စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လာေနသည့္ ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသ

ဦးလွျမင့္(မားကက္တင္း)

အေရွ႕အလယ္ပုိင္းသည္ စစ္မီး ေတာက္ေလာင္ေနသည့္ေဒသ။ ပါလက္ စတုိင္းႏွင့္အီရတ္တြင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေန သည္။ လက္ဘႏြန္က ဟစ္ဘုိလာစသည့္ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုမ်ားႏွင့္ျပႆနာတက္ လ်က္ရွိသည္။ ဆီးရီးယားႏွင့္အစၥေရးတုိ႔က ရန္ေစာင္ေနၾကသည္။ အီရန္က ႏ်ဴကလီ ယားဓာတ္ေပါင္းဖုိအေရးတြင္ အေမရိကန္ ႏွင့္ဥေရာပသမဂၢႏုိင္ငံမ်ားကုိအန္တုလ်က္ ရွိသည္။

သုိ႔ေသာ္ ယင္းအနိ႒ာ႐ုံမီးခုိးမႈိင္းလုံး မ်ားေနာက္ကြယ္တြင္ အလြန္ျခားနားသည့္ ဇာတ္လမ္းတစ္ပုဒ္ထြက္ျပဳစျပဳေနၿပီျဖစ္ သည္။ ပါရွန္ပင္လယ္ေကြ႕ အာရပ္ႏုိင္ငံ မ်ားအဖုိ႔ ယခုထက္ေကာင္းသည့္အခ်ိန္မရွိ ခဲ့စဖူး။ ဘိဇနက္မ်ားမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးစည္ပင္ေန သည္။ ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡဟူသည္ ႏုိင္ငံျခား မွထူးျခားျဖစ္ရပ္လုိျဖစ္ေနသည္။

ပင္လယ္ေကြ႕ပူးေပါင္းကူညီေရး ေကာင္စီဝင္မ်ား၊ GCC လည္းျဖစ္၊ ေရနံ ႂကြယ္ဝသည့္ႏုိင္ငံမ်ားလည္းျဖစ္သည့္ဘာ ရိန္း၊ ကူဝိတ္၊ အုိမန္၊ ကာတာ၊ ေဆာ္ဒီအာ ေရးဘီးယားႏွင့္အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏုိင္ငံ (UAE)တုိ႔သည္ အသြင္ေျပာင္းကာလသုိ႔ ေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။ ယင္းႏုိင္ငံတုိ႔ သည္ ကမၻာႀကီးတစ္ခုလုံးမျဖစ္သည့္တုိင္ ေဒသအေပၚ နက္႐ႈိင္းသည့္အက်ဳိးသက္ ေရာက္မႈရွိမွာျဖစ္သည္။

ေရနံျဖင့္ခ်မ္းသာလာ

မႀကဳံဖူးေအာင္ ျမင့္တက္ခဲ့သည့္ ေရနံေဈးႏႈန္းေၾကာင့္ ယင္းႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ေငြ မ်ားမွာ ဒီေရအလားလိမ့္ဝင္လ်က္ရွိသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ႏွစ္ကာလအတြင္း ယင္းႏုိင္ငံ မ်ား၏ေရနံမွဝင္ေငြမွာေၾကာက္ခမန္းလိလိ ေဒၚလာ ၁၅ဝဝဘီလ်ံရွိခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံ တကာဘ႑ာေရးအဖြဲ႕(IIF)၏ကိန္းဂဏန္း အရျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ ကုန္ဆုံးခ်ိန္ တြင္ GCC အေနျဖင့္ေနာက္ထပ္ေဒၚလာ ၅၄ဝဘီလ်ံဝင္ဦးမွာျဖစ္သည္ဟု IIF ကဆုိ သည္။ ယင္းေငြပမာဏသည္ ဘရာဇီး၊ အိႏၵိယႏွင့္တူရကီ သုံးႏုိင္ငံေပါင္း၏ျပည္ပ ပုိ႔ကုန္ဝင္ေငြထက္ပင္မ်ားေနေသးေတာ့ သည္။

