရတတ္သည္။
၀ယ္ယူ သံုးစဲြသူမ်ား အေနျဖင့္ ယင္းပစၥည္း ႏွစ္ခု၌ ျခားနားမႈ မရွိေၾကာင္း မည္သို႔မွ မေျပာႏိုင္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ကုန္ပစၥည္း မ်ားသည္ ထုပ္ပိုးမႈ ေသသပ္ လွပသည္။ အေရာင္အေသြး စံုသည္။ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံထုတ္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ မျခားနားလွေပ။
Koh ေရာင္းခ်ေနေသာ Kaesong ပစၥည္းမ်ားကို နာမည္ႀကီး ကုန္တိုက္ႀကီးမ်ား၏ စင္ေပၚ၌ ကိုရီးယား ႏုိင္ငံမွ ျပဳလုပ္သည္ Made in Korea ဆိုေသာ စာတန္း ရိုက္ႏွိပ္ထား၏။
စင္ကာပူ ႏိုင္ငံသည္ Kaesong ထုတ္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကို ပထမဦးဆံုး အသိအမွတ္ ျပဳေသာ ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ေတာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံထုတ္ ပစၥည္းအျဖစ္ လက္ခံကာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာ တူညီမႈ FTA အရ လက္ခံခဲ့၏။
အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ အပါ၀င္ အျခားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္လည္း ေတာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံသည္ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီမႈ ရခဲ့၍ Kaesong ပစၥည္းမ်ား တင္ပို႔ ႏုိင္ခဲ့သည္။ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံမွ လက္ တစ္ဆုပ္စာေသာ ကုမၸဏီမ်ားက Kaesong လုပ္ငန္းမွ ထုတ္လုပ္ေသာ အ၀တ္ အထည္မ်ား တင္သြင္းကာ ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။
လြန္ခဲ့သည့္ လက စင္ကာပူ ႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ကိုရီးယားႏုိင္ငံထုတ္ ပစၥည္းမ်ား ျပပြဲတြင္ ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံမွ ဖက္ရွင္ ကုမၸဏီ တစ္ခု ျဖစ္ေသာ J.Fashion Corp က ေခတ္မီ လွပေသာ ေျခအိတ္ပံုစံ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ျပသခဲ့သည္။ ယင္းပစၥည္းမ်ား အားလံုးသည္ Kaesong လုပ္ငန္း ထုတ္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားခ်ည္း ျဖစ္၏။
စင္ကာပူ ႏုိင္ငံအျပင္ အျခားေသာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားမွ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ကားအပို ပစၥည္းမ်ား၊ ေလဖိအားသံုး ပစၥည္းမ်ား ၀ယ္ယူရန္ ကမ္းလွမ္းလ်က္ ရွိေနသည္။
ယင္းျပပဲြသည္ Kaesong လုပ္ငန္း၏ ႏုိင္ငံတကာ အဆင့္ ျပပဲြမ်ားတြင္ ဒုတိယ အႀကိမ္ ျပသျခင္း ျဖစ္ၿပီး ေစာေစာပိုင္း ကာလက တရုတ္ႏိုင္ငံ၌ ပထမဦးဆံုး ျပသ ခဲ့ဖူးသည္။
Kaesong လုပ္ငန္း၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာမႈေၾကာင့္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ကိုရီးယား ႏွစ္ႏုိင္ငံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းအရ ေျမာက္ကိုရီးယား အလုပ္သမား ႏွစ္ေသာင္းခန္႔ အလုပ္ ရခဲ့သည္ ဆို၏။
Hyundai Asan ဆိုသည့္ Hyundai Group မွ လက္ခဲြ လုပ္ငန္း တစ္ခုသည္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွ စ၍ ထုိေနရာ၌ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ လ်က္ ရွိသည္။
ယင္းေနရာသည္ အျခားေသာ စက္မႈဇုန္မ်ားႏွင့္ မျခားနားလွဘဲ ၀န္ထမ္း အိမ္မ်ား၊ စက္ရံုမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည္။ လူေန အိမ္ခန္းမ်ားကမူ ၁၅ ထပ္ ထက္ မျမင့္ေပ။
အစိမ္းရင့္ေရာင္ ၿခံစည္းရိုး ခတ္ထားေသာ ယင္း စက္မႈဇုန္ အတြင္းသို႔ မသက္ဆိုင္သူမ်ား ၀င္ခြင့္ မရေပ။
Stafild ဖိနပ္ စက္ရံု တစ္ခုလံုး၌ ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ ေတးသီခ်င္း သံမ်ားက စက္ယႏၱရား သံမ်ား ေအာက္၀ယ္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနသည္။
ေသသပ္ လွပေသာ ၀တ္စံု ၀တ္ဆင္ထားေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ စက္ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ေကာ္ကပ္ျခင္းျဖင့္ အားကစား ဖိနပ္မ်ားကို ခ်ဳပ္လုပ္လ်က္ ရွိ၏။
စက္ရံု ၾကည့္ၾကပ္သူ ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံမွ အဆင့္ျမင့္ ၀န္ထမ္းမ်ားက ထိုစက္ရံု၌ တစ္ႏွစ္ၾကာ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း ေျမာက္ ကိုရီးယား ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ အေဆြ ခင္ပြန္း ဖြဲ႕၍ မရဟု ဆိုသည္။
“ေျမာက္ကိုရီးယား အလုပ္သမားေတြကို ေတာက္ကိုရီးယား ေတြနဲ႔ သီးျခား ေတြ႕ဆံုလုိ႔ မရဘူး။ အစားအစာ စားေတာ့လဲ သူတို႔က သပ္သပ္၊ ကၽြန္မ တို႔နဲ႔အတူ မစားရဘူးေလ” ဟု ၀န္ထမ္း တစ္ဦးက ေျပာျပ၏။
Kaesong စီးပြားေရး၏ ပထမ အဆင့္သည္ ယခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ၌ ၿပီးဆံုး သြားခဲ့သည္။ တတိယႏွင့္ ေနာက္ဆံုး အဆင့္သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ တြင္ စီမံကိန္း အဆံုးသတ္မည္။ လုပ္ငန္းခဲြ ၂၀၀၀ ခန္႔ ရွိၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယား ၀န္ထမ္း ၇ သိန္းခန္႔ ရွိေနသည္။
ယင္းစက္မႈဇုန္၌ ဟိုတယ္၊ ေဂါက္ကြင္းႏွင့္ အပန္းေျဖ ေနရာမ်ား ရွိသည္။ ယခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ေဂ်ာ့ယိုးသည္ ထုိစက္မႈ ဇုန္သို႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး ကုိရီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေပါင္းစီး ၿပီးသည္ႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား လုပ္ငန္းသစ္မ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ႏုိင္မည္ဟု ဆို၏။
Hyundai မွ အေထြေထြ မန္ေနဂ်ာ Byun Ha Jung က သတင္းသမားအား ေျပာျပရာ၌ “ဒီႏွစ္ႏုိင္ငံ ပူးေပါင္းသြားမယ္ ဆိုရင္ ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ တိုးတက္လာၿပီး ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးကို နားလည္ သေဘာေပါက္လာမယ္” ဟု ဆိုသည္။

ကမၻာ့စူပါ ပါဝါႀကီးျဖစ္လာသည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

၂ဝဝ၈ခုႏွစ္တြင္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံအမ်ားစု သည္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအား ကမၻာ့ဇာတ္ခုံ၏ အခ်က္အခ်ာေနရာသုိ႔ ေရြ႕လ်ားေရာက္ရွိ လာျခင္းကုိ ေတြ႕ရဖြယ္ရွိေနသည္။ ႏုိင္ငံ၏ ၾကာရွည္စြာ ေစာင့္စားေနခဲ့ရသည့္ အုိလံ ပစ္ႏွင့္ပြဲထြက္မည္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ သည္ ကမၻာ့ပါဝါႀကီးတစ္ခုျဖစ္လာမည္ဆုိ သည့္ေျပာဆုိခ်က္မွာ ယခုအခါ ခန္႔မွန္း ခ်က္တစ္ရပ္မဟုတ္ေတာ့။ တကယ္ျဖစ္ လာၿပီျဖစ္သည္။ ကိစၥရပ္တစ္ခုၿပီးတစ္ခု တြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ကမၻာႀကီးတြင္ ဒုတိယ အေရးအႀကီးဆုံးႏုိင္ငံျဖစ္လာခဲ့သည္။ ကုန္ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ကုိပဲၾကည့္ပါ။ ကမၻာႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈတြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုထက္ ပုိ၍အေရး ပါသည္။ ၁၉၃ဝျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားမွစၿပီး အေမရိကန္ကိုေက်ာ္တက္ႏုိင္သည့္ႏုိင္ငံမွာ ဒါက ပထမဆုံးအႀကိမ္ပဲျဖစ္သည္္။ ကမၻာ ၏အႀကီးမားဆုံး စားသုံးသူလည္းျဖစ္ သည္။ အေျခခံစားေသာက္ကုန္ ၅မ်ဳိးႏွင့္ စြမ္းအင္စက္မႈဆုိင္ရာကုန္စည္တု႔ိတြင္ US ထက္ တ႐ုတ္က စားသုံးမႈတြင္ ပုိႀကီးမား သည္။ လြန္ခဲ့သည့္လအနည္းငယ္ခန္႔မွစၿပီး ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ထုတ္လႊတ္မႈတြင္ အေမရိကန္ကိုေက်ာ္ၿပီး တ႐ုတ္က ကမၻာ့ ေရွ႕ေဆာင္ႏုိင္ငံျဖစ္လာသည္။ ကုန္သြယ္ ေရး၊ ကမၻာႀကီးပူေႏြးမႈ၊ ဒါဖာ သုိ႔မဟုတ္ ေျမာက္ကုိရီးယားအေရးကိစၥတုိ႔တြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက အေျခခံအေၾကာင္းအရာ သစ္တစ္ခု('X' factor)ျဖစ္လာသည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမပါဘဲႏွင့္ ခုိင္ၿမဲတည္တံ့သည့္ ေျဖရွင္းခ်က္ ရွာေတြ႕ႏုိင္ဖြယ္မရွိဟုဆုိ ၾကသည္။

