ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)
လာမည့္လအနည္းငယ္အတြင္း ေရနံေဈးႏႈန္းသည္ တစ္စည္လွ်င္ ေဒၚလာ ၂ဝဝအမွတ္သုိ႔ ေရာက္ႏုိင္သည္။ ယင္းသုိ႔ ေဈးႏႈန္းထုိးတက္လာမႈက ကမၻာႀကီးကို ဘယ္သို႔ေျပာင္းလဲေစႏုိင္ပါသလဲ။
ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္က ေရနံတစ္စည္ ေဈးႏႈန္းသည္ ၁၃၅ေဒၚလာအထိ ျမင့္ တက္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္တြင္ ဓာတ္ေငြ႕ ဓာတ္ဆီတစ္ဂါလံ ပ်မ္းမွ်၄ေဒၚလာနား ကပ္လာသည္။ အသုံးအျဖဳန္းႀကီးပါသည္ ဟု နာမည္ႀကီးသည့္ အေမရိကန္လူမ်ဳိး မ်ားက အလ်င္အျမန္ေျပာင္းလဲလာရ သည္။ ကုိယ္ပုိင္ကားမ်ား အေမာင္းနည္း လာသည္။ လူထုသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးကုိ အသုံးပုိမ်ားလာသည္။ ဆီစားမ်ားသည့္ ကားမ်ားဝယ္ယူမႈနည္းသည္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ လက္လြတ္စပယ္ ဝယ္ယူမႈက် ဆင္းလာသည္။ အေမရိကန္တုိ႔က ျခား နားစြာျပဳက်င့္လာေနသည္။ ယင္းအေရႊ႕ အေျပာင္းသည္ ကမၻာကုိ ေျပာင္းလဲေစ ႏုိင္သည္။
တရားလြန္တက္ေနသည့္ေရနံေဈး က ယခုပင္လွ်င္ သာမန္ျပည္သူမ်ားကုိ အထိနာေစသည္။ ကမၻာ့စီးပြားေရး ႀကီး ထြားလာမႈကုိ ၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိသည္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကုိ အသက္သြင္းႏုိင္ မည့္အေနအထားတြင္ရွိသည္။ ေရနံေဈး ႏႈန္းဖိအားသည္ ထြက္ျပဴစေဈးကြက္ႀကီး မ်ားျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏွင့္အိႏၵိယတုိ႔အေပၚ အထူးႀကီးမားသည္။ ယင္းႏွစ္ႏုိင္ငံသည္ မၾကာေသးမီအခ်ိန္အထိ ကမၻာ့ေငြေၾကး ေဖာင္းပြမႈကုိ က်ဆင္းေစရာတြင္ စံတင္ ေလာက္သည့္ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ ယင္း တုိ႔က ေဈးႏႈန္းသက္သာသည့္ကုန္ပစၥည္း မ်ားႏွင့္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကုိ ကမၻာအရပ္ရပ္ သုိ႔ တင္ပုိ႔သည့္ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ယင္းတုိ႔က ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကုိ တင္ပုိ႔ သည့္ႏုိင္ငံမ်ားအျဖစ္ ၿခိမ္းေျခာက္သည့္ အေနအထားတြင္ရွိေနသည္။
ေရနံတစ္စည္ ေဒၚလာ၂ဝဝ
ယခုအခါ အေလးအနက္ တြက္ဆ သူ အမ်ားအျပားက(အားလုံးေတာ့ မဟုတ္)ေရနံတစ္စည္ ေဒၚလာ၂ဝဝေဈး ႏႈန္းႏွင့္ ေနာက္ထပ္၇ဝျပည့္လြန္ႏွစ္ ‘ေရနံ ေရွာ့ခ္’ စတုိင္မ်ဳိး ျဖစ္လာမွာကုိ ေျပာဆုိေန ၾကသည္။Goldman Sachs က ေဒၚ လာ၂ဝဝ အတားအဆီးမွာ လာမည့္၆လ မွ ၂၄လအတြင္း ေရာက္ရွိႏုိင္မည္ဟုသတိ ေပးထားသည္။ ဘာ့ေၾကာင့္ပါလဲ။ တ႐ုတ္ ႏွင့္အိႏၵိယႏုိင္ငံတုိ႔ ဦးေဆာင္သည့္ ေရရွည္ ေရနံလိုအပ္ခ်က္မွာ ဆက္လက္ႀကီးထြား လာမွာ ျဖစ္႐ုံမက ေရနံထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် သည့္ဘက္မွ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားမွာ ကာလ တုိအတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားစရာမရွိေခ်။ ေရနံထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သည့္ဘက္မွၿခိမ္း ေျခာက္မႈမ်ားထဲတြင္ တုိးလာေနသည့္ ပဋိပကၡ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက်ဆင္းျခင္း၊ လုပ္ ငန္းဆုိင္ရာ အဖုအထစ္မ်ားႏွင့္အဓိက ေရနံထုတ္ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ေရနံေျမႀကီးမ်ားမွ ခန္႔မွန္း အရန္ေရနံပမာဏက်ဆင္းလာမႈ တုိ႔ပါဝင္သည္။
အနာဂတ္မွာ မႈန္ဝါးဝါးဟူ၍ ေဟာ ကိန္းထုတ္ၾကသည္။ ဆန္းစစ္ေလ့လာသူ တခ်ဳိ႕က ေဒသဆုိင္ရာကုန္သြယ္မႈအေရႊ႕ အေျပာင္းကုိျမင္သည္။ ဂလုိဘယ္လုိက္ ေဇးရွင္းပင္ အထင္ကရ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ လာႏုိင္သည္ဟုဆုိသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျမင့္မားလာေနသည့္သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး စရိတ္မ်ားက ကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးအမည္ အမ်ားအျပားကုိ ခရီးေဝးတင္ပုိ႔ရာတြင္ တန္ဖုိးႀကီးျမင့္လြန္းေစသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ႏွစ္အတြင္း ေရနံသုံးစြဲသူမ်ားမွ ေရနံ ေဒၚလာထရီလ်ံ(တစ္ထရီလ်ံ=၁ဝဝဝ ဘီလ်ံ)မ်ားစြာသည္ ေရနံထုတ္လုပ္သူမ်ား လက္သုိ႔ စီးကူးခဲ့ၿပီ။ ယင္းအေျခအေနက ကမၻာ့ပါဝါခ်ိန္ခြင္ရွာထိန္းညိႇမႈကုိ ေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္သည္။ အီရန္၊ ဗင္နီဇြဲလားႏွင့္႐ုရွားမွ ေရနံပေဂးႀကီး တခ်ဳိ႕၏ဩဇာပါဝါတုိးျမႇင့္ လာမည္ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်က္က ေရနံ ထုတ္ႏုိင္ငံမ်ား၏ Sovereign Wealth Funds အား ေဈးကြက္စုိးမုိးသူ ျဖစ္ေစ လိမ့္မည္။
မထိသည့္လုပ္ငန္းဟူ၍မရွိ
ကုန္ပစၥည္း သုိ႔မဟုတ္ လူကုိ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ေပးသည့္ မည္သည့္ကုမၸဏီမဆုိ ေရနံလိုသည္သာ။ ေရနံေဈးႏႈန္းသာ ေဒၚ လာ၂ဝဝရွိမည္ဆုိလွ်င္ ဒက္ထရြိဳက္(အေမ ရိကန္၏ ကားထုတ္လုပ္ရာၿမိဳ႕ႀကီး)သုိ႔ မဟုတ္ ယင္း၏ ႀကီးသုံးႀကီးထဲမွ တစ္ဦးမွာ မလြဲမေသြ နိဂုံးကမၼခ်ဳပ္ရေပေတာ့မည္။ ေလေၾကာင္းလုိင္းမ်ားလည္း ထိခုိက္မွာျဖစ္ သည္။ ဆီစားမ်ားသည့္၊ ပိုမုိေဟာင္းႏြမ္း သည့္ ေလယာဥ္မ်ားကုိ ေျမျပင္ေပၚ ရပ္ ထားေနရရာ ေလယာဥ္ပ်ံသန္းမႈခရီးစဥ္ မ်ားကုိျဖတ္ေတာက္ရန္ရွိေၾကာင္းေၾကညာ ထားသည္။ Air France-KLM က ယခု ႏွစ္တြင္ အျမတ္အစြန္း သုံးပုံတစ္ပုံအထိ က်ဆင္းသြားႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးသည္။ ယင္းေလေၾကာင္းလုိင္း၏ CEO က ေရနံ တစ္စည္ ေဒၚလာ၂ဝဝေဈးႏႈန္းသည္ စက္ တင္ဘာ၁၁ရက္ အျဖစ္အပ်က္ သို႔မဟုတ္ ဆားစ္(SARS)ကပ္ေရာဂါထက္ပင္ ပိုမုိ ႀကီးမားသည့္ ‘ေရွာ့ခ္’ (shock)အျဖစ္ ကုိယ္စားျပဳႏုိင္ပါေၾကာင္း ေျပာဆုိသည္။ ၂ဝဝ၃ခုႏွစ္၊ ဆားစ္(SARS)ကပ္ေရာဂါ ေၾကာင့္ ေလေၾကာင္းလုိင္းလုပ္ငန္းမွာ စီး ပြားေရးပ်က္ကပ္ထဲ ေရာက္ရွိေစသည္။ ‘ယခုကိစၥမွာ အေျပာင္းအလဲထက္ ပုိပါ တယ္။ ဒါက ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမႈႀကီး တစ္ရပ္(a revolution)ပါ’ ဟု အဆုိပါ CEO ကဆုိသည္။ ‘ဥေရာပ၊ ယူအက္စ္ႏွင့္ အာရွရွိ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားကအလ်င္ အျမန္ လူမြဲစာရင္းဝင္ေတြျဖစ္လာမွာျဖစ္ တယ္’ ဟူ၍ အဆုိပါပုဂၢိဳလ္ကဆုိသည္။ ေလယာဥ္ပ်ံသန္းမႈအစီအစဥ္မ်ားေလွ်ာ့ခ် ျခင္းႏွင့္ကုမၸဏီအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္းျခင္း အက်ဳိးဆက္ေၾကာင့္တပ္စ္ကင္နီမွအေနာက္ အလယ္ပုိင္းေဒသရွိ ေလယာဥ္ကြင္းမ်ားမွာ တေစၦေျခာက္ေလာက္ေအာင္ လူသူကင္းမဲ့ သြားေပလိမ့္မည္။
ေရနံေၾကာင့္ျဖစ္လာသည့္ အေမရိ ကန္စားသုံးသူမ်ား၏အေျခအေနမွာ ေနရာတကာတြင္ျဖစ္လာမည့္အေရး၏ ေရွ႕ေျပးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ၁၅ႏွစ္ကာလ အတြင္း အေမရိကန္စားသံုးသူ၏ယံုၾကည္ မႈမွာအနိမ့္ဆုံးအမွတ္သု႔ိေရာက္ရွိေနသည္။ အစားအေသာက္ပစၥည္းႏွင့္ဓာတ္ဆီေဈး တက္သည္ႏွင့္အမွ်အျခားအရာမ်ားအေပၚ အသုံးစရိတ္မွာ က်ဆင္းနည္းပါးသြားမည္ ျဖစ္သည္။ ‘ကုမၸဏီအမ်ားအျပားအတြင္း မွာ ဒါက ကမၻာ့တစ္ဝန္း စီးပြားေရးဆုတ္ ျခင္း(global recession)လုိ႔ခံစားေနရပါ တယ္’ ဟု Citybank ၏ ဥေရာပရွယ္ယာ ဆုိင္ရာ စီးပြားေရးပညာရွင္တစ္ဦးက ေျပာသည္။
ယခုပင္လွ်င္ ေရနံေဈးေၾကာင့္ ခ်မ္း သာသည့္ႏုိင္ငံမ်ားနည္းတူ ဆင္းရဲသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားပါ ေငြေဖာင္းပြမႈႏွင့္ၿခိမ္းေျခာက္ ခံေနရသည္။ ယခုႏွစ္ ေႏြရာသီတြင္ ေငြ ေဖာင္းပြမႈႏႈန္းမွာ US တြင္ ၅ရာခုိင္ႏႈန္းႏွင့္ ဥေရာပတြင္ ၃ရာခုိင္ႏႈန္းရွိရန္ အလား အလာရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထြက္ျပဴစစီးပြား ေရးႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ယင္းႏႈန္းသည္ ကိန္း ဂဏန္းႏွစ္ခုရွိႏုိင္သည္။ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ သိသိသာသာေႏွးေကြးသြားေစႏုိင္သည္။ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆုံး ျပည္သူမ်ား ပိုမုိဒုကၡ ပင္လယ္ေဝမွာျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္ႏုိင္သည္။ ယင္း၏ႏုိင္ငံေရး အက်ဳိးဆက္အေနႏွင့္လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ ရာတြင္ ကုန္က်မႈတုိးလာျခင္းႏွင့္ေပါင္းစပ္ လုိက္လွ်င္ ‘ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္း’ မွ အကာအကြယ္ယူမႈအေျခအေနသုိ႔ဆုိက္ ေရာက္ႏုိင္သည္။ ‘ဒါက ဂလုိဘယ္လုိက္ ေဇးရွင္း ေျပာင္းျပန္လွန္မႈရဲ႕ေရွ႕ေျပးျဖစ္ ႏုိင္ပါတယ္’ ဟု CIBC World Market မွ စီးပြားေရးပညာရွင္ကဆုိသည္။