ယင္းေဒၚလာေငြမ်ားက တစ္ခါက စီးပြားေရးေနာက္က်ေနခဲ့သည့္ေဒသကုိ ကမၻာ့အႀကီးဆုံးစီးပြားေရးအင္အားႀကီး ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အဆင့္၁၆၌ရပ္တည္ေစႏုိင္ ခဲ့သည္။ GCC ဇုန္သည္ ၂ဝ၃ဝျပည့္ႏွစ္ အေရာက္တြင္ ကမၻာ့အမွတ္၆ေနရာသုိ႔ ေရာက္ရွိလာမည္ဟု IIF ကခန္႔မွန္းသည္။

စီးပြားေရးဘက္တြင္ အျမင္ပုိက်ယ္လာ

ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံမ်ားက ေရနံ ေၾကာင့္ ႂကြယ္ဝမႈကုိ ယခင္ကရရွိခံစားဖူး သည္။ သုိ႔ေသာ္ အခြင့္အေရးကိုအျမတ္ ထုတ္တတ္ျခင္းမရွိေခ်။ ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားမွာ ေငြမ်ားကုိကာကြယ္ေရး သုိ႔မဟုတ္ အေနာက္ႏုိင္ငံဘက္မ်ားတြင္ သုိဝွက္သိမ္းဆည္းထားတတ္ၾကသည္။

သုိ႔ေသာ္ ယေန႔ကာလေခါင္းေဆာင္ မ်ားက ပုိၿပီးအျမင္က်ယ္သည္။ စီးပြားေရး အျမင္ႏွင့္စိတ္ဓာတ္ရွိသည့္ႏုိင္ငံေရးေခါင္း ေဆာင္မ်ားက ယင္းတုိ႔ထက္ ပုိၿပီးရင့္က်က္ သည့္တီထြင္ဉာဏ္အားပုိေကာင္းသည့္ ပုဂၢလိကက႑ႏွင့္လက္တြဲလုပ္ကုိင္လာ သည္။ ေငြကုိအေျမာ္အျမင္ရွိရွိသုံးစြဲရန္ ျဖစ္သည္။ ေခတ္သစ္ဘဏ္လုပ္ငန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈဘက္တြင္ ဗဟုိ ခ်က္မအလ်င္အျမန္ျဖစ္လာေနသည့္ဒူဘုိင္း ၏ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ေဒသရွိ ၿမိဳ႕မ်ားကျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကုိေထြးပုိက္ၿပီး အနာဂတ္ အတြက္ ႀကီးမားသည့္အဂ်င္ဒါ(အစီအမံ မ်ား)ကုိေရးဆြဲလ်က္ရွိသည္။ ‘ပင္လယ္ ေကြ႕ေဒသက နံနက္ေရာင္ျခည္ဦးထဲ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ယင္းက ၁၉၇ဝျပည့္လြန္ ႏွစ္ကာလမ်ားထက္ ပုိၿပီးျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ႏွင့္ ပုိၿပီးထက္ထက္ျမက္ျမက္ခ်ီတက္လ်က္ ရွိပါတယ္’ ဟု ဒူဘုိင္းအေျခစုိက္ ‘အေရွ႕ အလယ္ပုိင္းစီးပြားေရးဒုိင္ဂ်က္’ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္သူ အက္မန္အုိ ဆူလီဗန္ကေျပာပါသည္။

ေျပာင္ေျမာက္သည့္မက္ခ႐ုိစီးပြားေရး ေပၚလစီမ်ား

ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသ၏ဖြံ႕ၿဖိဳးရွင္သန္ လာမႈမွာ ေျပာင္ေျမာက္သည့္မက္ခ႐ုိစီး ပြားေရးေပၚလစီမ်ား၊ အားေကာင္းသည့္ နည္းပညာတတ္ အသုိင္းအဝန္းမ်ားစြာမွ တုိးတက္လာသည့္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ပတ္ဝန္းက်င္အေျခအေန၊ အရင္းအႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံရန္ လုိလုိလားလားရွိသည့္ပုဂၢလိက က႑ႏွင့္ဝန္ေဆာင္မႈက႑တြင္တစ္ကမၻာ လုံးႏွင့္အားေကာင္းသည့္ဆက္သြယ္မႈရွိေန ျခင္းေၾကာင့္ပင္။ ယင္းအဂၤါရပ္မ်ားအား လုံးစုေပါင္း၍စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အတြက္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစသည္။