သုိ႔ေသာ္ တ႐ုတ္တု႔ိက သူတုိ႔ကုိယ္ သူတုိ႔ သည္ကဲ့သုိ႔မျမင္ဟုဆုိသည္။ ဆူစန္ ရွပ္ခ္(Susan Shirk)က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ အေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ‘The Fragile Superpower’ ေခါင္းစဥ္တပ္ထားသည့္ စာအုပ္တစ္အုပ္ မၾကာေသးမီက ေရးသား ခဲ့သည္။ မခုိင္ခံ့ေသးသည့္ စူပါပါဝါ’ ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ရသည္။ တ႐ုတ္လူထုက သူတုိ႔ ကုိယ္သူတုိ႔ စူပါပါဝါဟူ၍ မယူဆၾကေခ်။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက စူပါပါဝါျဖစ္သကဲ့သုိ႔ မခုိင္ခံ့ေသးသည္၊ အထိမခံေသးသည့္ သေဘာလည္းပါေၾကာင္း ေဝဖန္သူတခ်ဳိ႕ ကေျပာသည္။ ယင္းႏုိင္ငံ၏ ‘မခုိင္ခံ့ေသး သည့္သေဘာ’ မွာ ယင္း၏ထူးျခားသည့္ ထိပ္ပုိင္းေရာက္ေအာင္ တက္လွမ္းႏုိင္မႈႏွင့္ တုိက္႐ုိက္သက္ဆုိင္သည္။ စက္မႈေတာ္လွန္ ေရးကာလအတြင္း ဥေရာပသားတို႔၏ ပ်မ္းမွ်လူေနမႈအဆင့္အတန္းမွာ သူ႔ဘဝ တစ္သက္တာအတြင္း(ႏွစ္ ၄ဝနီးပါး)၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔တက္ခဲ့ေၾကာင္း ေလာရင့္ ဆန္းမားစ္ကဆုိသည္။ အာရွတြင္ အထူး သျဖင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ လူတစ္ဦး၏ပ်မ္းမွ် လူေနမႈအဆင့္အတန္းသည္ လက္ရွိဘဝ သက္တမ္းထဲမွာပင္ ၁ဝဝဝဝရာႏႈန္းခန္႔ တက္လာႏုိင္စရာ ရွိေနသည္ဟုဆုိသည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအတြင္း ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ပမာဏႏွင့္ႏႈန္းမွာ ေၾကာက္ဖြယ္လိလိပင္ ျဖစ္သည္။ သမုိင္းတြင္ မႀကဳံဖူးေသးသည့္ ျဖစ္ရပ္ပင္။ ယင္းႏွင့္အတူေၾကာက္ဖြယ္ လိလိ အေျပာင္းအလဲမ်ားလည္း ေပၚ ေပါက္လာခဲ့သည္။ ႏွစ္၂ဝအတြင္း တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံ၏စက္မႈႏုိင္ငံထူေထာင္ျခင္း၊ ၿမိဳ႕ျပ ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္းႏွင့္လူမႈေရးအသြင္ေျပာင္းလဲ မႈဒီဂရီပမာဏမွာ ဥေရာပတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝဝအတြင္းေျပာင္းလဲခဲ့သည့္ ဒီဂရီ ပမာဏႏွင့္တူညီသည္။

အတိတ္ႏွစ္ေပါင္း၃ဝကာလက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ ျပန္ၾကည့္ပါ။ ကမၻာ့အဆင္း ရဲဆုံးႏုိင္ငံမ်ားထဲက တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ခဲ့သည္။ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးကာလအတြင္း တကၠသုိလ္မ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္စက္႐ုံ အမ်ားအျပား ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသည္။ ယင္း ကာလေနာက္ပုိင္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ လူ သန္း၄ဝဝကုိ ဆင္းရဲတြင္းမွဆြဲတင္ႏုိင္ခဲ့ သည္။ ႏုိင္ငံက ၿမိဳ႕သစ္မ်ား၊ လမ္းမ်ား၊ ဆိပ္ကမ္းမ်ားကုိတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ အနာဂတ္အတြက္လည္း အထင္ႀကီးဖြယ္ ေကာင္းသည့္စီမံကိန္းႀကီးမ်ားရွိေနသည္။

ယခုအထိေတာ့ ေဘဂ်င္းသည္ အလြန္ကုိင္တြယ္ရခက္သည့္ဝန္းက်င္ အတြင္း စီးပြားေရးႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏွင့္လူမႈ ေရးတည္ၿငိမ္မႈကုိ ခ်ိန္ညိႇထားႏုိင္ခဲ့သည္။ ရင္ဆုိင္ရသည့္စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္ လုိက္လွ်င္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ႏုိင္ငံေရးေခါင္း ေဆာင္မ်ားတြင္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈဆုိင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈရွိေၾကာင္း ေပၚလြင္သည္။ ႏုိင္ငံအာဏာကုိ လူနည္းစုကထိန္းခ်ဳပ္ ထားမႈရွိေနေသးေသာ္လည္း လူတစ္ဦး ခ်င္းစီ၏လြတ္လပ္မႈမွာ နည္းလမ္းမ်ားစြာ ႏွင့္တုိးတက္လာေနသည္။ တ႐ုတ္ျပည္သူ မ်ားသည္ ယခုအခါ သူတုိ႔စိတ္ႀကိဳက္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္သည္၊ ခရီးသြားလာႏုိင္ သည္၊ အိမ္ရာေျမပုိင္ဆုိင္ခြင့္ရွိလာသည္။ ဘာသာေရးကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈတြင္လည္း ပုိ၍လြတ္လပ္မႈရွိလာေနသည္။ ယင္း အခ်က္မွ်ႏွင့္မလုံေလာက္ေသးဟုဆုိႏုိင္ ေသာ္လည္း အေရးမပါဟုေျပာ၍မရႏုိင္ ေၾကာင္းဆန္းစစ္သူတခ်ဳိ႕ကေျပာဆုိသည္။

စီးပြားေရး ႀကီးထြားတုိးတက္လာမႈက ျပည္တြင္းတြင္ ျပႆနာတခ်ဳိ႕ျဖစ္ေပၚလာ ေစသည္။ စီးပြားေရးႏွင့္အဖြဲ႕အစည္း အစိတ္အပုိင္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီ၏ခ်ဳပ္ကုိင္မႈ ျပင္ပသုိ႔ေရာက္ရွိေန သည္။ ယင္းႏုိင္ငံေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္းက႑ တြင္အေရးပါသည့္ သိပၸံ၊ စက္မႈပညာရွင္ အသုိင္းအဝန္း(Tech-nocrats)မွာ လူဦး ေရ ၁ဒသမ၃ဘီလ်ံ၏ အထက္တြင္ ေနရာ ယူထားသည္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ယင္း၏ကုိယ္ပုိင္အား နည္းခ်က္ကုိ ခံစားမိျခင္းက ယင္း၏ႏုိင္ငံ ျခားေရး မူဝါဒအေပၚတြင္ အရိပ္ထုိးလ်က္ ရွိသည္။ ေခတ္သစ္သမုိင္းတြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကမၻာ့ပါဝါႀကီးတစ္ခုျဖစ္လာျခင္းမွာ တစ္မူ ထူးျခားသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံသည္ စုစုေပါင္းဝင္ေငြစကားရပ္(in aggregate terms)အရခ်မ္းသာႂကြယ္ဝ သည္ဟု ေျပာႏုိင္သကဲ့သုိ႔ တစ္ဦးခ်င္း ဝင္ ေငြစကားရပ္(in per capita terms)အရ မူ ဆင္းရဲသည္ဟု ေျပာႏုိင္သည္။ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံက မိမိကုိယ္ကုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံတစ္ခု အျဖစ္ ႐ႈျမင္ေနဆဲပဲရွိသည္။ သန္းေပါင္း ရာခ်ီေသာ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား အတြက္ ေၾကာင့္ၾကပူပန္စရာရွိေနေသး သည္။ ႏုိင္ငံအေပၚ ဖိအားသက္ေရာက္ ေနသည့္ ကမၻာႀကီးပူေႏြးမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး စသည့္ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ခ်မ္းသာသည့္ႏုိင္ငံ တုိ႔၏အေရးအရာဟူ၍ျမင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခုံတြင္မူ ယင္း၏ေျပာင္းလဲ လာေနမႈမ်ားကုိ ျမင္ေနရသည္။ ေျမာက္ ကုိရီးယား၊ ဒါဖာမွသည္ အီရန္ေရးရာအထိ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံတကာစနစ္တြင္ တာ ဝန္ရွိသူတစ္ဦးအျဖစ္ တျဖည္းျဖည္းျပသ လ်က္ရွိသည္။