ပုိမုိဆုိးရြားသည့္ ပဋိပကၡမ်ား
အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၊ အာဖရိက၊ ႐ုရွား ႏွင့္ဗင္နီဇြဲလားစသည့္ေဒသမ်ားက ဆက္ လက္တုိးတက္ႀကီးပြားလာသည့္အခါ အျခားတုိင္းျပည္မ်ားမွ စြမ္းအင္ႏွင့္ပတ္ သက္၍ ေလာဘေဇာတုိက္မႈ၊ ရန္လုိမႈႏွင့္ ကိုလုိနီလက္သစ္ဝါဒလုပ္ရပ္မ်ား တုိးလာ မည္ကုိ ေတြ႕ျမင္ရပါလိမ့္မည္ဟု Mckin-sey မွ စြမ္းအင္အႀကီးအကဲ စေကာ့ထ္နီ ကြစ္က ေဟာကိန္းထုတ္သည္။ တ႐ုတ္က အာဖရိကတြင္ ဩဇာပိုႀကီးလာမည္။ ျပည္ သူ႔အဖြဲ႕အစည္း၊ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္အမ်ဳိး သမီးမ်ားအခြင့္အေရးစသည့္ ‘အေနာက္ တုိင္း အုိင္ဒီယာမ်ား’ ေနရာတြင္ တန္ဖုိး အသစ္မ်ား အစားထုိးေနရာယူလာႏုိင္ သည္။
ေသြးထြက္သံယုိျဖစ္မႈက ကိန္းေသ နီးပါး ပုိမုိျဖစ္လာဖြယ္ရွိသည္။ ေရနံမွရရွိ သည့္ႂကြယ္ဝမႈသည္ ႏုိင္ငံ၏စီးပြားေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးကုိ ထိခုိက္ပ်က္စီးေစတတ္သည္။ လုပ္ငန္းခြဲျဖာလုပ္ကုိင္မႈအားနည္းေစသည္။ တုိင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စု၏နစ္နာခ်က္မ်ားကုိ ပုိမုိဆုိးရြားေစသည္။ သူပုန္အဖြဲ႕အစည္း မ်ားသုိ႔ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြေထာက္ပံ့ရန္ ပုိမုိ လြယ္ကူသည္။ ကမၻာ့ျပည္တြင္းစစ္မ်ားျဖစ္ ပြားရာေနရာ၏သုံးပုံတစ္ပုံမွာ ေရနံထြက္ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ေနသည္။ ၁၉၉၂ခုႏွစ္တြင္ ယင္းကိန္းဂဏန္းမွာ ငါးပုံတစ္ပုံမွ်သာျဖစ္ သည္။ ဂ်ာေအး သူ႔အေမ႐ုိက္အျဖစ္မ်ဳိး (vicious cycle)ရွိသည္။ အီရတ္ႏွင့္ႏုိင္ဂ်ီး ရီးယားကုိၾကည့္ပါ။ ပဋိပကၡက ေဈးႏႈန္း ႀကီးျမင့္မႈကုိ မီးထုိးေပးသည္။ ေဈးႏႈန္းျမင့္ မားမႈက တစ္ဖန္ ပဋိပကၡကုိ မီးထုိးေပးျပန္ သည္ဟု UCLA မွ Rass ကေျပာပါသည္။
ထုိ႔အျပင္ ေရနံေဈးႏႈန္းျမင့္တက္ေန မႈက ေရနံႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕အား ယင္းတုိ႔၏ေရနံ ေျမမ်ားကုိ ျပည္သူပုိင္သိမ္းရန္ဆႏၵကုိ ပိုမုိ ႀကီးထြားေစသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ျပည္သူ ပုိင္ ေရနံလုပ္ငန္းမွ ေရနံထြက္ရွိမႈ က်ဆင္း လာႏုိင္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ေဒသမ်ားျဖစ္ သည့္ အလက္စကားႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းပင္ လယ္တုိ႔မွ ေရနံထုတ္ယူမႈ ကုန္ခန္းသ ေလာက္ရွိသည့္အခါ ေရနံရွာေဖြမႈကုိ ပဋိ ပကၡဇုန္မ်ား(ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားႏွင့္အန္ဂုိလာ) ႏွင့္ အစြန္အဖ်ားေဒသမ်ား(ဆုိက္ေဘးရီး ယားပင္လယ္နက္)သုိ႔တုိးခ်ဲ႕ေနရေၾကာင္းပါ။
