လူငယ္လူရြယ္ႏွင့္က်န္းမာေရး

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္(ဇီဝကမၼေဗဒ)
M.B;B.S, Dip Med Sc GP Family/Medicine DA Psychology;MPA

ဆရာခင္ဗ်ား ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လူငယ္လူရြယ္ေတြ စတင္အရြယ္ ေရာက္လာၾကတဲ့အခါ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ ခင္ဗ်ာ။

ကုိေက်ာ္သူေမးတာ လူငယ္လူရြယ္ေတြအားလုံး သိထားသင့္တဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။ ေယာက္်ားေလးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မိန္းကေလးပဲျဖစ္ျဖစ္ အရြယ္ေရာက္လာရင္ ခႏၶာကုိယ္႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာၾကစၿမဲပါ။ အရြယ္ေရာက္ျခင္း ေျပာင္းလဲမႈေတြ Pubertal Changes ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္လာသလဲဆုိရင္ အဓိကကေတာ့ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္လုိ ဆုိရမွာပါ။ အရြယ္ေရာက္စဥ္မွာ လိင္ေဟာ္မုန္းအပါအဝင္ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေဟာ္မုန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။

အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ ေျပာင္းလဲမႈဟာ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ဆုိတာ သိရပါၿပီ။ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈဟာ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါလဲ။ အဓိက ဘယ္လုိ ေဟာ္မုန္းေတြ ေျပာင္းလဲပါသလဲ သိပါရေစဆရာ။

အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ရဲ႕ မူလအစ ေျပာရရင္ ဦးေႏွာက္ရဲ႕အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဟုိက္ပုိသားလမတ္ (Hypothalamus) လုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ေဆးပညာမွာ အရြယ္ေရာက္လာတာကုိ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ ဟုိက္ပုိသားလမတ္ ႏုိးထလာလုိ႔ (Awakening of Hypo-thalamus) လုိ႔ေတာင္ တင္စားသုံးၾကပါတယ္။ ငယ္ရြယ္စဥ္ကေလးဘဝမွာ ဟုိက္ပုိသားလမတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းတခ်ဳိ႕ဟာ ၿငိမ္သက္ေနခဲ့တယ္။ (အိပ္ေပ်ာ္ေနခဲ့တယ္) ဟုိက္ပုိသားလမတ္က ပီက်ဴထရီ ဂလင္း (Pituitary Gland)၊ ပီက်ဴထရီ ဂလင္းကတစ္ဆင့္ ေဝွးေစ့(Testes) သုိ႔မဟုတ္ မမ်ဳိးဥအိမ္ (Ovary) ကုိ လႈံ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီမွာပဲ ေဟာ္မုန္းတက္စတုိစတီး႐ုန္း သုိ႔မဟုတ္ အီစထ႐ုိဂ်င္ထြက္လာၿပီး ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။

ဘယ္လုိ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါသလဲဆရာ။

ေျပာင္းလဲမႈေတြအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးရင္ ခႏၶာကုိယ္႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈ၊ ေယာက္်ားေလးမ်ားမွာ ေျပာင္းလဲမႈ၊ မိန္းကေလးမ်ားမွာ ေျပာင္းလဲမႈေလးေတြကုိ အပုိင္းလုိက္ စဥ္းစားၾကည့္တာေပါ့ေနာ္။

ေယာက္်ားေလးေတြ အေၾကာင္း အရင္ေျပာျပပါမယ္။ ေယာက္်ားေလးမ်ား အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ဟာ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ၁၄ႏွစ္မွာ စပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတာ့ ၁၂ႏွစ္ေလာက္မွာပဲ စတင္တာေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတာ့ ၁၄ႏွစ္ထက္ ေနာက္က်တတ္ပါတယ္။ ေစာေစာကေျပာသလုိ ထူးျခားမႈကေတာ့ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေဟာ္မုန္း တက္စတုိစတီ႐ုန္း မ်ားျပားလာျခင္းပါပဲ။

လိင္အဂၤါေတြျဖစ္တဲ့ လိင္တံ၊ ေဝွးေစ့၊ ပေရာ့စတိတ္ဂလင္း၊ ဆီမင္ အိတ္ေတြရဲ႕ အရြယ္အစားဟာ ႀကီးထြားလာပါတယ္။ လုပ္ငန္းမ်ားလည္း စတင္ေဆာင္ရြက္ လာႏုိင္ၾကပါတယ္။ လိင္တံဟာ အရြယ္အစား ႀကီးထြားလာပါတယ္။ ပေရာ့စတိတ္ဂလင္းနဲ႔ဆီမင္အိတ္တုိ႔က အရည္မ်ား ထုတ္လုပ္လာၾကတယ္။ ေဝွးေစ့ကလည္း သုတ္ပုိးမ်ားကုိ ေအာင္ျမင္စြာ ထုတ္လုပ္လာႏုိင္ပါတယ္။