ပရင့္စတန္တကၠသုိလ္မွ ဂြၽန္အိခင္န္ ဘာရီဆုိသူ ေရးသားထားသည့္ ႏုိင္ငံျခား ေရးရာ အက္ေဆးတစ္ပုဒ္တြင္ လက္ရွိ ကမၻာ့ဖြဲ႕စည္းပုံစနစ္(world order)က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ၿငိမ္းခ်မ္းစြာတက္လွမ္းေရး ကုိ အႀကီးအက်ယ္ အေထာက္အကူျပဳ လ်က္ရွိေၾကာင္း ေထာက္ျပထားသည္။ ယင္းကမၻာ့ဖြဲ႕စည္းပုံစနစ္မွာ စည္းမ်ဥ္းစည္း ကမ္းေပၚအေျခခံၿပီး ေပါင္းစည္းထားျခင္း ျဖစ္ၿပီး အေျခခံမ်ားမွာ က်ယ္ျပန္႔နက္႐ႈိင္း ေၾကာင္း သူကဆင္ေျခေပးသည္။ ယင္း စနစ္အတြင္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက လႈပ္ရွားျခင္း ျဖင့္ သူ႔အတြက္ ႀကီးမားသည့္စီးပြားေရး အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားရရွိႏုိင္ေၾကာင္းဆုိသည္။ ‘ယေန႔ကာလ အေနာက္တုိင္းဖြဲ႕စည္းပုံ စနစ္ကုိ ေမွာက္လွန္ပစ္ဖုိ႔ ခဲယဥ္းတယ္။ ဆက္သြယ္လုပ္ကုိင္ဖုိ႔ေတာ့လြယ္တယ္’ ဟု အိခင္န္ဘာရီကဆုိသည္။

တ႐ုတ္တုိ႔က ယင္းအေျခအေနမ်ား ကုိ သိထားပုံရသည္။ ‘ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ တက္ လွမ္းေရး’ (peaceful rise)ဆုိသည့္ ေဝါ ဟာရကုိ တီထြင္သုံးစြဲခဲ့သူ မဟာဗ်ဴဟာရွင္ အႀကီးအကဲကြၽဲန္းႀကီးယဲန္းက ေဘဂ်င္း အေနႏွင့္လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပုံစနစ္ကို ေမွာက္ လွန္ပစ္မည့္အစား အလုိက္သင့္စီးေမ်ာ သြားရန္ကုိေဖာ္ျပသည္။ တ႐ုတ္အစုိးရက ယင္းကိစၥရပ္မ်ားအေပၚ ျပည္သူမ်ားအား ပညာေပးသည့္အေနႏွင့္လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္က ‘ႏုိင္ငံႀကီးမ်ား ေပၚထြန္းလာျခင္း’ (The Rise of Great Nations)ဆုိသည့္ ၁၂ ပုိင္းပါ သတင္းမွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္ကုိ ႐ုိက္ကူး ထုတ္လုပ္ျပသသည္။ ယင္းသတင္းမွတ္ တမ္း႐ုပ္ရွင္၏ အႏွစ္သာရသင္ခန္းစာမွာ အင္ပါယာမဟုတ္ဘဲ ေဈးကြက္မ်ားကသာ ကမၻာ့ပါဝါႏုိင္ငံႀကီးတစ္ခု၏ရက္ရွည္ေအာင္ ျမင္မႈကုိ ျပ႒ာန္းေပးမွာျဖစ္ေၾကာင္းအခ်က္ ပင္။

Ref:Newsweek, Dec 31,2007, Jan 7,2008.

စတုိးဆုိင္တြင္း တီဗီေၾကာ္ျငာ ဘယ္ေလာက္တြင္က်ယ္လာႏုိင္မလဲ

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

စတုိးဆုိင္ႀကီးမ်ားအတြက္ ဆုိင္တြင္း ႐ုပ္ျမင္သံၾကား(in-store television) ေၾကာ္ျငာျခင္းမွာ အေသးအမႊားအရာ အျဖစ္ ထား၍မရေတာ့ပါ။ လူသုံးကုန္ ပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ကုမၸဏီမ်ားအေပၚ ယင္းစတုိးဆုိင္မ်ဳိးမွာ ဆြဲေဆာင္မႈပိုမုိရရွိ ေစသည္။ အေၾကာင္းမွာ ယင္းကုမၸဏီမ်ား အေနႏွင့္ယင္းတုိ႔၏ထုတ္ကုန္မ်ားကုိ ပိတ္ မိေနသည့္ပရိသတ္သုိ႔ တုိက္႐ုိက္ေၾကာ္ျငာ ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ပင္။ လက္လီေရာင္းခ်သူ မ်ားအေနႏွင့္လည္း ယင္းတုိ႔၏ကုိယ္ပုိင္ ေၾကာ္ျငာမ်ားႏွင့္ အေရာင္းျမႇင့္တင္မႈတုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရရွိေစသည္။ ဆုိင္တြင္းကြန္ ရက္တြင္ အရင္းအႏီွးျပဳၿပီးေနာက္ပိုင္း ယင္းသည္ ေၾကာ္ျငာဝင္ေငြေကာင္း ေကာင္းရွိရာ အရင္းအျမစ္တစ္ခုျဖစ္လာ ႏုိင္ေပသည္။

သုိ႔တုိင္ စတုိးဆုိင္တြင္း႐ုပ္ျမင္သံၾကား မွာႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕ႏွင့္လက္လီဆုိင္တခ်ဳိ႕အတြက္ သာ လုပ္ငန္းေကာင္းမြန္သည္ကုိသာေတြ႕ ရွိရေသးသည္။ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး လက္လီ အေရာင္းဆုိင္ျဖစ္သည့္ အေမရိကမွ Wal-Mart သည္ ဆန္ဖရန္စစၥကုိ အေျခစုိက္ ျပင္သစ္နည္းပညာကုမၸဏီ Premier Retail Network(PRN)ကုမၸဏီႏွင့္ပူး ေပါင္းၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ၁ဝႏွစ္မွစ၍ စတုိး ဆုိင္တြင္း ႐ုပ္ျမင္သံၾကားထုတ္လႊင့္မႈကို စတင္ခဲ့သည္။ ယင္းသည္ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး ကြန္ရက္ျဖစ္သည္။ အေမရိကရွိ ဆုိင္ႀကီး ၃ဝဝဝေက်ာ္တြင္ တီဗီစကရင္မ်ားရွိသည္။ ကမၻာ့စားသုံးကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ အႀကီးဆုံးကုမၸဏီမ်ားျဖစ္သည့္Procter & Gamble(P&G)ႏွင့္ ယူနီလီဗာတုိ႔အပါ အဝင္ ကုမၸဏီ၁၄ဝခန္႔က Wal-Mart တီဗီ တြင္ အခေၾကးေငြေပး၍ ေၾကာ္ျငာတင္ၾက သည္။ စတုိးဆုိင္တြင္ တီဗီေၾကာ္ျငာျခင္း က စုစုေပါင္းေရာင္းရျခင္းတြင္ ၂ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးျမႇင့္ရရွိေစေၾကာင္း အတုိင္ပင္ခံကုမၸဏီ တစ္ခု၏ စစ္တမ္းေကာက္ခ်က္တစ္ခုမွ သိရွိရသည္။

‘ခ်န္နယ္’ တစ္ခုတည္းႏွင့္စတင္ခဲ့ သည့္ Wal-Mart သည္ ယခုအခါ ခ်န္နယ္ ေျခာက္ခုရွိလာသည္။ အစားအစာ၊ အီ လက္ထေရာနစ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္က်န္းမာေရး ဆုိင္ရာ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းအေၾကာင္းအရာ ကုိ စတုိးဆုိင္၏ဌာနအသီးသီးတြင္ ဧရာမ စကရင္မ်ားေပၚတြင္ ျပသသည္။ အခ်ိန္ လုေနရသည့္ ေဈးဝယ္သူမ်ား၏အာ႐ုံစုိက္ ႏုိင္မႈသက္တမ္းမွာတုိသည့္အေလ်ာက္ ယင္းတုိ႔၏ျပကြက္မ်ားမွာ ပုံမွန္႐ုပ္ျမင္သံ ၾကားႏွင့္ေတာ့ ကြာျခားသည္။ ပုံမွန္တီဗီ တြင္ ၃ဝစကၠန္႔ ေၾကာ္ျငာျပကြက္သည္ ရွည္လြန္းသည္။ ၅စကၠန္႔မွ ၁၅စကၠန္႔စာ ‘မက္ေဆ့ခ်္’ တစ္ခု၊ ႏွစ္ခုမွ်သာရွိသည့္ ေၾကာ္ျငာျပကြက္သည္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ သည္။ ေၾကာ္ျငာခ်ည္း တရစပ္ျပသလွ်င္ လည္း ေဈးဝယ္သူမ်ားကို ေၾကာ္ျငာမွ ခြာ ေစသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာမ်ားႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖေရး၊ မုိးေလဝသခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား၊ ခ်က္ျပဳတ္နည္းျပကြက္မ်ားကုိ ၾကားညႇပ္ တင္ဆက္သည္။ တစ္ခါလာေရာက္လွ်င္ ေဖာက္သည္က ယင္းအစီအစဥ္ကို ပ်မ္းမွ် တစ္မိနစ္စာမွ် ၾကည့္႐ႈသည္ဟုဆုိသည္။ အသံက်ယ္လွ်င္ ေဖာက္သည္မ်ားက စိတ္ တုိတတ္သည့္အတြက္ ဆုိင္တြင္ လူပါး သည့္အခါ အသံကို တုိးေပးထားရသည္။

