စတုိးဆုိင္တြင္း တီဗီေၾကာ္ျငာ ဘယ္ေလာက္တြင္က်ယ္လာႏုိင္မလဲ

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

စတုိးဆုိင္ႀကီးမ်ားအတြက္ ဆုိင္တြင္း ႐ုပ္ျမင္သံၾကား(in-store television) ေၾကာ္ျငာျခင္းမွာ အေသးအမႊားအရာ အျဖစ္ ထား၍မရေတာ့ပါ။ လူသုံးကုန္ ပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ကုမၸဏီမ်ားအေပၚ ယင္းစတုိးဆုိင္မ်ဳိးမွာ ဆြဲေဆာင္မႈပိုမုိရရွိ ေစသည္။ အေၾကာင္းမွာ ယင္းကုမၸဏီမ်ား အေနႏွင့္ယင္းတုိ႔၏ထုတ္ကုန္မ်ားကုိ ပိတ္ မိေနသည့္ပရိသတ္သုိ႔ တုိက္႐ုိက္ေၾကာ္ျငာ ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ပင္။ လက္လီေရာင္းခ်သူ မ်ားအေနႏွင့္လည္း ယင္းတုိ႔၏ကုိယ္ပုိင္ ေၾကာ္ျငာမ်ားႏွင့္ အေရာင္းျမႇင့္တင္မႈတုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရရွိေစသည္။ ဆုိင္တြင္းကြန္ ရက္တြင္ အရင္းအႏီွးျပဳၿပီးေနာက္ပိုင္း ယင္းသည္ ေၾကာ္ျငာဝင္ေငြေကာင္း ေကာင္းရွိရာ အရင္းအျမစ္တစ္ခုျဖစ္လာ ႏုိင္ေပသည္။

သုိ႔တုိင္ စတုိးဆုိင္တြင္း႐ုပ္ျမင္သံၾကား မွာႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕ႏွင့္လက္လီဆုိင္တခ်ဳိ႕အတြက္ သာ လုပ္ငန္းေကာင္းမြန္သည္ကုိသာေတြ႕ ရွိရေသးသည္။ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး လက္လီ အေရာင္းဆုိင္ျဖစ္သည့္ အေမရိကမွ Wal-Mart သည္ ဆန္ဖရန္စစၥကုိ အေျခစုိက္ ျပင္သစ္နည္းပညာကုမၸဏီ Premier Retail Network(PRN)ကုမၸဏီႏွင့္ပူး ေပါင္းၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ၁ဝႏွစ္မွစ၍ စတုိး ဆုိင္တြင္း ႐ုပ္ျမင္သံၾကားထုတ္လႊင့္မႈကို စတင္ခဲ့သည္။ ယင္းသည္ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး ကြန္ရက္ျဖစ္သည္။ အေမရိကရွိ ဆုိင္ႀကီး ၃ဝဝဝေက်ာ္တြင္ တီဗီစကရင္မ်ားရွိသည္။ ကမၻာ့စားသုံးကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ အႀကီးဆုံးကုမၸဏီမ်ားျဖစ္သည့္Procter & Gamble(P&G)ႏွင့္ ယူနီလီဗာတုိ႔အပါ အဝင္ ကုမၸဏီ၁၄ဝခန္႔က Wal-Mart တီဗီ တြင္ အခေၾကးေငြေပး၍ ေၾကာ္ျငာတင္ၾက သည္။ စတုိးဆုိင္တြင္ တီဗီေၾကာ္ျငာျခင္း က စုစုေပါင္းေရာင္းရျခင္းတြင္ ၂ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးျမႇင့္ရရွိေစေၾကာင္း အတုိင္ပင္ခံကုမၸဏီ တစ္ခု၏ စစ္တမ္းေကာက္ခ်က္တစ္ခုမွ သိရွိရသည္။