ေရနံေၾကာင့္ ပြေပါက္တုိးၿပီး ရရွိလာ သည့္ေဒၚလာဘီလ်ံ ၁၅ဝဝမွ ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၁ဝဝဝကုိ GCC ႏုိင္ငံမ်ားအတြင္း ထားရွိၿပီး သြင္းကုန္မ်ားႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘက္ တြင္သုံးစြဲသည္။ ယင္းသည္ အတိတ္က ထက္ ႀကီးမားသည့္တုိးတက္မႈပဲျဖစ္သည္။ အတိတ္ကဆုိလွ်င္ ေငြအေျမာက္အျမား ကုိ ဆြစ္ဇာလန္ဘဏ္မ်ားတြင္သိမ္းဆည္း ထားတတ္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ လက္နက္မ်ား အေပၚ ပုံေအာသုံးစြဲသည္။ စက္မႈက႑ တြင္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာတုိးတက္ေန သည္။ ယင္းသည္ ေဒသအားေရနံအျပင္ ယင္း၏စီးပြားေရးကုိခြဲျဖာလုပ္ကုိင္ရာတြင္ အခရာက်သည္။

ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယားႏုိင္ငံကုိ ၾကည့္ပါ။ ၂ဝ၁၅ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ ကမၻာ့ ထိပ္တန္းေရနံဓာတုပစၥည္းမ်ားထုတ္လုပ္ သည့္ႏုိင္ငံျဖစ္ေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မွာအစီ အစဥ္အတုိင္းျဖစ္ေနသည္။ သံမဏိ၊ အလူ မီနီယံ(ဒန္သတၱဳ)ႏွင့္ပလတ္စတစ္စက္႐ုံ သစ္မ်ားတည္ေဆာက္ေရးမွာလည္းလမ္း ေၾကာင္းေပၚရွိေနသည္။

စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္မားသည့္ကုမၸဏီ မ်ဳိးဆက္သစ္

တကယ္အားျဖင့္ ပင္လယ္ေကြ႕ ေဒသတြင္စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္မားသည့္၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ႀကီးမားသည့္၊ ကမၻာႏွင့္ခ်ီၿပီး လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္သည့္ကုမၸဏီမ်ားကအလုပ္ အကုိင္သစ္မ်ားကုိ ဖန္တီးေပးသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳး မႈစက္ဝန္းကုိအားျဖည့္ေပးသည္။ ဘက္စုံ စီးပြားေရးျဖစ္ထြန္းေရးတြင္ အကူအညီေပး သည္။ ၎တုိ႔က ကမၻာတစ္ဝန္းရွိအျခား စီးပြားေရးမ်ားကိုလည္း ႐ုိက္ခတ္စျပဳေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ယင္းတုိ႔ထဲမွ ဦးေဆာင္ကုမၸဏီ တစ္ခုမွာ အီမီရိတ္ေလေၾကာင္းလုိင္း (Emirotes Airline)ပဲျဖစ္သည္။ ေနာက္ ဆယ္စုႏွစ္တြင္ ကမၻာ၏အႀကီးမားဆုံးေလ ေၾကာင္းခရီးသြားလုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္သူျဖစ္ လာရန္ရည္မွန္းထားသည္။ အဲယားဘတ္စ္ (Airbus)သည္ ပင္လယ္ေကြ႕အေျခစုိက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွ ေဒၚလာ၃၂ဘီလ်ံ တန္ေၾကးရွိ အမွာစာမ်ားရရွိထားသည္။ ဒူဘုိင္းမွ အိမ္ၿခံေျမႏွင့္ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီျဖစ္သည့္ ‘အီမာ’ သည္ ကာဆာ ဘလန္ကာမွ ကာရာခ်ိအထိအေဆာက္ အအုံမ်ားကုိ ေဆာက္လုပ္ေပးလ်က္ရွိ သည္။ UAE မွ အက္တီဆာလက္ကုမၸဏီ ကလည္း အေနာက္အာဖရိကမွသည္ ပါကစၥတန္အထိဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္း ကန္ထ႐ုိက္မ်ားကုိလက္ခံရရွိေနသည္။