ၿဗိတိန္တြင္ စတုိးဆုိင္တြင္းကြန္ရက္ ကုိ ကမၻာ့တတိယအႀကီးဆုံး လက္လီ ဆုိင္လုပ္ငန္းျဖစ္သည့္ Tesco က တည္ ေဆာက္သည္။ စဦးအေျခအေန၌သာရွိ ေသးသည္။ ၂ဝဝ၄ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ ေၾကာ္ျငာကုမၸဏီတစ္ခုႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပဲြမ်ားျဖင့္ စခဲ့သည့္ Tesco သည္ ေၾကာ္ျငာမည့္သူ မ်ားမ်ားစားစား မရရွိသည့္အတြက္ လုပ္ငန္းပ်က္လုျဖစ္ခဲ့ရ သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ် မားကက္တင္းကုမၸဏီတစ္ခု၏ အကူအညီ ျဖင့္ ယင္းလုပ္ငန္းကို တစ္ဖန္ျပန္စတင္ သည္။ ‘Tesco TV’ ကုိ ယင္း၏စူပါမား ကက္ ၁ဝဝတြင္ စတင္သည္။ တီဗီစကရင္ ေပၚ ျပကြက္ႏွင့္ စတုိးဆုိင္တြင္း ေရာင္း အားျမႇင့္တင္ျခင္းတုိ႔ကုိ ပုိမုိဆက္စပ္ထား သည့္အတြက္ တခ်ဳိ႕ထုတ္ကုန္ပစၥည္း ေရာင္းခ်ရမႈမွာ ၂၅ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ပုိမုိ တုိးတက္လာေၾကာင္းဆုိသည္။

စတုိးဆုိင္တြင္းတီဗီေၾကာ္ျငာျပသ ျခင္းမွာ ထြက္ျပဴစေဈးကြက္မ်ား(Emerg-ing Markets) တြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အႀကီး မားဆုံးရွိေနသည္။ အေၾကာင္းမွာ ယင္း ေဈးကြက္မ်ားအတြင္းရွိ စားသုံးသူမ်ား သည္ ခ်မ္းသာသည့္ႏုိင္ငံမ်ားရွိ စားသုံးသူ မ်ားထက္ စားသုံးကုန္ဝယ္ယူရာတြင္ အမွတ္တံဆိပ္အေပၚ ပုိ၍အာသာျပင္းျပမႈ ရွိျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ PRN က ၎ သည္ ကမၻာ့ဒုတိယအႀကီးဆုံးလက္လီ အေရာင္းဆုိင္ကုမၸဏီႀကီးျဖစ္သည့္ Car-refour အား ဘရာဇီးႏုိင္ငံအတြင္းရွိ Car-refour ပုိင္ ဟုိက္ပါမားကက္အားလုံးကို ေၾကာ္ျငာတီဗီမ်ားျဖင့္ တပ္ဆင္ရန္စီစဥ္ ေနေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ ႏိုဝင္ဘာလက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားသည္။ ပိုလန္ႏုိင္ငံရွိ Carrefour ဆုိင္ အားလုံးမွာ ဆုိင္တြင္း ေၾကာ္ျငာတီဗီမ်ားတပ္ဆင္ၿပီးျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ ေဒသခံကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Focus Media က လက္လီဆုိင္ေလာက ႐ႈခင္းကို ဧရာမေၾကာ္ျငာတီဗီမ်ားျဖင့္ ေနရာခ် ပုံေဖာ္ေနသည္။

ဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီထားရွိသည့္ လုပ္ငန္းေမာ္ဒယ္မွာ တစ္ေနရာႏွင့္တစ္ ေနရာ မတူေခ်။ တစ္ခါတစ္ရံ(ပမာအား ျဖင့္ PRN လုိမ်ဳိး)ကုမၸဏီစကရင္မ်ား အတြက္ အကုန္အက်ခံသည္။ ေၾကာ္ျငာ ကြက္မ်ားကုိ ေရာင္းခ်ၿပီး ဝင္ေငြအမ်ားစု ကုိ အိတ္ထဲထည့္သည္။ အနည္းစုဝင္ေငြ သာ လက္လီဆုိင္သုိ႔ေရာက္ရွိသည္။တစ္ခါ တစ္ရံတြင္ေတာ့ လက္လီဆုိင္သမားက စကရင္မ်ားအတြက္ အကုန္အက်ခံၿပီး ယင္းတုိ႔ကုိလုပ္ကုိင္မည့္သူကုိ ငွားရမ္းၿပီး ဝင္ေငြကုိ ၎ကိုယ္တုိင္က ရယူသည္။ ဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီကြန္ရက္ထားရွိျခင္း မွာ လက္လီဆုိင္ႀကီးမ်ားအတြက္ ပုိ၍ အဓိပၸာယ္ရွိသည္ဟု ေဝဖန္သူတစ္ဦးက ေထာက္ျပသည္။ အေၾကာင္းမွာ စကရင္ မ်ားကုိတပ္ဆင္ရသည့္စရိတ္(ဆုိင္တစ္ဆုိင္ လွ်င္ သာမန္အားျဖင့္ ေဒၚလာ၄ဝဝဝခန္႔ က်သည္)ႏွင့္ အေၾကာင္းအရာကုိ အၿမဲ ဆန္းသစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရသည့္စရိတ္ ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိသည္။ သည့္အျပင္ ဆုိင္ခြဲမ်ားသည့္လက္လီဆုိင္ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားအေနျဖင့္ ေနရာမ်ားမ်ား တြင္ စကရင္မ်ားမ်ားခ်ေပးႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာမည့္သူမ်ားကုိ ပိုမုိဆြဲေဆာင္အား ရွိသည္။

စတုိးဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီ ေအာင္ ျမင္မႈမွာ စားသုံးကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္သူ မ်ား၏ေၾကာ္ျငာကြက္မ်ားဝယ္ယူလုိသည့္ ဆႏၵအေပၚ မူတည္ေနသည္။ ေၾကာ္ျငာ ရွင္ ၈ဝရာခုိင္ႏႈန္းမွာ သူတုိ႔၏ေၾကာ္ျငာမ်ား ကုိ ေနာက္ထပ္ေၾကာ္ျငာၾကေသာ္လည္း သူတုိ႔၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္အေပၚ အျပည့္ အဝယုံၾကည္အားထားပုံမရေသးၾကပါ။ P&G မွ ေပါလ္ေဖာက္စ္ဆုိသူက ယခုမီဒီ ယာအသစ္အတြက္ အဆုံးအျဖတ္ေပးရန္ မွာ ေစာလြန္းေနေသးေၾကာင္းဆုိသည္။ ဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီက ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔ သည့္မားကက္တင္းအေရာ(Marketing mix)ႏွင့္ ဘယ္နည္းဘယ္ပုံ အံဝင္မႈရွိႏုိင္ သည္ကုိ ကုမၸဏီဘက္မွ အေသအခ်ာ မသိရွိေသးပါ။ သုိ႔ေသာ္ တစ္စုံတစ္ရာကုိ ဝယ္ယူရန္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မႈ၏ေလးပုံ သုံး ပုံမွာ ဆုိင္အတြင္း၌ပင္ ခ်မွတ္ေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားကၫႊန္ျပထားသည့္အတြက္ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါလွ်င္ ဆုိင္ အတြင္းတီဗီေၾကာ္ျငာျခင္းသည္ သီအုိရီ သေဘာအရ ႀကီးမားသည့္ျခားနားခ်က္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မွာျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

Ref:The Economist/5-11,

လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနသည့္ ကမၻာ့စီးပြားေရး ဝ႐ုန္းသုန္းကားျဖစ္ေနမႈအေပၚ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္တုိ႔၏အျမင္မ်ား

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ မုိက္မဲမႈ Financial Folly)ကက္နက္႐ုိေဂါ့ဖ္၊ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္၊

စီးပြားေရးပညာပါေမာကၡ။

အခုျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြက အထူး အဆန္းေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ အတိတ္ ကာလက နင္းလာခဲ့တဲ့ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ မုိက္မဲမႈလမ္းေၾကာင္းေနာက္လုိက္ျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။ မာရီလင္တကၠသုိလ္မွ ကာမင္ ရိန္းဟတ္ထ္ႏွင့္ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ေရးသား ခ်က္က ျပသသလုိပဲ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ ဒါမွ မဟုတ္ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ အက်ပ္ အတည္း(financial crisis)တစ္ခုရဲ႕ အတိမ္အနက္ကုိတုိင္းတာရာမွာ အေရး အႀကီးဆုံးအခ်က္က စနစ္အေပၚ ကနဦး ႐ုိက္ခတ္မိတဲ့အရြယ္ပမာဏပဲျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ယင္းအခ်က္ကုိ မသိရွိရ ေသးပါဘူး။ အကယ္၍ ယင္းက sub-prime အေပၚ ဆုံး႐ႈံးတဲ့ေငြေၾကးမွ်သာ ျဖစ္မယ္ဆုိရင္(ဆုံး႐ႈံးမႈမွာ ေဒၚလာ ၃ဝဝဘီလ်ံမွ ၄ဝဝဘီလ်ံျဖစ္ႏုိင္)ဒါက အလယ္အလတ္အဆင့္ရွိတဲ့ အက်ပ္ အတည္းေလာက္သာရွိမယ္။ ေမာ္ကြန္း တင္ေလာက္ေအာင္ႀကီးမားတဲ့အက်ပ္ အတည္းေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါက ၁၉၈ဝျပည့္လြန္ႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ S&L အက်ပ္အတည္းႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္ႏုိင္ပါ လိမ့္မယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ စီးပြားေရးေႏွးေကြးမႈက ပုိၿပီးနက္႐ႈိင္းလာမယ္။ ဆုံး႐ံႈးမႈမ်ားက အေႂကြးဝယ္ကတ္မ်ား၊ ထုတ္လုပ္မႈျမင့္မား တဲ့ေကာ္ပုိေရးရွင္းမ်ားႏွင့္အျခားအေပါင္ စာခ်ဳပ္မ်ား သုိ႔မဟုတ္ ေပါင္ႏွံျခင္းမ်ား (mortgages)ဆီသုိ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားမယ္ဆုိရင္ အေျခအေနက အမ်ားႀကီး ပုိဆုိးႏုိင္ ပါတယ္။

