အထင္ေသးလုိ႔မရသည့္ အေလအလြင့္အမႈိက္သ႐ုိက္ပုိ႔ကုန္လုပ္ငန္း

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

ဆန္၊ ေရနံ၊ ကြၽန္းသစ္၊ ေက်ာက္မ်က္ စသည့္ပုိ႔ကုန္မ်ားသည္ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပား အတြက္ ႏုိင္ငံ၏အဓိကဝင္ေငြရွာေပးေန သည့္ပစၥည္းအမယ္မ်ားပဲျဖစ္သည္။ ထုိ႔ အတူ ႏုိင္ငံအတြင္း အသုံးမလုိေတာ့သည့္ ကားေဘာ္ဒီေဟာင္းအပုိင္းအစမ်ား၊ သံတုိ သံစမ်ား၊ မဂၢဇင္း၊ သတင္းစာေဟာင္းမ်ား၊ စကၠဴအပုိင္းအစမ်ားစသည့္အေလအလြင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္မ်ားသည္လည္းအထက္က ပုိ႔ကုန္မ်ားနီးပါး ႏုိင္ငံဝင္ေငြကုိရွာေပးေန သည္ဆုိလွ်င္ သင္အံ့ဩမည္လား။

သင္အံ့ဩမည္ဆုိလွ်င္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအၾကားအေလ အလြင့္အမႈိက္သ႐ုိက္ကုန္သြယ္မႈပမာဏကုိ ငဲ့ေစာင္းၾကည့္လွ်င္အေျခအေနကုိသေဘာ ေပါက္ႏုိင္ပါလိမ့္မည္။ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုမွကားေဘာ္ဒီေဟာင္းအစိတ္အပုိင္း မ်ား၊ ဝက္အူေဟာင္းမ်ား၊ အိမ္႐ုိက္္သံမ်ား၊ မဂၢဇင္းေဟာင္းမ်ားပါဝင္သည့္အေလအလြင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္ပစၥည္းမ်ား တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ တင္ပုိ႔ျခင္းသည္ေလေၾကာင္းႏွင့္အာကာသ ဆုိင္ရာ ပစၥည္းမ်ားတင္ပုိ႔မႈေနာက္ ဒုတိယ အႀကီးမားဆုံးပုိ႔ကုန္လုပ္ငန္းပဲျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ၆ဒသမ၇ဘီလ်ံ ရွိခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွအေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုသုိ႔ျပန္လည္တင္ပုိ႔သည့္ေဈးေပါ သည့္အိမ္ေမြးတိရစၦာန္အစားအစာမ်ား၊ အ႐ုပ္မ်ားႏွင့္ေဈးေပါသည့္ ပလတ္စတစ္ အ႐ုပ္မ်ား၏တန္ဖုိးပမာဏမွာ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းတြင္ ေဒၚလာ ၂၈၈ဘီလ်ံရွိခဲ့ သည္။ ပလတ္စတစ္အ႐ုပ္မ်ား၏ ထုထည္ ပမာဏမွာအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု မြန္ တားနားျပည္ အရြယ္အစားရွိအမႈိက္စြန္႔ ေျမတြင္းထဲအျပည့္ေနရာယူေလာက္သည္ ဟုဆုိသည္။ ထုိ႔အတူ အေမရိကန္စက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ တ႐ုတ္သြင္းကုန္ပစၥည္း မ်ား ဒီလႈိင္းလုံးေအာက္ နစ္ျမဳပ္ေနရၿပီဟု ဆုိသူမ်ားလည္းရွိသည္။ တ႐ုတ္မွအေမရိ ကန္သို႔ ပုိ႔ကုန္ထုထည္ပမာဏျမင့္တက္ လာသည့္နည္းတူ အေမရိကန္မွတ႐ုတ္ႏွင့္ အျခားအာရွေဒသမ်ားသုိ႔ ပုိ႔ကုန္ထုထည္ ပမာဏမွာလည္း လူသိသူသိမရွိဘဲပုိ၍ပင္ လ်င္ျမန္သည့္ႏႈန္းႏွင့္တုိးတက္လာေနသည္ ဟုဆုိသည္။

အေမရိကန္မွအေလအလြင့္အမႈိက္ သ႐ုိက္မ်ားသည္ အာရွႏုိင္ငံအမ်ားအျပား အျပင္ ဥေရာပႏွင့္လက္တင္အေမရိကသုိ႔ လည္းေရာက္ရွိေနသည္။ အက်ဳိးဆက္မွာ လုပ္သားဦးေရ ၅ဝဝဝဝ သုံးစြဲထားသည့္ ေဒၚလာ၆၅ဘီလ်ံတန္ေၾကးရွိအေလအလြင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္ဆယ္တင္ေရးလုပ္ငန္း အေမရိကန္တြင္ေပၚထြန္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားရွိစက္႐ုံမ်ားမွအေလအလြင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္ဝယ္လုိအားကအလုပ္အကုိင္ မ်ားဖန္တီးေပးသည္၊ ကုန္သြယ္ေရးလုိေငြ ျပမႈကုိသက္သာေလ်ာ့ပါးေစသည္။ ကမၻာ ေျမကုိပင္ကယ္တင္ရာေရာက္ႏုိင္ေပသည္။