‘ခ်န္နယ္’ တစ္ခုတည္းႏွင့္စတင္ခဲ့ သည့္ Wal-Mart သည္ ယခုအခါ ခ်န္နယ္ ေျခာက္ခုရွိလာသည္။ အစားအစာ၊ အီ လက္ထေရာနစ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္က်န္းမာေရး ဆုိင္ရာ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းအေၾကာင္းအရာ ကုိ စတုိးဆုိင္၏ဌာနအသီးသီးတြင္ ဧရာမ စကရင္မ်ားေပၚတြင္ ျပသသည္။ အခ်ိန္ လုေနရသည့္ ေဈးဝယ္သူမ်ား၏အာ႐ုံစုိက္ ႏုိင္မႈသက္တမ္းမွာတုိသည့္အေလ်ာက္ ယင္းတုိ႔၏ျပကြက္မ်ားမွာ ပုံမွန္႐ုပ္ျမင္သံ ၾကားႏွင့္ေတာ့ ကြာျခားသည္။ ပုံမွန္တီဗီ တြင္ ၃ဝစကၠန္႔ ေၾကာ္ျငာျပကြက္သည္ ရွည္လြန္းသည္။ ၅စကၠန္႔မွ ၁၅စကၠန္႔စာ ‘မက္ေဆ့ခ်္’ တစ္ခု၊ ႏွစ္ခုမွ်သာရွိသည့္ ေၾကာ္ျငာျပကြက္သည္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ သည္။ ေၾကာ္ျငာခ်ည္း တရစပ္ျပသလွ်င္ လည္း ေဈးဝယ္သူမ်ားကို ေၾကာ္ျငာမွ ခြာ ေစသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာမ်ားႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖေရး၊ မုိးေလဝသခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား၊ ခ်က္ျပဳတ္နည္းျပကြက္မ်ားကုိ ၾကားညႇပ္ တင္ဆက္သည္။ တစ္ခါလာေရာက္လွ်င္ ေဖာက္သည္က ယင္းအစီအစဥ္ကို ပ်မ္းမွ် တစ္မိနစ္စာမွ် ၾကည့္႐ႈသည္ဟုဆုိသည္။ အသံက်ယ္လွ်င္ ေဖာက္သည္မ်ားက စိတ္ တုိတတ္သည့္အတြက္ ဆုိင္တြင္ လူပါး သည့္အခါ အသံကို တုိးေပးထားရသည္။

ၿဗိတိန္တြင္ စတုိးဆုိင္တြင္းကြန္ရက္ ကုိ ကမၻာ့တတိယအႀကီးဆုံး လက္လီ ဆုိင္လုပ္ငန္းျဖစ္သည့္ Tesco က တည္ ေဆာက္သည္။ စဦးအေျခအေန၌သာရွိ ေသးသည္။ ၂ဝဝ၄ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ ေၾကာ္ျငာကုမၸဏီတစ္ခုႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပဲြမ်ားျဖင့္ စခဲ့သည့္ Tesco သည္ ေၾကာ္ျငာမည့္သူ မ်ားမ်ားစားစား မရရွိသည့္အတြက္ လုပ္ငန္းပ်က္လုျဖစ္ခဲ့ရ သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ် မားကက္တင္းကုမၸဏီတစ္ခု၏ အကူအညီ ျဖင့္ ယင္းလုပ္ငန္းကို တစ္ဖန္ျပန္စတင္ သည္။ ‘Tesco TV’ ကုိ ယင္း၏စူပါမား ကက္ ၁ဝဝတြင္ စတင္သည္။ တီဗီစကရင္ ေပၚ ျပကြက္ႏွင့္ စတုိးဆုိင္တြင္း ေရာင္း အားျမႇင့္တင္ျခင္းတုိ႔ကုိ ပုိမုိဆက္စပ္ထား သည့္အတြက္ တခ်ဳိ႕ထုတ္ကုန္ပစၥည္း ေရာင္းခ်ရမႈမွာ ၂၅ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ပုိမုိ တုိးတက္လာေၾကာင္းဆုိသည္။

စတုိးဆုိင္တြင္းတီဗီေၾကာ္ျငာျပသ ျခင္းမွာ ထြက္ျပဴစေဈးကြက္မ်ား(Emerg-ing Markets) တြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အႀကီး မားဆုံးရွိေနသည္။ အေၾကာင္းမွာ ယင္း ေဈးကြက္မ်ားအတြင္းရွိ စားသုံးသူမ်ား သည္ ခ်မ္းသာသည့္ႏုိင္ငံမ်ားရွိ စားသုံးသူ မ်ားထက္ စားသုံးကုန္ဝယ္ယူရာတြင္ အမွတ္တံဆိပ္အေပၚ ပုိ၍အာသာျပင္းျပမႈ ရွိျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ PRN က ၎ သည္ ကမၻာ့ဒုတိယအႀကီးဆုံးလက္လီ အေရာင္းဆုိင္ကုမၸဏီႀကီးျဖစ္သည့္ Car-refour အား ဘရာဇီးႏုိင္ငံအတြင္းရွိ Car-refour ပုိင္ ဟုိက္ပါမားကက္အားလုံးကို ေၾကာ္ျငာတီဗီမ်ားျဖင့္ တပ္ဆင္ရန္စီစဥ္ ေနေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ ႏိုဝင္ဘာလက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားသည္။ ပိုလန္ႏုိင္ငံရွိ Carrefour ဆုိင္ အားလုံးမွာ ဆုိင္တြင္း ေၾကာ္ျငာတီဗီမ်ားတပ္ဆင္ၿပီးျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ ေဒသခံကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Focus Media က လက္လီဆုိင္ေလာက ႐ႈခင္းကို ဧရာမေၾကာ္ျငာတီဗီမ်ားျဖင့္ ေနရာခ် ပုံေဖာ္ေနသည္။

ဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီထားရွိသည့္ လုပ္ငန္းေမာ္ဒယ္မွာ တစ္ေနရာႏွင့္တစ္ ေနရာ မတူေခ်။ တစ္ခါတစ္ရံ(ပမာအား ျဖင့္ PRN လုိမ်ဳိး)ကုမၸဏီစကရင္မ်ား အတြက္ အကုန္အက်ခံသည္။ ေၾကာ္ျငာ ကြက္မ်ားကုိ ေရာင္းခ်ၿပီး ဝင္ေငြအမ်ားစု ကုိ အိတ္ထဲထည့္သည္။ အနည္းစုဝင္ေငြ သာ လက္လီဆုိင္သုိ႔ေရာက္ရွိသည္။တစ္ခါ တစ္ရံတြင္ေတာ့ လက္လီဆုိင္သမားက စကရင္မ်ားအတြက္ အကုန္အက်ခံၿပီး ယင္းတုိ႔ကုိလုပ္ကုိင္မည့္သူကုိ ငွားရမ္းၿပီး ဝင္ေငြကုိ ၎ကိုယ္တုိင္က ရယူသည္။ ဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီကြန္ရက္ထားရွိျခင္း မွာ လက္လီဆုိင္ႀကီးမ်ားအတြက္ ပုိ၍ အဓိပၸာယ္ရွိသည္ဟု ေဝဖန္သူတစ္ဦးက ေထာက္ျပသည္။ အေၾကာင္းမွာ စကရင္ မ်ားကုိတပ္ဆင္ရသည့္စရိတ္(ဆုိင္တစ္ဆုိင္ လွ်င္ သာမန္အားျဖင့္ ေဒၚလာ၄ဝဝဝခန္႔ က်သည္)ႏွင့္ အေၾကာင္းအရာကုိ အၿမဲ ဆန္းသစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရသည့္စရိတ္ ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိသည္။ သည့္အျပင္ ဆုိင္ခြဲမ်ားသည့္လက္လီဆုိင္ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားအေနျဖင့္ ေနရာမ်ားမ်ား တြင္ စကရင္မ်ားမ်ားခ်ေပးႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာမည့္သူမ်ားကုိ ပိုမုိဆြဲေဆာင္အား ရွိသည္။

စတုိးဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီ ေအာင္ ျမင္မႈမွာ စားသုံးကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္သူ မ်ား၏ေၾကာ္ျငာကြက္မ်ားဝယ္ယူလုိသည့္ ဆႏၵအေပၚ မူတည္ေနသည္။ ေၾကာ္ျငာ ရွင္ ၈ဝရာခုိင္ႏႈန္းမွာ သူတုိ႔၏ေၾကာ္ျငာမ်ား ကုိ ေနာက္ထပ္ေၾကာ္ျငာၾကေသာ္လည္း သူတုိ႔၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္အေပၚ အျပည့္ အဝယုံၾကည္အားထားပုံမရေသးၾကပါ။ P&G မွ ေပါလ္ေဖာက္စ္ဆုိသူက ယခုမီဒီ ယာအသစ္အတြက္ အဆုံးအျဖတ္ေပးရန္ မွာ ေစာလြန္းေနေသးေၾကာင္းဆုိသည္။ ဆုိင္တြင္းေၾကာ္ျငာတီဗီက ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔ သည့္မားကက္တင္းအေရာ(Marketing mix)ႏွင့္ ဘယ္နည္းဘယ္ပုံ အံဝင္မႈရွိႏုိင္ သည္ကုိ ကုမၸဏီဘက္မွ အေသအခ်ာ မသိရွိေသးပါ။ သုိ႔ေသာ္ တစ္စုံတစ္ရာကုိ ဝယ္ယူရန္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မႈ၏ေလးပုံ သုံး ပုံမွာ ဆုိင္အတြင္း၌ပင္ ခ်မွတ္ေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားကၫႊန္ျပထားသည့္အတြက္ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါလွ်င္ ဆုိင္ အတြင္းတီဗီေၾကာ္ျငာျခင္းသည္ သီအုိရီ သေဘာအရ ႀကီးမားသည့္ျခားနားခ်က္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မွာျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

Ref:The Economist/5-11,