အစုိးရပုိင္းအေနႏွင့္ေငြအေျမာက္ အျမားကုိစိတ္ခ်ရသည့္အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုႏွင့္ဥေရာပတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထား သည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏမွာ USတြင္ ေဒၚလာ ၃ဝဝဘီလ်ံႏွင့္ဥေရာပတြင္ေဒၚ လာ၁ဝဝဘီလ်ံခန္႔ရွိသည္။ ထုိမွ်ႏွင့္မၿပီး ေသး။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ႏွစ္ကာလအတြင္း ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံမ်ားကအေရွ႕အလယ္ ပုိင္းမွအကူအညီလုိသည့္ေဒသတြင္ ေဒၚ လာ ၆ဝဘီလ်ံႏွင့္အာရွေဒသတြင္ ေနာက္ ထပ္ေဒၚလာ၆ဝဘီလ်ံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထား သည္။ ဒီနည္းျဖင့္ အီဂ်စ္၊ မုိ႐ုိကုိႏွင့္ ေဂ်ာ္ဒန္တုိ႔သည္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံမ်ား ေၾကာင့္ ကြက္က်ားဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္လာသည္။ ထုိ႔အျပင္ ‘ပုိး လမ္းမႀကီးအသစ္’ တစ္ခုကိုလည္း ဖန္တီး ျဖစ္ေပၚေစသည္။ GCC ႏွင့္အာရွ၏ကုန္ သြယ္မႈသည္ သုံးဆတက္လာခဲ့သည္။ ပင္လယ္ေကြ႕မွရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားက အာရွမွအက္ဆက္မ်ား(assets)ကုိ ဝယ္ ယူရန္ တန္းစီေနၾကသည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ စက္မႈႏွင့္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဘဏ္မွ အမ်ားျပည္သူသုိ႔စေတာ့ခ္မ်ား(IPO)ကုိ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ကစတင္ေရာင္းခ်သည့္အခါ အႀကီးမားဆုံးဝယ္သူမ်ားမွာ ကူဝိတ္၊ ကာ တာ၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏုိင္ငံ(UAE)ႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယားတုိ႔ျဖစ္သည္။

ဒီသုိ႔ ဦးတည္မႈျဖစ္စဥ္မ်ားက ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသကုိ ကမၻာႏွင့္ခ်ီသည့္ ပုိမုိျမင့္မားသည့္ပုံရိပ္ေကာင္းကုိရရွိေစ သည္။ ပမာအားျဖင့္ US အပါအဝင္ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပား၏ေႂကြးၿမီမ်ားကုိ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသတုိ႔မွ ေငြသားျဖင့္က်ားကန္ေပးေနရသည္။ သေဘာမွာ GCC ႏုိင္ငံမ်ားအေနႏွင့္ ကမၻာတြင္ ေငြေၾကးဆုိင္ရာတစ္ဖက္ေစာင္း နင္းျဖစ္မႈအေပၚ ပုိမုိပူပန္လာရသည့္ အဓိကအင္အားစုႀကီးျဖစ္လာေနျခင္းပင္။ ထုိ႔အျပင္ US ဦးေဆာင္သည့္ကမၻာလုံး ဆုိင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကုိ မီးထုိးေပးရာတြင္ ၎ တုိ႔၏အက်ဳိးစီးပြားပါဝင္ေၾကာင္း သိသာ ထင္ရွားသည္။ US ၿပိဳလဲလွ်င္ ၎တုိ႔ပါ ေရာၿပီး ထိခုိက္မည္ျဖစ္သည္။