အခုဟာက ေစာေစာပုိင္းကာလ ေလာက္သာရွိေနပါေသးတယ္။ US စီး ပြားေရးက အားေပ်ာ့တဲ့အႏုတ္လကၡဏာ ေဆာင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကုိ ခံစားပုံရပါတယ္။ အကယ္၍ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရးေႏွး ေကြးသြားတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ အေရွ႕အလယ္ ပုိင္းေဒသမွာ ပထဝီႏုိင္ငံေရးျပႆနာ သတင္းဆုိးမ်ဳိးမရွိဘူးဆုိရင္ USမွာ အား ေပ်ာ့တဲ့စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈ(mild rece-ssion)ေလာက္သာရွိမွာျဖစ္ၿပီး ယခုႏွစ္ ကုန္မွာ ျပန္လည္နာလန္ထမယ့္ အေန အထားမွာရွိေနပါတယ္။

ကမၻာ့က်န္အစိတ္အပုိင္းေတြက ထိခုိက္နစ္နာမႈတခ်ဳိ႕ရွိပါလိမ့္မယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရးကေတာ့ စီးပြားေရးကပ္ ငယ္(recession)အတြင္း က်ေရာက္လိမ့္ မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဆုိရင္ ပူပန္စရာမလုိ ဘူးဆုိတဲ့အဓိပၸာယ္လား။ ကြၽန္ေတာ္ ကေတာ့ ဒီလုိမထင္ပါဘူး။ ျပႆနာက US စီးပြားေရးက အလြန္အထိခုိက္လြယ္ တဲ့အေနအထားပါ။ အေအးမိထားသူတစ္ ေယာက္က ရက္သတၱပတ္ေလာက္ အိပ္ ေရးပ်က္တာနဲ႔သဏၭာန္တူပါတယ္။ US စီးပြားေရးရဲ႕ ဒူေပနာေပခံႏုိင္မႈက က် ဆင္းေနၿပီး ဘာမွျဖစ္လာႏုိင္စရာမရွိတဲ့ တစ္ႏွစ္ဆုိတဲ့ကာလက အေတာ္ရွည္ၾကာ တာပဲျဖစ္တယ္။ အိမ္ရာပူေဖာင္းတြင္ အေထြေထြေဈးႏႈန္းက်ဆင္းမႈ(deflation) ျပႆနာရွိေနျခင္းႏွင့္ထုတ္ကုန္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အပုိင္းတြင္ က်ဆင္းသေယာင္ရွိေနျခင္းက ေပၚလစီေရးဆြဲသူတုိ႔ ဘာမွ မ်ားမ်ားစား စားလုပ္ႏုိင္စရာမရွိပါ။

စေတာ့ေဈးကြက္ထုိးစုိက္က်ဆင္းျခင္း

(A Meltdown)

ႏုိရီယယ္႐ူဘီနီ။နယူးေယာက္တကၠသုိလ္၊ စတန္းဘိဇနက္ေက်ာင္းမွ စီးပြားေရး ပညာႏွင့္ႏုိင္ငံတကာ ဘိဇနက္ဘာသာ ပါေမာကၡ။

စီးပြားေရးစန္းပြင့္ခ်ိန္မ်ားႏွင့္စီးပြား ေရးပ်က္ျပားခ်ိန္မ်ား(Booms and busts)ဟာ အရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္ရဲ႕ အဂၤါရပ္မ်ားပဲဆုိတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔သိၾက ပါတယ္။ သမုိင္းအရလည္း ဒီလုိျဖစ္ပ်က္ ခဲ့တာပါ။ ယင္းတုိ႔ထဲမွ အမ်ားအျပားက နည္းပညာဆန္းသစ္တီထြင္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ လာရတာပါ။ မီးရထားလမ္း ဒါမွမဟုတ္ အင္တာနက္လုိမ်ဳိး ဆန္းသစ္တီထြင္မႈကို ဆုိလုိတာျဖစ္တယ္။ ယင္းတုိ႔က ပူေဖာင္း မ်ား၊ လိမ္လည္မႈမ်ားႏွင့္ေနာက္ဆုံးမွာ ဆုံး ႐ႈံးမႈမ်ားကုိ ဖန္တီးေပးႏုိင္တယ္။ တကယ့္ တီထြင္မႈေၾကာင့္ စီးပြားေရးကုိ ေမာင္းႏွင္ ေပးတာမ်ဳိးလည္းရွိျပန္ပါတယ္။ ယခု ေနာက္ဆုံး အက်ပ္အတည္းကေတာ့ သမုိင္းေၾကာင္းက ဥပမာမ်ားႏွင့္အေရးႀကီး တဲ့အဂၤါရပ္ႏွစ္ရပ္မွာ ျခားနားကြဲျပားေနပါ တယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ အိမ္ရာ (housing)ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး နည္းပညာ ဆုိင္ရာေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးမရွိခဲ့ပါ ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္၅ဝ ေလာက္ကလုိ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ယခုတုိင္ အိမ္မ်ားကိုတည္ေဆာက္ေနဆဲပါ။ ဒီေန ရာမွာ ဆန္းသစ္တီထြင္မႈက ေငြေၾကးဆုိင္ ရာပဲျဖစ္တယ္။ ဘဏ္္ေတြက အေပါင္စာ ခ်ဳပ္မ်ားကုိ သူတုိ႔စာအုပ္မ်ားမွာ ေရးမွတ္ တဲ့စနစ္ကေန ဘဏ္မ်ားက အေပါင္စာ ခ်ဳပ္မ်ားကုိ အစျပဳထုတ္လုပ္ၿပီး၊ အာမခံ ခ်က္ရွိေအာင္လုပ္ၿပီး အေပါင္စာခ်ဳပ္မ်ား ကုိ ျဖန႔္ခ်ိတဲ့စနစ္ဆီ ကူးေျပာင္းလာတယ္။ အုိင္ဒီယာကေတာ့ စြန္႔စားရမႈကိုေလွ်ာ့ခ် ဖုိ႔ပဲျဖစ္တယ္။ အေပါင္စာခ်ဳပ္မ်ားကို ဘဏ္ အျပင္ဘက္ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္ထဲ ေရာက္ရွိျခင္းအႏၲရာယ္ႏွင့္ US အျပင္ ဘက္ ကမၻာ့စီးပြားေရးထဲေရာက္မယ့္ အႏၲရာယ္ကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ယခု subprime မွာ ေတြ႕ ျမင္ေနရသလုိ ေငြေၾကးေဈးကြက္မ်ားမွာ ႀကီးမားတဲ့ကူးစက္မႈမ်ား သယ္ယူလာၿပီး တကယ့္စီးပြားေရးကုိ ထိခုိက္ေစတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ထင္တာကေတာ့ အခုဟာ က ၁၉၈၇ခုႏွစ္၊ စေတာ့ေဈးကြက္ ၿပိဳ ဆင္းတာထက္ ပိုဆုိးမယ္။ ၁၉၈ဝျပည့္လြန္ ႏွစ္မ်ားက စုေဆာင္းေငြမ်ားႏွင့္ေခ်းေငြ အက်ပ္အတည္း(savings and loan crisis)ထက္လည္း ပိုဆုိးပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အဲဒီတုန္းက ကူးစက္ မႈက ေငြစုေငြေခ်းအသင္းမ်ားႏွင့္အိမ္ေျမ က႑မ်ားႏွင့္သာ ပတ္သက္ခဲ့တာပါ။ ဒါ့ အျပင္ ၁၉၉၈ခုႏွစ္ ကာလရွည္အရင္းအႏွီး စီမံကြပ္ကဲမႈအက်ပ္အတည္းထက္လည္း ပိုဆုိးတယ္။ အဲဒီတုန္းက ေငြေပၚလြယ္မႈ ျပႆနာ(liquidity problem)တစ္ခုသာ ျဖစ္တယ္။ ယေန႔ကာလမွာက ကြၽန္ေတာ္ တုိ႔မွာ ေဒဝါလီခံျခင္းျပႆနာမ်ား၊ လုပ္ ငန္းဖ်က္သိမ္းျခင္းျပႆနာမ်ား(insol-vency problems)ရွိေနတယ္။ ဒါက ၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝဝ၁ခုႏွစ္က နည္း ပညာကုမၸဏီမ်ား ရပ္ဆုိင္းရျခင္းထက္ အမ်ားႀကီး ပုိဆုိးတယ္။ ယင္းအခ်ိန္က ျပႆနာေတြက နည္းပညာက႑ႏွင့္သာ သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။ အားေပ်ာ့တဲ့စီးပြား ေရးပ်က္ကပ္ငယ္ေလးေလာက္သာ ရွိခဲ့ တာပါ။ တစ္စုံတစ္ရာ ႏႈိင္းယွဥ္ႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ ‘စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ႀကီး’ (Great Depression)ဆီကုိ ျပန္သြားၾကည့္ရ လိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က စီးပြားေရးပ်က္ ကပ္ႀကီးႏွင့္ အလွမ္းေဝးေနေသးတယ္ဆုိ တာကေတာ့ မွန္ပါတယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရွိေနတဲ့ စြန္႔စားရမႈမ်ားႏွင့္ ဘ႑ာေရးေဈးကြက္ ထုိးစုိက္က်ဆင္းမႈ အေရးမ်ားေၾကာင့္ ႏႈိင္းယွဥ္မႈေကာင္း တစ္ခုရွာေတြ႕ဖို႔ အဲဒီအထိသြားဖုိ႔ လုိ ေကာင္းလိုပါလိမ့္မယ္။

ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏွင့္စီးပြားေရးတန္႔ေန မႈ အလားအလာ

(The Prospect of Stagflation)

ရွရီမူလီယန္နီ အင္ဒရာဝတီ

အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ၊ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး

သမုိင္းမွ သင္ခန္းစာမ်ားအေပၚ အာရွေငြေၾကးအက်ပ္အတည္းကရတဲ့ သင္ခန္းစာကေတာ့ ကုစားျပင္ဆင္ဖုိ႔ ဆုံး ျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ခ်မွတ္ မယ္၊ ေပၚလစီခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ က အစြမ္းထက္ျမက္မယ္ဆုိရင္ ျပင္းထန္ တဲ့ ဒါမွမဟုတ္ အခ်ိန္ၾကာရွည္မယ့္ အက်ပ္အတည္းတစ္ရပ္မျဖစ္ရေအာင္ ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ပါ။ ေတာင္ကုိရီးယားမွာျဖစ္ပ်က္တာကိုၾကည့္ ျခင္းျဖင့္ စီးပြားေရးက အလ်င္အျမန္ ျပန္ လည္နာလန္ထႏုိင္တာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္လုပ္ခဲ့ရတဲ့ ခ်ိန္ ညိႇမႈေတြက အခ်ိန္တစ္ႏွစ္ေလာက္ပဲၾကာ ပါတယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ အင္ဒုိနီးရွားစီးပြားေရးက ၅ႏွစ္မွ ၇ႏွစ္အထိ ေႏွးေကြးေနခဲ့တယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ကုစားမႈေပၚလစီေတြ ကုိ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ရတာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ သလုိ အားလည္းေပ်ာ့တာေၾကာင့္ပါ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကမၻာမွာ အႀကီးမားဆုံး စီးပြားေရးျဖစ္ၿပီး ထုိင္း၊ ေတာင္ကုိရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွားတုိ႔ထက္ ပိုၿပီး႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ သင္ခန္းစာ ေတြကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ဆုံးျဖတ္လုပ္ ေဆာင္ခ်က္ေတြ မေႏွာင့္ေႏွးေအာင္ ေမွ်ာ္ လင့္ပါတယ္။ ဒါမွ ကမၻာ့စီးပြားေရးကုိ ထိ ခုိက္မႈအနည္းဆုံးျဖစ္ေစမွာပါ။ ဘ႑ာေငြ ေၾကးဆုိင္ရာအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအေၾကာင္း ျဖစ္ေစ၊ US စီးပြားေရးတစ္ခုလုံးကုိ ေျပာ တာျဖစ္ေစ ေပၚလစီေရးဆြဲခ်မွတ္သူတုိ႔က ျမန္ျမန္ထက္ထက္ လုပ္ေဆာင္ရမွာပဲ ျဖစ္တယ္။

အာရွစီးပြားေရးမ်ားက အေမရိကန္ စားသုံးသူမ်ားႏွင့္ ကင္းကင္းရွိေနတယ္ ဆုိတဲ့ သီအုိရီအေပၚ ကုန္သြယ္ေရးအျမင္ ဘက္ကၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ကင္းကင္းကြာ ကြာ တကယ့္ကုိ ရွိေနတယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ မထင္ပါဘူး။ အရင္းအႏွီးစီးဆင္းမႈမ်ား (capital flows)ကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အာရွေဒသမ်ားက လုံးဝကုိ ကင္းကင္းကြာ ကြာရွိေနၾကတာမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ပုိၿပီးေတာ့ေတာင္ ဆက္စပ္မႈရွိေန ၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အစိုးရ ‘ဘြန္း မ်ား’ ကုိ ဇန္နဝါရီလ ေစာေစာပုိင္းမွာ ထုတ္လုိက္တဲ့အခါ US မွ ဝယ္ယူသူမ်ား က အေတာ္ႀကီးကုိ မ်ားျပားလႊမ္းမုိးေန တာျဖစ္တယ္။ USက ယင္းရဲ႕လုိေငြကို အာရွမွ ရန္ပုံေငြမ်ားႏွင့္ ျဖည့္တင္းတဲ့နည္း လမ္းအျပင္ အျခားနည္းလမ္းကို ကြၽန္ ေတာ္မျမင္ပါဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ USႏွင့္ ကင္းကင္းကြာကြာျဖစ္ေစမယ့္ ကြၽန္ေတာ္ တုိ႔ရဲ႕အရန္ေငြေတြကို တျခားတစ္ေနရာ မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖုိ႔ အာရွက တုိးတက္လုပ္ ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းလည္း ရွိပုံမရပါဘူး။ ေငြ ေၾကးဆက္ႏႊယ္ေနမႈေတြက အလြန္အား ေကာင္းၿပီး အလြန္လည္း နီးနီးစပ္စပ္ ရွိေနပါတယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

စီးပြားေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စုိးရိမ္မႈမ်ား

ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္ စုအတြင္း ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏွင့္စီးပြားေရး တန္႔ေနမႈ(stagflation)အလားအလာပဲ ျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈႏွင့္ျမင့္မား တဲ့ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ေပါင္းစပ္ျဖစ္ေပၚ မႈက အလြန္ခက္ခဲတဲ့ေပၚလစီစိန္ေခၚမႈ မ်ားကုိ ဖန္တီးျဖစ္ေပၚေစမွာျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ US ဘတ္ဂ်က္အေနအထား က သိပ္မေကာင္းတဲ့အေျခအေန အခ်ိန္ အခါမ်ဳိးမွာ ပုိၿပီးျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိတယ္။ အား ေပ်ာ့တဲ့စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈတစ္ရပ္ကုိျပင္ ရဖို႔လြယ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးတန္႔ျခင္း ႏွင့္ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ(stagflation)ဆုိရင္ ေတာ့ အလွည့္အေျပာင္းလုပ္ဖုိ႔ေနရာက သိပ္ကုိ ကန္႔သတ္လြန္းသလို ျဖစ္ေနႏုိင္ ပါတယ္။

Ref:Newsweek, Feb 4, 2008. 'Goodbye to the Bulls'.

Nokia နဲ႔မိုဘိုင္းဖုန္းေစ်းကြက္ ယွဥ္ျပိဳင္မႈ

ေမာင္ပုဆိုးၾကမ္း

ယခုအခါ လူေပါင္းသန္း ၉၀၀ ေလာက္ဟာ ေန႔စဥ္Nokia ဖုန္းေတြနဲ႔ စကားေျပာေနၾကပါတယ္။ လာမယ့္လအနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ လူေပါင္းတစ္ဘီလိီယံအထိ အသုံးျပဳလာႏုိင္ပါတယ္။ မိုဘိုိင္းဖုန္းဝယ္ယူသူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ Nokia ကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ျပီး ဝယ္ယူလာၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း Nokia ဖုန္းသန္းေပါင္း ၄၃၀ ေရာင္းခ်ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီအေရအတြက္ဟာ Motorola, Samsung နဲ႔ Sony Ericsson ကုမ္ပဏီသုံးခုက ေရာင္းခ်ခဲ့တဲ့ မိုဘိုင္ဖုန္းေပါင္းပိုပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း Nokia ရဲ႕ဝင္ေငြဟာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျမင့္တက္လာျပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇၆ ဘီလီယံအထိ ရရွိိခဲ့ပါတယ္။ အျမတ္ေငြဟာလဲ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတိုးျမင့္တက္လာျပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ၇.၈ ဘီလိီယံရရွိခဲ့ပါတယ္။ Nokia ဖုန္းေတြရဲ႕ အေရာင္းဟာ တရုတ္၊ အေရွ႔ေတာင္အာရွနဲ႔ အိႏိၵယႏုိင္ငံေတြလို ေစ်းကြက္လ်က္ျမန္ၾကီးထြားလာေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ နံပါတ္တစ္ေနရာမွာ ရွိေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ငါးႏွစ္ခန္႔က ေျမာက္အေမရိကေစ်းကြက္မွာ မိုဘိုင္ဖုန္းသုံးလုံးေရာင္းရရင္ တစ္လုံးဟာ Nokia ဖုန္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ယခုအခါ ဆယ္လုံးေရာင္းရရင္ Nokia က တစ္လုံးပဲရွိေတာ့တယ္။ အေမရိကန္ေစ်းကြက္မွာဆိုရင္ ၂၀၀၂ တုန္းက Nokia ဖုန္းေတြဟာ ေစ်းကြက္ေဝစု ၃၃ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိခဲ့ေပမယ့္ ယခုအခါဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းပဲရွိေတာ့တယ္။ ဒီလိုေစ်းကြက္ေဝစုက်ဆင္းလာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အေမရိကန္ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းဟာ မိမိလုပ္ငန္းအတြက္လိုအပ္တဲ့ဖုန္းေတြကို အမ်ိဳးမ်ိဳးစည္းကမ္းခ်က္ေတြ သတ္မွတ္ျပီးဝယ္ေလ့ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္အေမရိကမွာ တစ္ႏွစ္ကို ဖုန္းသန္းေပါင္း ၁၆၀ ေလာက္ဝယ္ယူအသုံးျပဳေနတဲ့အတြက္ အၾကမ္းအားျဖင့္ တရုတ္ႏုိင္ငံက ဝယ္ယူမႈႏႈန္းနဲ႔ညီမွ်ပါတယ္။ အကယ္၍ Nokia အေနနဲ႔ တျခားကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြမွာ ရရွိထားတဲ့ ေစ်းကြက္ေဝစုအတိုင္း အေမရိကန္မွာ ျပန္ရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရင္ ဝင္ေငြဟာ ယခုထက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ငါးဘီလီယံပိုမိုရရွိလာႏုိင္ပါတယ္။