ေယာက္်ားေလးမ်ားမွာ လိင္အဂၤါမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဟာ ၁၂ႏွစ္ဝန္းက်င္မွာ စတင္ျဖစ္ေပၚၿပီး ၁၅ႏွစ္ ၁၆ႏွစ္ အရြယ္မွာ လိင္အဂၤါအားလုံးဟာ လူႀကီး အရြယ္အစား ျဖစ္လာပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွာႂကြက္သားမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးလာျခင္း၊ ဆီးခုံ၊ ခ်ဳိင္းနဲ႔မ်က္ႏွာတုိ႔မွာ အေမြးအမွင္မ်ားျပားလာျခင္း၊တခ်ဳိ႕ရင္ဘတ္မွာ အေမြးအမွင္ေပါက္လာျခင္း၊ အသံပုိ၍ ေအာလာျခင္း၊ ပခုံးက်ယ္လာျခင္း စတာေတြ ေတြ႕ရမွာပါ။

စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ ဘယ္လုိ ေျပာင္းလဲႏုိင္ပါသလဲ ဆရာ။

စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈကုိ ၾကည့္ရင္...သူတစ္ပါးအေပၚ မီွခုိလုိမႈ မရွိေတာ့ဘဲ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ မွီခုိ အားထားလာျခင္း၊ ေရွ႕ေဆာင္ေရွ႕ရြက္ ျပဳလာျခင္း၊ စိတ္တုိ စိတ္ဆတ္ေဒါသ ျဖစ္မႈပုိလာျခင္း၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္အေပၚ စိတ္ဝင္စားလာျခင္း၊ လိင္ဆႏၵ ပိုလာျခင္း(Independence, Active Attitute, Aggressive behavior, Interest to Opposite Sex, Increased Libido)။

အျခား ထူးျခားမႈေလးေတြေကာ သိပါရေစခင္ဗ်ာ။

အသက္ ၁၃ႏွစ္မွ ၁၅ႏွစ္အရြယ္ ေယာက္်ားေလးမ်ားမွာ ညအိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ လိင္အဂၤါ (လိင္တံ) ေတာင့္တင္းမႈ ပ်မ္းမွ်ေလးႀကိမ္ခန္႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ညအိပ္ေပ်ာ္စဥ္ သုတ္လႊတ္ျခင္း Nocturnal Emission/Wet dreams ဟာလည္း ၈ဝရာခိုင္ႏႈန္းေသာ အမ်ဳိးသားမ်ားမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။

ဆရာ ၾကားျဖတ္ေမးပါရေစ။ အဲဒီလုိျဖစ္တာ က်န္းမာေရးအတြက္ ထိခုိက္ႏုိင္ပါသလား။

ဒါဟာ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္မ်ား၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိခ်င္တာ သဘာဝ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုပါ။ က်န္းမာေရးအတြက္ အႏၲရာယ္ မရွိပါဘူး။

စိတ္ေျဖေဖ်ာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပပါဦးဆရာ။

လူငယ္လူရြယ္ေတြ စိတ္ေျဖေဖ်ာက္မႈ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဒါကုိ ညစ္ပတ္တဲ့ အျပဳအမူ၊ အျပစ္မကင္းတဲ့ အျပဳအမူ၊ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ေစတယ္၊ အသက္တုိေစတယ္ စသည္ျဖင့္ အထင္အျမင္ မွားယြင္းမႈေတြ ရွိပါတယ္။ စိတ္ေျဖေဖ်ာက္ျခင္းဟာလည္း သဘာဝ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္ ကိစၥတစ္ခုပါပဲ။

အမ်ဳိးသား ၁ဝဝ မွာ ၉၅ ေယာက္ဟာ စိတ္ေျဖေဖ်ာက္မႈ ကုိယ္တုိင္ျပဳခဲ့ဖူးသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္သူမ်ားရွိသလုိ တစ္လ တစ္ႀကိမ္ေလာက္ပဲ ျပဳလုပ္တတ္သူေတြ ရွိပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားမွာ အမ်ားဆုံး ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီကိစၥဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ ထိခုိက္ေစျခင္း မရွိပါဘူး။

ဆရာခင္ဗ်ား ကြၽန္ေတာ့္ေမးခြန္း႐ုိင္းသြားရင္ ခြင့္လႊတ္ေပးပါ။ အမ်ဳိးသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ လိင္အဂၤါ အရြယ္အစားဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ သိခ်င္ပါတယ္။

ဒါကေတာ့ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးနဲ႔ တစ္မ်ဳိး၊ ခႏၶာကုိယ္ အခ်ဳိးအစားအလုိက္ ကြဲျပားမႈေတြ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ အတိအက်ေျပာဖုိ႔ ခက္ပါတယ္။ အၾကမ္းသေဘာေျပာရရင္ သာမန္ အခ်ိန္မွာ အရွည္အားျဖင့္ ၅စင္တီမီတာမွ ၉စင္တီမီတာၾကား ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ဆက္တည္း ေမးပါရေစဦး ခင္ဗ်ား၊ လိင္အဂၤါအေရျပား ျဖတ္တာ ေကာင္းပါသလား ခင္ဗ်ာ။

ေဆးပညာ႐ႈေထာင့္အရ က်န္းမာေရးအတြက္ ေျပာရင္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္အတြက္ ေကာင္းသလုိ ဇနီးမယားအတြက္ပါ ေကာင္းပါတယ္။