စက္မႈထုတ္လုပ္ေရးနည္းစဥ္တြင္မပါ

မၿပီးသည့္အေဟာင္းအစုတ္ပစၥည္းမ်ား

အေလအလြင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္မ်ား သုိ႔မဟုတ္ အေဟာင္းအစုတ္ပစၥည္းမ်ား သည္ စက္မႈလုပ္ငန္းနည္းစဥ္တြင္ အစမွ အဆုံးထိပါဝင္ပတ္သက္ေနသည္။ စားသုံး သူမ်ားက ကုန္စည္မ်ားကုိသုံးစြဲျခင္းျဖင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္မ်ားကုိဖန္တီးထုတ္လုပ္ေပး သည္။ စက္႐ုံမ်ားက ၎အမႈိက္သ႐ုိက္ မ်ားကိုအသုံးျပဳၿပီး ကုန္စည္သစ္မ်ားကုိဖန္ တီးထုတ္လုပ္သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ား ကစက္မႈႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္လာသည္ႏွင့္အမွ် အေလအလြင့္အမႈိက္သ႐ုိက္မ်ားလုိအပ္မႈ မွာျမင့္တက္လာသည္။ USမွ ျပန္လည္ မြမ္းမံျပဳျပင္ထားသည့္စကၠဴကုိ တ႐ုတ္ျပည္ သုိ႔တင္ပုိ႔ျခင္းမွာ၁၉၉၄ခုႏွစ္တြင္ ၃၄၈ဝဝဝ မက္ထရစ္တန္ရွိရာမွ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ မက္ ထရစ္တန္ ၉ဒသမ၁သန္းအထိတုိးတက္ သြားသည္။ တန္ဖုိးအားျဖင့္ ေဒၚလာ ၁ ဒသမဝ၇ဘီလ်ံရွိသည္။ ယခုႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္ျပည္သည္ US မွ စကၠဴစ၊ စကၠဴ စုတ္တင္ပုိ႔မႈ၏ ၅၈ရာခုိင္ႏႈန္းေနရာယူထား သည္။ တ႐ုတ္ျပည္၏အခ်မ္းသာဆုံးအမ်ဳိး သမီးႀကီးက်န္းရင္(Zhang Yin)မွာ Nine Dragons Paper ကုမၸဏီမွတစ္ဆင့္ခ်မ္း သာႂကြယ္ဝလာျခင္းျဖစ္သည္။ ၎ကုမၸဏီ သည္ US မွ စကၠဴစ၊ စကၠဴစုတ္မ်ားကုိဝယ္ ယူၿပီး တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ စက္႐ုံမ်ားသုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးသည္။

သံႏွင့္သံမဏိ အေလအလြင့္အတုိ အစမ်ား တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔တင္ပု႔ိမႈမွာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ၁၆၆ဝဝဝ မက္ထရစ္တန္ရွိရာ မွ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ မက္ထရစ္တန္ ၂သန္း အထိ တက္လာခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္သုိ႔ ေၾကးနီအေလအလြင့္အစမ်ား ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ကုန္သည္မ်ားကေဒၚလာ ၁ဒသမ၅ဘီလ်ံရရွိခဲ့သည္။ အားလုံးကုိၿခဳံ လုိက္လွ်င္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရွိကုန္ၾကမ္းအငမ္း မရျဖစ္ေနသည့္စက္႐ုံမ်ား၏ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္ အတြင္းဝယ္ယူမႈမွာ US အေလအလြင့္ပုိ႔ ကုန္၏ ၄၂ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ရွိေနသည္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏စီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမွာ အေလအလြင့္အတုိအစေရာင္းဝယ္သူမ်ား အတြက္ သတင္းေကာင္းပင္။ ‘ယခုအခါ မွာေတာ့ ေရာင္းသူရဲ႕ေဈးကြက္ (seller's market)ျဖစ္ေနပါတယ္’ ဟု ကယ္လီဖုိးနီး ယားရွိP&T Metals, Inc ၏အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္(CEO)ကေျပာပါသည္။ ခ်ီ ကာဂုိအေျခစုိက္ Metal Management ၏ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ အေရာင္းမွာ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္၊ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ေဒၚလာသန္း ၁၇ဝရွိရာမွ ၂ဝဝ၇ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၃၇၉သန္းအထိတက္လာသည္။

အေလအလြင့္ အတုိအစ

ဝယ္ယူလုိသည့္ႏုိင္ငံမ်ားျပား

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသည္ အေလအလြင့္ အတုိအစ ဝယ္ယူသည့္ႏုိင္ငံအမ်ားအျပား ထဲမွ တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္ အတြင္း US မွ ပစၥည္းအေလအလြင့္အစ အနမ်ားကုိ ျပန္လည္မြမ္းမံထုတ္လုပ္သူ မ်ား၏ပု႔ိကုန္မ်ဳိးစုံမွာ မက္ထရစ္တန္ ၃၄ သန္း၊ တန္ေၾကးအားျဖင့္ ေဒၚလာ ၁၅ ဒသမ၇ ဘီလ်ံရွိသည္။ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၄၃ ႏုိင္ငံသုိ႔တင္ပုိ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ၏စြန္႔ပစ္သတၱဳအစအနမ်ား တင္ပုိ႔မႈမွာ ၁၉၉၉ခုႏွစ္မွ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္အတြင္းႏွစ္ဆ ေက်ာ္တုိးတက္လာခဲ့သည္။ ၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္ ကဝယ္ယူျခင္း မရွိခဲ့ဖူးသည့္ တူရကီႏုိင္ငံက မႏွစ္ကမွစ၍ US မွ သံတိုသံစအမ်ားဆုံး ဝယ္ယူတင္သြင္းသည့္ႏုိင္ငံျဖစ္လာသည္။ မက္ထရစ္တန္၂ဒသမ၄၇သန္းရွိသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ကUS ကုမၸဏီမ်ားမွ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံသုိ႔ စကၠဴအပုိင္းအစ ၆၂ဝဝဝဝ မက္ ထရစ္တန္ႏွင့္ေၾကးနီအပုိင္းအစမက္ထရစ္ ၃၃ဒသမ ၇သန္းကုိ ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံ သုိ႔တင္ပုိ႔ခဲ့သည္။

အမႈိက္ပုံမ်ားေလ်ာ့နည္းလာ

ကမၻာ့အတုိင္းအတာျဖင့္ အေလ အလြင့္ အမႈိက္သ႐ုိက္မ်ား ေရာင္းဝယ္မႈ စည္ပင္ႀကီးပြားလာျခင္းသည္ ယင္းပစၥည္း မ်ဳိးလုပ္ကုိင္သည့္ကုမၸဏီမ်ားအတြက္ သတင္းေကာင္းျဖစ္႐ုံမကပတ္ဝန္းက်င္စိမ္း လန္းစုိေျပေရးကုိ အေလးထားပုိက္ေထြးသူ မ်ားအတြက္လည္း သတင္းေကာင္းပဲျဖစ္ သည္။ Metal Management တြင္ ကုမၸဏီ၏စေတာ့မွာ မႏွစ္က ၆၇ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးတက္ခဲ့သည္။ အာရွ၏ပစၥည္းအေလ အလြင့္အစအနမ်ား၏အငမ္းမရဝယ္လုိ အားမွာေဈးႏႈန္းကိုတုိးတက္ေစသည့္အတြက္ ကုမၸဏီအေနႏွင့္အမႈိက္ပုံမ်ားထဲသုိ႔ေရာက္ ရွိမည့္ပစၥည္းမ်ားထဲမွျပန္လည္အသံုးခ်ႏုိင္ မည့္အပုိင္းအစမ်ားကုိ ရယူႏုိင္သမွ်ရယူ ေရးအတြက္ အားေပးရာေရာက္သည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ကုိအျမင္ဆုိးေစသည့္အမႈိက္ ပုံမ်ားေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္ေရးအတြက္မ်ား စြာမွအေထာက္အကူျပဳသည္။

အေလအလြင့္အစအနမ်ား၏ေဈး ႏႈန္းတုိးျမႇင့္လာမႈေၾကာင့္ ကုမၸဏီမ်ားက ပိုမုိအဆင့္ျမင့္႐ႈပ္ေထြးသည့္ပစၥည္းေရြးခ်ယ္ ခြဲျခားစက္မ်ားအသုံးျပဳလာၾကသည္။ Firstar Fiber ဆုိလွ်င္ ႐ုံးခန္းထြက္အမႈိက္ သ႐ုိက္ေသာင္းေျပာင္းေထြလာကုိပင္စု ေဆာင္းဝယ္ယူေနသည္။ စကၠဴ၊ ဒန္သတၱဳ၊ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ဘူး၊ သၾကားလုံးထုပ္ စကၠဴအပါအဝင္ ေသာေကာေရာေကာ ပစၥည္းမ်ားကုိ ယင္း၏စက္႐ုံမ်ားကခြဲျခား သန္႔စင္ေပးမွာျဖစ္သည္။ US တစ္ခြင္တြင္ အမႈိက္သ႐ုိက္မွစကၠဴျပန္လည္ရရွိထုတ္ယူ မႈမွာ ၁၉၉ဝျပည့္ႏွစ္က ၃၂ရာခုိင္ႏႈန္းရွိရာ မွ ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ စံခ်ိန္တင္ ၅၃ဒသမ၄ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ရွိလာေၾကာင္းသိရသည္။

ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ အက်ဳိးရွိသည့္

ဆယ္တင္ျခင္းလုပ္ငန္း

ဆယ္တင္ျခင္း(recycling)ျပဳလုပ္ ႏုိင္သည့္ ဝတၴဳပစၥည္းအပုိင္းအစမွန္သမွ် မီး႐ႈိ႕ပစ္ရျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ေျမတြင္းထဲထည့္ ျမႇဳပ္ပစ္ရျခင္းသည္ စီးပြားေရးအရဆုံး႐ႈံးမႈ ျဖစ္ရသကဲ့သုိ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ဆုံး႐ႈံးမႈလည္း ျဖစ္ရသည္။ ဒန္သတၱဳကိုဆယ္တင္အသုံး ခ်ႏုိင္ျခင္းသည္ သတၱဳ႐ုိင္းသိုက္မွသတၱဳ သန္႔စင္ထုတ္ယူရျခင္းထက္ စြမ္းအင္အသုံး ျပဳရမႈ ၉၅ရာခုိင္ႏႈန္းေလ်ာ့နည္းေၾကာင္း အေလအလြင့္ဆယ္တင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား အဖြဲ႕(ISRI)ကေျပာသည္။ ထုိ႔အတူ စြမ္း အင္ေခြၽတာမႈမွာ ေၾကးနီအတြက္ ၈၅ရာ ခုိင္ႏႈန္း၊ ပလတ္စတစ္အတြက္ ၈ဝရာခုိင္ ႏႈန္းႏွင့္သံအတြက္ ၇၄ရာခုိင္ႏႈန္းအသီးသီး ရွိသည္။ စကၠဴတစ္မက္ထရစ္တန္ကုိ ‘ဆယ္ တင္’ အသုံးျပဳႏုိင္ျခင္းသည္ သစ္ပင္ ၁၇ ပင္ႏွင့္ ေလာင္စာဆီ ၃ဝဝလီတာ ေခြၽတာ ရာေရာက္သည္။

အေလအလြင့္ အစအနကုန္သြယ္မႈ တုိးတက္ျဖစ္ထြန္းလာျခင္းသည္ ေနာက္ ထပ္ ပုိမုိျမင့္မားသည့္တန္ဖုိးတုိးပုိ႔ကုန္လုပ္ ငန္းအတြက္ တာစူေပးသည္။ အေနာက္ ႏုိင္ငံကုမၸဏီမ်ားက ‘ဆယ္တင္’ ေရးနည္း စဥ္အတြက္ႏွင့္ပစၥည္းခြဲျခားေရးအတြက္ ပုိမုိထက္ျမက္သည့္စက္ပစၥည္းမ်ားကုိတီထြင္ ထုတ္လုပ္ရန္ စိတ္ဓာတ္တက္ႂကြလ်က္ရွိ သည္။ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယစသည့္ႏုိင္ငံမ်ားမွ လူလတ္တန္းစားမ်ား စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတုိး တက္လာသည္ႏွင့္အမွ် အဆုိပါစားသုံးသူ မ်ားက ဝယ္လုိအားပုိေကာင္းလာၿပီးစြန္႔ ပစ္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္သတင္းစာမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ားႏွင့္အီလက္ထရြန္းနစ္ ပစၥည္းမ်ားမွာထုထည္ပမာဏတုိးလာဖြယ္ ရာသာရွိသည္။ ထုိအခါ ယင္းႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ‘ဆယ္တင္ေရးစက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား’ (recy-cling industries) ကုိ တည္ေဆာက္ရ မည္ျဖစ္ရာ ယင္းအတတ္ပညာအတြက္ ဥေရာပႏွင့္အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကဲ့သုိ႔ ဦးလွည့္လာရမွာျဖစ္သည္။ သည့္အတြက္ အေနာက္တုိင္းကုမၸဏီမ်ားကစြန္႔ပစ္အေလ အလြင့္ပစၥည္းမ်ားစီမံခန္႔ခြဲမႈပညာကုိပုိ႔ကုန္ အျဖစ္ တင္ပုိ႔ခြင့္ရဖြယ္ရာရွိေနေၾကာင္းပါ။