ဥေရာပနဲ႔ အာရွႏုိင္ငံကလူေတြဟာ သူတို႔ၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ မိုဘိုင္းဖုန္းအိမ္ Handset ေတြကို ေရြးခ်ယ္ဝယ္ျပီးေနာက္မွ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုခုနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္အသုံးျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္မွအပ ကမၻာ့အႏွ႔ံအျပားမွာ Nokia ဟာ မိမိထုတ္လုပ္တဲ့ မိုဘုိင္းဖုန္းထက္ဝက္ေလာက္ကို လက္လီအေရာင္းဆိုင္ေတြမွာတင္ျပီး ေရာင္းခ်ပါတယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံမွာဆိုရင္ Nokia ဖုန္းကို ေရာင္းခ်တဲ့ ပ်မ္းမွ်ေစ်းႏႈန္းဟာ အေမရိကန္မွာထက္နည္းပါတယ္။ ယခုအခါ Nokia ရ႕႔ဲ CEO ျဖစ္သူ Kallasvuo ဟာ အေမရိကန္ေစ်းကြက္မွာ မိ္မိဖုန္းေတြကို ေဝစုပိုမိုရရွိလာေအာင္ၾကိဳးပမ္းလာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း Nokia ကုမ္ပဏီဟာ အေမရိကန္ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းၾကီးျဖစ္တဲ့ AT & T အတြက္ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးဖို႔ ဆန္ဒီေယဂုိမွာ အင္ဂ်င္နီယာဌာနၾကီးတစ္ခု ဖြင့္လွစ္ျပီးလုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ AT & T နဲ႔ပူးေပါင္းျပီး Nokia ၆၅၅၅ မိုဘိုင္ဖုန္းအသစ္တစ္မ်ိဳးကို ထုတ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ AT & T ကုမ္ပဏီရဲ႕ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ဆက္သြယ္ေရးကြန္ယက္နဲ႔ အံဝင္ခြင္က်ျဖစ္တဲ့ ဒီဇိုင္းကိုေရးဆဲြထုတ္လုပ္ထားပါတယ္။ တစ္လုံးကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၉ ေဒၚလာနဲ႔ ေရာင္းခ်ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ AT & T ဒုတိယဥကၠဌျဖစ္သူ စတီဗင္မက္ေဂါက Nokia ဟာ ကမၻာ့အဆင့္အတန္းမီတဲ့ဖုန္းေတြကို ထုတ္လုပ္ႏုိင္ျပီး အဲဒီဖုန္းေတြကိုလဲ ကမၻာအႏွ႔ံျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ Nokia ၆၅၅၅ တစ္လုံးကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၉ ေဒၚလာေရာင္းခ်ႏုိင္တာဟာ Nokia ရဲ႕ အေရာင္းျမွင့္တင္ေရးအစီအစဥ္နဲ႔ ေၾကာ္ျငာကရတဲ့ ေဒၚလာေငြေတြေၾကာင့္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဖုန္းေတြဟာ AT & T ကုမ္ပဏီ အတြက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ဝင္ေငြအေျမာက္အမ်ားရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ ဖုန္းေတြျဖစ္လာႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္စမွာ Verizon ဆက္သြယ္ေရးကုမ္ပဏီနဲ႔ ဖက္စပ္ျပီး CDMA နည္းပညာအေပၚအေျခခံတဲ့ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြထုတ္လုပ္ဖို႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ Nokia-Verizo ဖုန္းေတြဟာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း ထြက္ေပၚလာစရာရွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲမွာပဲ Nokia ဟာ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ ပိုလိုေအာ္တူမွာ ေဆာ့ဖ္ဝဲသုေသတနဌာနတစ္ခုကို ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဌာနမွာ Nokia N ၇၅ ဖုန္းအမ်ိဳးအစားကို စမ္းသပ္တီထြင္လ်က္ရွိပါတယ္။ အဲဒီဖုန္းမွာပါရွိတဲ့ ကင္မရာနဲ႔ လိုခ်င္တဲ့ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးကို ဓာတ္ပုံရုိက္လိုက္ရင္ အဲဒီပစၥည္းမ်ိဳးေရာင္းခ်ေနတဲ့ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေပးျပီး အနီးဆုံးဘယ္ဆိုင္မွာ ဝယ္ယူႏုိင္တယ္ဆိုတာ သိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ AT & T Wireless စတိုးဆိုင္မွာ ျပသထားတဲ့ ပစၥည္းတစ္ခုခုကို ကင္မရာနဲ႔ခ်ိန္ျပီး ဝယ္ယူႏုိင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ရုပ္ရွင္ပိုစတာတစ္ခုကို အဲဒီကင္မရာနဲ႔ ရိုက္ျပီး ရုပ္ရွင္မွာပါတဲ့ ေတးသီခ်င္းေတြကို နားေထာင္ႏုိင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့လအနည္းငယ္ကလည္း Nokia ကုမ္ပဏီဟာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ေျမပုံ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ဖန္တီးတဲ့ Navteq လုပ္ငန္းနဲ႔ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္ဖို႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၈. ၁ ဘီလိီယံရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Nokia ဖုန္းေတြနဲ႔ ကမၻာ့အၾကီးဆုံးတည္ေနရာကို ရွာေဖြသိရွိႏုိင္တဲ့ကြန္ယက္ၾကီး Location Aware Network ကို အသုံးျပဳလာႏုိင္စရာရွိပါတယ္။ Navteq ရဲ႕ ကြန္ယက္ကို Yahoo, Google, Garmin နဲ႔ တျခားလုပ္ငန္းအမ်ားအျပားကလဲ အသုံးျပဳေနၾကပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ကမၻာမွာ အင္တာနက္အသုံးျပဳေနသူေပါင္း ၁.၂ ဘီလီယံခန္႔ရွိပါတယ္။ အဲဒီအေရအတြက္ေရာက္ေအာင္ ၁၂ ႏွစ္ၾကာၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ထပ္အင္တာနက္အသုံးျပဳသူ တစ္ဘီလီယံတိုးပြားလာဖို႔ ခုႏွႏွစ္ေလာက္ပဲ ၾကာႏုိင္ပါတယ္။ တိုးပြားလာတဲ့ဦးေရအမ်ားအျပားဟာလည္း ဖြံ႕ျဖိဳးလာတဲ့ ေစ်းကြက္ၾကီးေတြထဲမွာပဲျဖစ္ႏုိင္ျပီး ေရွးဦးစြာ Nokia လိုမိုဘုိင္းဖုန္းမ်ိဳးေတြနဲ႔ အင္တာနက္ကို စတင္အသုံးျပဳလာဖို႔ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ကစျပီး Nokia ဟာ ဝက္ဘ္မီဒီယာ Web media ကုမ္ပဏီျဖစ္လာေအာင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ကိုးဘီလီယံသုံးစြဲျပီးလုပ္ကိုင္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ-ဒစ္ဂ်စ္တယ္ေျမပုံ သတင္းအခ်က္အလက္လုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့ Navteq ကိုဝယ္ယူခဲ့တာ ကမၻာ့အၾကီးဆုံးမိုဘိုင္းဖုန္းေၾကာ္ျငာ ေအဂ်င္စီလုပ္ငန္းၾကီးျဖစ္တဲ့ Enpocket ကို ထူေထာင္ထားတာ အင္တာနက္ဓာတ္ပုံနဲ႔ ဗီဒီယိုဖလွယ္တဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့ Twango ကို ဝယ္ယူခဲ့တာေတြကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ Credit Suisse သုေသတနလုပ္ငန္းနဲ႔ ခန္႔မွန္းခ်က္အရလာမယ့္ ငါးႏွစ္အတြင္း Nokia ဟာမိုဘုိင္ဖုန္းေျမပုံနဲ႔ ေတးသီခ်င္းေတြကို ေရာင္းခ်လို႔ရရွိတဲ့ဝင္ေငြဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ႏွစ္ဘီလီယံအထိ ရရွိႏုိင္တယ္လို႔ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔ကစျပီး Nokia ကုမ္ပဏီဟာ မိုဘိုင္းဖုန္းထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းအျပင္ အင္တာနက္ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေပၚအေျခခံတဲ့ ဌာနအသစ္တစ္ခုကိုပါ တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႔စည္းျပီး လုပ္ကိုင္လာေနတာကို ေတြ႔ရေၾကာင္းပါခင္ဗ်ား။

Microsoft offers US$45 bln for Yahoo

Microsoft has offered to buy Yahoo in a bid to challenge the market share of Google's on-line search business. Microsoft made an unsolicited offer to buy Yahoo for 44.6 billion US dollars in cash and stock. The merger would be the biggest internet deal since AOL's acquisition of Time Warner.

With the bid, Microsoft is seeking to join forces with Yahoo against an ever more powerful Google. Google's share of the global web search market has reached 77 percent, according to Internet audience researcher comScore. Yahoo is second with 16 percent, and Microsoft is a distant third with 3.7 percent.

software giant Microsoft Corp CEO Steve Ballmer is seen here during a press conference in Beijing, in 2006. Microsoft unveiled a hostile bid of 44.6 billion dollars for Yahoo in an effort to merge the world's biggest software company with a major Internet player to take on the Google juggernaut, onFebruary 1.(AFP/File)

In an audio webcast, Microsoft Chief Executive Steve Ballmer said the acquisition was the right move for both companies.

Steve Ballmer, CEO of Microsoft said "This is a decision we thought, and I personally thought long and hard about. And we are very, very confident that it's the right path for Microsoft and for Yahoo."