လာမည့္လအနည္းငယ္အတြင္း ေရနံေဈးႏႈန္းသည္ တစ္စည္လွ်င္ ေဒၚလာ ၂ဝဝအမွတ္သုိ႔ ေရာက္ႏုိင္သည္။ ယင္းသုိ႔ ေဈးႏႈန္းထုိးတက္လာမႈက ကမၻာႀကီးကို ဘယ္သို႔ေျပာင္းလဲေစႏုိင္ပါသလဲ။
ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္က ေရနံတစ္စည္ ေဈးႏႈန္းသည္ ၁၃၅ေဒၚလာအထိ ျမင့္ တက္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္တြင္ ဓာတ္ေငြ႕ ဓာတ္ဆီတစ္ဂါလံ ပ်မ္းမွ်၄ေဒၚလာနား ကပ္လာသည္။ အသုံးအျဖဳန္းႀကီးပါသည္ ဟု နာမည္ႀကီးသည့္ အေမရိကန္လူမ်ဳိး မ်ားက အလ်င္အျမန္ေျပာင္းလဲလာရ သည္။ ကုိယ္ပုိင္ကားမ်ား အေမာင္းနည္း လာသည္။ လူထုသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးကုိ အသုံးပုိမ်ားလာသည္။ ဆီစားမ်ားသည့္ ကားမ်ားဝယ္ယူမႈနည္းသည္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ လက္လြတ္စပယ္ ဝယ္ယူမႈက် ဆင္းလာသည္။ အေမရိကန္တုိ႔က ျခား နားစြာျပဳက်င့္လာေနသည္။ ယင္းအေရႊ႕ အေျပာင္းသည္ ကမၻာကုိ ေျပာင္းလဲေစ ႏုိင္သည္။
တရားလြန္တက္ေနသည့္ေရနံေဈး က ယခုပင္လွ်င္ သာမန္ျပည္သူမ်ားကုိ အထိနာေစသည္။ ကမၻာ့စီးပြားေရး ႀကီး ထြားလာမႈကုိ ၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိသည္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကုိ အသက္သြင္းႏုိင္ မည့္အေနအထားတြင္ရွိသည္။ ေရနံေဈး ႏႈန္းဖိအားသည္ ထြက္ျပဴစေဈးကြက္ႀကီး မ်ားျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏွင့္အိႏၵိယတုိ႔အေပၚ အထူးႀကီးမားသည္။ ယင္းႏွစ္ႏုိင္ငံသည္ မၾကာေသးမီအခ်ိန္အထိ ကမၻာ့ေငြေၾကး ေဖာင္းပြမႈကုိ က်ဆင္းေစရာတြင္ စံတင္ ေလာက္သည့္ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ ယင္း တုိ႔က ေဈးႏႈန္းသက္သာသည့္ကုန္ပစၥည္း မ်ားႏွင့္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကုိ ကမၻာအရပ္ရပ္ သုိ႔ တင္ပုိ႔သည့္ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ယင္းတုိ႔က ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကုိ တင္ပုိ႔ သည့္ႏုိင္ငံမ်ားအျဖစ္ ၿခိမ္းေျခာက္သည့္ အေနအထားတြင္ရွိေနသည္။
ေရနံတစ္စည္ ေဒၚလာ၂ဝဝ
ယခုအခါ အေလးအနက္ တြက္ဆ သူ အမ်ားအျပားက(အားလုံးေတာ့ မဟုတ္)ေရနံတစ္စည္ ေဒၚလာ၂ဝဝေဈး ႏႈန္းႏွင့္ ေနာက္ထပ္၇ဝျပည့္လြန္ႏွစ္ ‘ေရနံ ေရွာ့ခ္’ စတုိင္မ်ဳိး ျဖစ္လာမွာကုိ ေျပာဆုိေန ၾကသည္။Goldman Sachs က ေဒၚ လာ၂ဝဝ အတားအဆီးမွာ လာမည့္၆လ မွ ၂၄လအတြင္း ေရာက္ရွိႏုိင္မည္ဟုသတိ ေပးထားသည္။ ဘာ့ေၾကာင့္ပါလဲ။ တ႐ုတ္ ႏွင့္အိႏၵိယႏုိင္ငံတုိ႔ ဦးေဆာင္သည့္ ေရရွည္ ေရနံလိုအပ္ခ်က္မွာ ဆက္လက္ႀကီးထြား လာမွာ ျဖစ္႐ုံမက ေရနံထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် သည့္ဘက္မွ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားမွာ ကာလ တုိအတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားစရာမရွိေခ်။ ေရနံထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သည့္ဘက္မွၿခိမ္း ေျခာက္မႈမ်ားထဲတြင္ တုိးလာေနသည့္ ပဋိပကၡ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက်ဆင္းျခင္း၊ လုပ္ ငန္းဆုိင္ရာ အဖုအထစ္မ်ားႏွင့္အဓိက ေရနံထုတ္ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ေရနံေျမႀကီးမ်ားမွ ခန္႔မွန္း အရန္ေရနံပမာဏက်ဆင္းလာမႈ တုိ႔ပါဝင္သည္။
အနာဂတ္မွာ မႈန္ဝါးဝါးဟူ၍ ေဟာ ကိန္းထုတ္ၾကသည္။ ဆန္းစစ္ေလ့လာသူ တခ်ဳိ႕က ေဒသဆုိင္ရာကုန္သြယ္မႈအေရႊ႕ အေျပာင္းကုိျမင္သည္။ ဂလုိဘယ္လုိက္ ေဇးရွင္းပင္ အထင္ကရ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ လာႏုိင္သည္ဟုဆုိသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျမင့္မားလာေနသည့္သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး စရိတ္မ်ားက ကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးအမည္ အမ်ားအျပားကုိ ခရီးေဝးတင္ပုိ႔ရာတြင္ တန္ဖုိးႀကီးျမင့္လြန္းေစသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ႏွစ္အတြင္း ေရနံသုံးစြဲသူမ်ားမွ ေရနံ ေဒၚလာထရီလ်ံ(တစ္ထရီလ်ံ=၁ဝဝဝ ဘီလ်ံ)မ်ားစြာသည္ ေရနံထုတ္လုပ္သူမ်ား လက္သုိ႔ စီးကူးခဲ့ၿပီ။ ယင္းအေျခအေနက ကမၻာ့ပါဝါခ်ိန္ခြင္ရွာထိန္းညိႇမႈကုိ ေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္သည္။ အီရန္၊ ဗင္နီဇြဲလားႏွင့္႐ုရွားမွ ေရနံပေဂးႀကီး တခ်ဳိ႕၏ဩဇာပါဝါတုိးျမႇင့္ လာမည္ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်က္က ေရနံ ထုတ္ႏုိင္ငံမ်ား၏ Sovereign Wealth Funds အား ေဈးကြက္စုိးမုိးသူ ျဖစ္ေစ လိမ့္မည္။
မထိသည့္လုပ္ငန္းဟူ၍မရွိ
ကုန္ပစၥည္း သုိ႔မဟုတ္ လူကုိ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ေပးသည့္ မည္သည့္ကုမၸဏီမဆုိ ေရနံလိုသည္သာ။ ေရနံေဈးႏႈန္းသာ ေဒၚ လာ၂ဝဝရွိမည္ဆုိလွ်င္ ဒက္ထရြိဳက္(အေမ ရိကန္၏ ကားထုတ္လုပ္ရာၿမိဳ႕ႀကီး)သုိ႔ မဟုတ္ ယင္း၏ ႀကီးသုံးႀကီးထဲမွ တစ္ဦးမွာ မလြဲမေသြ နိဂုံးကမၼခ်ဳပ္ရေပေတာ့မည္။ ေလေၾကာင္းလုိင္းမ်ားလည္း ထိခုိက္မွာျဖစ္ သည္။ ဆီစားမ်ားသည့္၊ ပိုမုိေဟာင္းႏြမ္း သည့္ ေလယာဥ္မ်ားကုိ ေျမျပင္ေပၚ ရပ္ ထားေနရရာ ေလယာဥ္ပ်ံသန္းမႈခရီးစဥ္ မ်ားကုိျဖတ္ေတာက္ရန္ရွိေၾကာင္းေၾကညာ ထားသည္။ Air France-KLM က ယခု ႏွစ္တြင္ အျမတ္အစြန္း သုံးပုံတစ္ပုံအထိ က်ဆင္းသြားႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးသည္။ ယင္းေလေၾကာင္းလုိင္း၏ CEO က ေရနံ တစ္စည္ ေဒၚလာ၂ဝဝေဈးႏႈန္းသည္ စက္ တင္ဘာ၁၁ရက္ အျဖစ္အပ်က္ သို႔မဟုတ္ ဆားစ္(SARS)ကပ္ေရာဂါထက္ပင္ ပိုမုိ ႀကီးမားသည့္ ‘ေရွာ့ခ္’ (shock)အျဖစ္ ကုိယ္စားျပဳႏုိင္ပါေၾကာင္း ေျပာဆုိသည္။ ၂ဝဝ၃ခုႏွစ္၊ ဆားစ္(SARS)ကပ္ေရာဂါ ေၾကာင့္ ေလေၾကာင္းလုိင္းလုပ္ငန္းမွာ စီး ပြားေရးပ်က္ကပ္ထဲ ေရာက္ရွိေစသည္။ ‘ယခုကိစၥမွာ အေျပာင္းအလဲထက္ ပုိပါ တယ္။ ဒါက ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမႈႀကီး တစ္ရပ္(a revolution)ပါ’ ဟု အဆုိပါ CEO ကဆုိသည္။ ‘ဥေရာပ၊ ယူအက္စ္ႏွင့္ အာရွရွိ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားကအလ်င္ အျမန္ လူမြဲစာရင္းဝင္ေတြျဖစ္လာမွာျဖစ္ တယ္’ ဟူ၍ အဆုိပါပုဂၢိဳလ္ကဆုိသည္။ ေလယာဥ္ပ်ံသန္းမႈအစီအစဥ္မ်ားေလွ်ာ့ခ် ျခင္းႏွင့္ကုမၸဏီအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္းျခင္း အက်ဳိးဆက္ေၾကာင့္တပ္စ္ကင္နီမွအေနာက္ အလယ္ပုိင္းေဒသရွိ ေလယာဥ္ကြင္းမ်ားမွာ တေစၦေျခာက္ေလာက္ေအာင္ လူသူကင္းမဲ့ သြားေပလိမ့္မည္။
ေရနံေၾကာင့္ျဖစ္လာသည့္ အေမရိ ကန္စားသုံးသူမ်ား၏အေျခအေနမွာ ေနရာတကာတြင္ျဖစ္လာမည့္အေရး၏ ေရွ႕ေျပးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ၁၅ႏွစ္ကာလ အတြင္း အေမရိကန္စားသံုးသူ၏ယံုၾကည္ မႈမွာအနိမ့္ဆုံးအမွတ္သု႔ိေရာက္ရွိေနသည္။ အစားအေသာက္ပစၥည္းႏွင့္ဓာတ္ဆီေဈး တက္သည္ႏွင့္အမွ်အျခားအရာမ်ားအေပၚ အသုံးစရိတ္မွာ က်ဆင္းနည္းပါးသြားမည္ ျဖစ္သည္။ ‘ကုမၸဏီအမ်ားအျပားအတြင္း မွာ ဒါက ကမၻာ့တစ္ဝန္း စီးပြားေရးဆုတ္ ျခင္း(global recession)လုိ႔ခံစားေနရပါ တယ္’ ဟု Citybank ၏ ဥေရာပရွယ္ယာ ဆုိင္ရာ စီးပြားေရးပညာရွင္တစ္ဦးက ေျပာသည္။
ယခုပင္လွ်င္ ေရနံေဈးေၾကာင့္ ခ်မ္း သာသည့္ႏုိင္ငံမ်ားနည္းတူ ဆင္းရဲသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားပါ ေငြေဖာင္းပြမႈႏွင့္ၿခိမ္းေျခာက္ ခံေနရသည္။ ယခုႏွစ္ ေႏြရာသီတြင္ ေငြ ေဖာင္းပြမႈႏႈန္းမွာ US တြင္ ၅ရာခုိင္ႏႈန္းႏွင့္ ဥေရာပတြင္ ၃ရာခုိင္ႏႈန္းရွိရန္ အလား အလာရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထြက္ျပဴစစီးပြား ေရးႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ယင္းႏႈန္းသည္ ကိန္း ဂဏန္းႏွစ္ခုရွိႏုိင္သည္။ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ သိသိသာသာေႏွးေကြးသြားေစႏုိင္သည္။ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆုံး ျပည္သူမ်ား ပိုမုိဒုကၡ ပင္လယ္ေဝမွာျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္ႏုိင္သည္။ ယင္း၏ႏုိင္ငံေရး အက်ဳိးဆက္အေနႏွင့္လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ ရာတြင္ ကုန္က်မႈတုိးလာျခင္းႏွင့္ေပါင္းစပ္ လုိက္လွ်င္ ‘ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္း’ မွ အကာအကြယ္ယူမႈအေျခအေနသုိ႔ဆုိက္ ေရာက္ႏုိင္သည္။ ‘ဒါက ဂလုိဘယ္လုိက္ ေဇးရွင္း ေျပာင္းျပန္လွန္မႈရဲ႕ေရွ႕ေျပးျဖစ္ ႏုိင္ပါတယ္’ ဟု CIBC World Market မွ စီးပြားေရးပညာရွင္ကဆုိသည္။