Yahoo said on Friday its board will evaluate the unsolicited bid. Yahoo has been losing market share to Google in the increasingly strategic web search market. It warned earlier this week that it faced "headwinds" in 2008, forecasting revenue below Wall Street estimates.

Microsoft's move is clearly aimed at challenging its archival, Google, which dominates the online search market. Bobby Tulsiani, a media and internet video analyst, says Microsoft is making the move because it has been unsuccessful in luring users to its site, MSN.

Bobby Tulsiani, Analyst of Jupiter Research said "They have been a laggard in search, so this is a good way to catch up. Yahoo has 20 percent search, Google has 50 percent search. Combine Microsoft, plus Yahoo and you get closer to catching up to Google. If you can't find the audience, then go buy the audience, and that's the major reason. There's a lot of other things now with Microsoft and Yahoo becoming the biggest e-mail provider, the biggest instant messenger, but primarily, this is about search."

In Brussels, Catriona Hatton, a partner at international law firm Hogan and Hartson, said the European Union anti-trust regulators will be looking carefully at the bid. Especially after Microsoft was accused of breaking competition rules in a landmark ruling by the European Court of Justice in September 2007.

Catriona Hatton, Partner of Hogan & Hartson said "I suppose the question is whether if the U.S. agencies approve this deal, whether the Commission will go the same route and if the U.S. agencies impose remedies,whether the Commission will accept the same sort of remedies or whether they will be more stringent in their review of the deal."

Microsoft offered 31 US dollars per share for Yahoo -- a 62 percent premium over the internet media company's closing stock price on Nasdaq Thursday. Yahoo's shares jumped to 30.75 US dollars in pre-market trading. And Microsoft's shares, which have a market capitalization of about 300 billion US dollars, fell 6 percent to 30.78 US dollars.

Critics of a potential merger have pointed out that Microsoft and Yahoo have very different corporate cultures and many overlapping businesses, from instant messaging to email and advertising.

The deal would be the largest in the internet market since the 182 billion US dollar purchase of Time Warner by AOL in 2001. That merger was seen as the worst marriage in recent corporate history, with clashing corporate cultures and many of the promised synergies never materializing.

China, UK aim for $60 bln of bilateral trade by 2010

Chinese Premier Wen Jiabao (R) shakes hands with visiting British Prime Minister Gordon Brown in Beijing, China, Jan. 18, 2008,during a ceremony in honor of Gordon Brown. (Xinhua Photo)

Photo Gallery>>>

BEIJING, Jan. 18 (Xinhua) -- China and the United Kingdom (UK) had agreed to target 60 billion U.S. dollars worth of annual bilateral trade by 2010, British Prime Minister Gordon Brown said here on Friday.

The target was set by Chinese Premier Wen Jiabao and the visiting British leader, who arrived here early on Friday for an official visit.

The revised target was among several consensuses reached during the meeting between Wen and Brown. Others include the involvement of vice premiers in the current vice-ministerial bilateral financial dialogue, as well as cooperation on climate change, health care innovation, sustainable cities and hosting the 2012 Olympic Games.

"The Chinese side highly praises the UK's free trade and anti-trade protectionism stance," according to a press release from the Sino-UK industry and commerce summit held on Friday.

"Both sides believe in the broad prospects of future bilateral trade and agreed to strengthen cooperation in the service and technology sectors in bilateral trade and explore new areas for cross investment," said the statement.

The economies of the two countries are "highly complementary, and the two sides have much room for cooperation in service trade and technological trade," Cheng Siwei, vice chairman of the Standing Committee of the National People's Congress, said at the summit.

He also noted that bilateral investment could be boosted. "We welcome British companies to come and invest in China, and the Chinese government was also encouraging Chinese enterprises to 'goout'," he said.

Cumulative investment from the UK was 14.7 billion dollars, according to Cheng.

Bilateral trade stood at 39.44 billion dollars in 2007, or about 11.7 percent of the total trade of the European Union with China, which was 356.15 billion dollars. The EU was China's largest trading partner.

The two sides signed eight agreements worth nearly 800 million dollars on Friday to cooperate in areas ranging from education to energy.

Related:

British PM reaffirms adherence to one-China policy

China's Wen, British PM begin talks on "comprehensive strategic partnership

British prime minister starts China visit

Chinese premier holds phone conversation with British PM

Interview: China-UK relationship is "better than ever"

ေရနံေစ်းႏႈန္းစံခ်ိန္တင္ျမင့္တက္

ေရနံေစ်းႏႈန္းသည္ ေဒၚလာေငြအားေပ်ာ့ျခင္း၊ မကၠဆီကိုေရနံထုတ္လုပ္မႈစိုးရိမ္ဖြယ္ျဖစ္လာျခင္းႏွင့္ အီရတ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တင္းမာမႈမ်ား တိုးပြားလာျခင္းစသည့္အခ်က္မ်ား ေပါင္းမိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကမာ့ေရနံေစ်းႏႈန္း၏ စံခ်ိန္တင္ႏႈန္းမွာ ေဒၚလာ ၉၃.၅၃ အထိ အေရာက္ရွိသြားခဲ့ရသည္။ တခ်ဳိ႕ေလ့လာသူမ်ားက ယခုႏွစ္မကုန္မီ ေရနံေစ်းႏႈန္းမွာ တစ္စည္လွ်င္ ေဒၚလာ ၁၀၀ အထက္သုိ႔ ေရာက္ရွိလိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ လြန္ခဲ့ေသာလမ်ားက ေရနံေစ်းတက္ခဲ့ရျခင္းမွာ အေၾကာင္းမ်ား စြာ တိုက္ဆိုင္သြား၍ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ေရနံ ထုတ္လုပ္သည့္ ေဒတြင္တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္း၊ အီရန္ႏ်ဴကလီးယား အေရးႏွင့္ ေဆာင္းရာသီတြင္ အေမရိကန္ေရနံလို အပ္ခ်က္ျမင့္တက္လာမည္ဟူေသာ စိုးရိမ္စိတ္ တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယခုအခါအေမရိကန္ေဒၚလာတန္ဖိုးသည္ က်ဆင္းလာေသာေၾကင့္ လူအမ်ားကေဒၚလာကိုေရာင္းခ်ၿပီး တျခားပစၥည္းမ်ားကို ၀ယ္ယူေနၾကသည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္းကို ေဒၚလာျဖင့္သတ္မွတ္ထားေသာေၾကာင့္ ေရနံသည္၀ယ္ယူရန္ အဓိကဆြဲေဆာင္ ႏုိင္ေသာ ပစၥည္းျဖစ္လာခဲ့သည္ဟု တခ်ဳိ႕ေလ့လာသူမ်ားကသံုးသပ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

စင္ကာပူနဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ေနသူမ်ားသတိထားေနာ္

ကန္ေဒၚလာသံုးေသာင္းအထက္ သြင္းယူထုတ္ယူသူမ်ား စင္ကာပူအာဏာပိုင္မ်ားထံ အစီရင္ခံရမည္ 12 Nov 2007 | 4:22 AM

ကမာ့ႏိုင္ငံမ်ားမွ စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္းသုိ႔လည္းေကာင္း၊ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွ အျခားႏိုင္ငံမ်ားသုိ႔လည္းေကာင္း၊ အေမရိကန္ ေဒၚလာသံုးေသာင္း အထက္ေက်ာ္လြန္ေသာ ႏိုင္ငံျခားေငြေၾကးေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာပစၥည္းမ်ား သြင္းယူ၊ ထုတ္ယူ သူမ်ားအားလံုး စင္ကာပူအာဏာပိုင္မ်ားထံ အစီရင္ခံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အဆိုပါအစီအစဥ္မွာ ေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈႏွင့္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္းတို႔မွ ကာကြယ္ရန္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စင္ကာပူႏိုင္ငံသုိ႔ လာေရာက္ၾကသည့္ ခရီးသည္မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ မ်ားအေနျဖင့္လည္း ယင္းအစီအစဥ္အရ အေမရိကန္ေဒၚလာသံုးေသာင္း အထက္ သယ္ယူ ပါက ေလဆိပ္ရွိ စင္ကာပူလူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးထံတြင္ အစီရင္ခံစာျဖည့္စြက္ရ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အလားတူ စင္ကာပူႏို္ငငံမွ ထြက္ခြာသူမ်ားကလည္း အေမရိကန္ေဒၚလာ သံုးေသာင္းအထက္ထုတ္ယူမည္ဆိုပါက ေလဆိပ္အာဏာ ပိုင္မ်ားထံ အစီရင္ခံစာျဖည့္စြက္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ယင္းအျပင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သံုးေသာင္းအထက္ ေငြေၾကး၊ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာပစၥည္းမ်ား၊ ေလေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္းျဖင့္ တင္ပို႔ျခင္း၊ လက္ခံျခင္းမ်ားလည္း အဆိုပါအစီအစဥ္အရ စင္ကာပူအာဏာပိုင္မ်ားထံ အစီရင္ခံရန္လိုအပ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ေငြေၾကး သယ္ယူ၊ ထုတ္ယူရာတြင္ အစီရင္ခံစာ ေငြေၾကးရရွိသည့္ အခ်က္အလက္မ်ား မမွန္မကန္ျဖည့္စြက္ျခင္းမ်ားအပါအ၀င္ လိမ္လည္ျဖည့္စြက္ျခင္းမ်ား စစ္ေဆး ေတြ႔ရွိ ပါက အေမရိကန္ေဒၚလာငါးေသာင္း အထက္ ေငြဒဏ္ႏွင့္ေထာင္ဒဏ္သံုးႏွစ္အျပစ္ေပး ခံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း The Bussiness Time တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။