ပုိမုိဆုိးရြားသည့္ ပဋိပကၡမ်ား
အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၊ အာဖရိက၊ ႐ုရွား ႏွင့္ဗင္နီဇြဲလားစသည့္ေဒသမ်ားက ဆက္ လက္တုိးတက္ႀကီးပြားလာသည့္အခါ အျခားတုိင္းျပည္မ်ားမွ စြမ္းအင္ႏွင့္ပတ္ သက္၍ ေလာဘေဇာတုိက္မႈ၊ ရန္လုိမႈႏွင့္ ကိုလုိနီလက္သစ္ဝါဒလုပ္ရပ္မ်ား တုိးလာ မည္ကုိ ေတြ႕ျမင္ရပါလိမ့္မည္ဟု Mckin-sey မွ စြမ္းအင္အႀကီးအကဲ စေကာ့ထ္နီ ကြစ္က ေဟာကိန္းထုတ္သည္။ တ႐ုတ္က အာဖရိကတြင္ ဩဇာပိုႀကီးလာမည္။ ျပည္ သူ႔အဖြဲ႕အစည္း၊ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္အမ်ဳိး သမီးမ်ားအခြင့္အေရးစသည့္ ‘အေနာက္ တုိင္း အုိင္ဒီယာမ်ား’ ေနရာတြင္ တန္ဖုိး အသစ္မ်ား အစားထုိးေနရာယူလာႏုိင္ သည္။
ေသြးထြက္သံယုိျဖစ္မႈက ကိန္းေသ နီးပါး ပုိမုိျဖစ္လာဖြယ္ရွိသည္။ ေရနံမွရရွိ သည့္ႂကြယ္ဝမႈသည္ ႏုိင္ငံ၏စီးပြားေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးကုိ ထိခုိက္ပ်က္စီးေစတတ္သည္။ လုပ္ငန္းခြဲျဖာလုပ္ကုိင္မႈအားနည္းေစသည္။ တုိင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စု၏နစ္နာခ်က္မ်ားကုိ ပုိမုိဆုိးရြားေစသည္။ သူပုန္အဖြဲ႕အစည္း မ်ားသုိ႔ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြေထာက္ပံ့ရန္ ပုိမုိ လြယ္ကူသည္။ ကမၻာ့ျပည္တြင္းစစ္မ်ားျဖစ္ ပြားရာေနရာ၏သုံးပုံတစ္ပုံမွာ ေရနံထြက္ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ေနသည္။ ၁၉၉၂ခုႏွစ္တြင္ ယင္းကိန္းဂဏန္းမွာ ငါးပုံတစ္ပုံမွ်သာျဖစ္ သည္။ ဂ်ာေအး သူ႔အေမ႐ုိက္အျဖစ္မ်ဳိး (vicious cycle)ရွိသည္။ အီရတ္ႏွင့္ႏုိင္ဂ်ီး ရီးယားကုိၾကည့္ပါ။ ပဋိပကၡက ေဈးႏႈန္း ႀကီးျမင့္မႈကုိ မီးထုိးေပးသည္။ ေဈးႏႈန္းျမင့္ မားမႈက တစ္ဖန္ ပဋိပကၡကုိ မီးထုိးေပးျပန္ သည္ဟု UCLA မွ Rass ကေျပာပါသည္။
ထုိ႔အျပင္ ေရနံေဈးႏႈန္းျမင့္တက္ေန မႈက ေရနံႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕အား ယင္းတုိ႔၏ေရနံ ေျမမ်ားကုိ ျပည္သူပုိင္သိမ္းရန္ဆႏၵကုိ ပိုမုိ ႀကီးထြားေစသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ျပည္သူ ပုိင္ ေရနံလုပ္ငန္းမွ ေရနံထြက္ရွိမႈ က်ဆင္း လာႏုိင္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ေဒသမ်ားျဖစ္ သည့္ အလက္စကားႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းပင္ လယ္တုိ႔မွ ေရနံထုတ္ယူမႈ ကုန္ခန္းသ ေလာက္ရွိသည့္အခါ ေရနံရွာေဖြမႈကုိ ပဋိ ပကၡဇုန္မ်ား(ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားႏွင့္အန္ဂုိလာ) ႏွင့္ အစြန္အဖ်ားေဒသမ်ား(ဆုိက္ေဘးရီး ယားပင္လယ္နက္)သုိ႔တုိးခ်ဲ႕ေနရေၾကာင္းပါ။
No comments:
Post a Comment