ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား

ေဒါက္တာဝါဝါေမာင္ ( YECO)

ဗီယက္နမ္စစ္ႀကီး ၿပီးဆံုးခဲ့သည္မွာ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ တြင္ ၃၂ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါသည္။ ဗီယက္နမ္စစ္ႀကီး ၿပီးဆံုးၿပီး အႏွစ္၂ဝေက်ာ္ကာလအတြင္းတြင္ ဗီယက္ နမ္ႏိုင္ငံသည္ ျပည္တြင္းေရးရာတြင္သာမက ျပည္ပ ေရးရာတြင္ပါ အလြန္ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ အေျခ အေနမ်ား၊ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းခဲ့ရသည္။ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏စီးပြားေရးသည္ သမား႐ုိးက်စိုက္ပ်ဳိး ေရးအေျခခံျခင္း၊ ဗဟိုစီမံကိန္းခ် စီးပြားေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးျခင္း၊ စုေပါင္းပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားထားရိွျခင္း၊ ဗဟို ထိန္းခ်ဳပ္မႈလြန္ကဲျခင္း၊ အေသးစားစက္မႈလုပ္ငန္းကို စူးစိုက္လုပ္ကိုင္ျခင္း၊ သြင္းကုန္အစားထိုး မူဝါဒမ်ား၊ စီးပြားေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈညံ့ဖ်င္းမႈတို႔ေၾကာင့္ စီးပြားေရး တုံ႔ဆိုင္းမႈမ်ားျဖစ္ေပၚကာ အေျခခံစားကုန္မလံု ေလာက္မႈ၊ ဘတ္ဂ်က္လိုေငြျပမႈ၊ ေငြေဖာင္းပြမႈႏႈန္း၊ ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြျပျခင္း၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း နိမ့္က်လာျခင္း စသည့္ဆိုးဝါးေသာအေျခအေနမ်ား ေတြ႕ႀကဳံခဲ့ရေသာ္လည္း ျပန္လည္မြမ္းမံဆန္းသစ္ေစ ျခင္း(Renovation)လို႔အဓိပၸာယ္ရေသာ ဒြိဳင္မြိဳင္အစီ အစဥ္(Doi Moi Program)ေအာင္ျမင္လာၿပီးသည့္ ေနာက္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံသည္ ၁၉၉ဝျပည့္ႏွစ္မ်ား အစ ပိုင္းမွစတင္၍ အလြန္ျမင့္မားေသာ ဂ်ီဒီပီတိုးတက္မႈ တည္ၿငိမ္လာေအာင္လည္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

အေၾကာင္းမွာ ဗီယက္နမ္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ေပၚလစီမွာ ျပင္ပအင္အားစုႏွစ္ခုကို ထည့္သြင္းစဥ္း စားခဲ့သည္။ ပထမတစ္ခုမွာ အေရွ႕အာရွေဒသအတြင္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္ခြဲျခားျခင္းအရ စြမ္းေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့ၿပီး မက္ခ႐ိုစီးပြားေရး(Macro Economy) တစ္ခု လံုးလုပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ စက္မႈႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမဟာဗ်ဴဟာျဖစ္ပါသည္။ အျခားတစ္ခု မွာမူ မဟာအင္ဒုိခ်ဳိင္းနားစီးပြားေရးေဒသ(Greater Indochina Economic Region)တြင္ ေရာင္းဝယ္ျဖန္႔ ခ်ိရန္ စားသံုးကုန္စည္မ်ားႏွင့္အေပါ့စားစက္မႈလုပ္ငန္း မ်ား(Consumer goods and light industry)ကို ထုတ္လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဝိေသသအားျဖင့္ ဗီယက္နမ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား(State-Owned Enterprises or SOEs)ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းေရးမွ တစ္ဆင့္ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏွီး၏ အကူအညီႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑တိုးတက္လာေစရန္ႏွင့္ ပို႔ကုန္ဦးတည္ေသာ စက္မႈထူေထာင္ေရး(Export-Oriented Industrialization)လိုအပ္ေၾကာင္းတို႔ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ပါသည္။

၁၉၉၂ခုႏွစ္ကစၿပီး ႏွစ္စဥ္ ၈ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အထက္ျဖစ္ေသာ ျမင့္မားသည့္စီးပြားေရးတိုးတက္ ႏႈန္းႏွင့္တိုးတက္လ်က္ရွိေသာဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏တည္ၿငိမ္ ေသာလူမႈအေဆာက္အအံု(Stable Social Structure) လည္းရွိခဲ့သည္။ လက္ရွိတည္ၿငိမ္မႈ၏ အေရးပါေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားထဲတြင္(၁)စိုက္ပ်ဳိးေရး လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းတည္ၿငိမ္မႈ၊ (၂)မက္ခ႐ိုစီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈ၊ (၃)ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈတို႔ ပါဝင္ခဲ့သည္။

၁၉၉၃ခုႏွစ္တြင္ ေငြေဖာင္းပြမႈက်ဆင္းလာ သည္ႏွင့္အမွ် ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ မက္ခ႐ိုစီးပြားေရး တည္ၿငိမ္မႈ(Macroeconomic Stability)ကို တစ္စိတ္ တစ္ေဒသ ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၉၄ခုႏွစ္တြင္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈသည္ ၁၄ဒသမ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔တက္လာၿပီး စီးပြားေရးမတည္မၿငိမ္ ျဖစ္လာသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားကိုျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းျဖစ္ထြန္းေစေရး (Reform and Restructure)ေဆာင္ရြက္မႈကလည္း စြမ္းရည္မရွိခဲ့ပါ။

လက္ေတြ႕မွာ အရင္းအႏွီးဖိတ္ေခၚသြတ္သြင္းၿပီး ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းစုတိုးတက္လာေအာင္ ထူေထာင္ခဲ့သည္ မွာ ဗီယက္နမ္ေတာင္ပိုင္း၊ အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ ပိုင္းေဒသတြင္႐ွိေသာ ပို႔ကုန္စိစစ္ေရြးထုတ္ေရးဇုန္မ်ား (Export-Processing Zones)ကို ဗဟိုျပဳၿပီးလုပ္ကိုင္ ကာ ႏိုင္ငံ၏ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ႀကံ႕ႀကံ႕ခံရင္ဆိုင္ႏိုင္ေအာင္ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာထိန္းခ်ဳပ္ မႈေလွ်ာ့ခ်ျခင္း(Deregulation) မွ တစ္ဆင့္ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္မူဝါဒ(Economic Liberalization Policy)အား ပိုမိုအားေပးလာသည္ကို ေတြ႕ရွိရ ပါသည္။

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ ၁၉၈၆ခုႏွစ္မွ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ အတြင္း ထင္ရွားေသာအသြင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္ ။

၁၉၈၆ခုႏွစ္-ဒြိဳင္မြိဳင္(Doi Moi)လြတ္လပ္ေသာ ေပၚ လစီမ်ားကိုစတင္ျပ႒ာန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။

၁၉၈၇ခုႏွစ္-ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုက႑ အသီးသီးတြင္ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။

၁၉၈၈ခုႏွစ္-လယ္သမားမ်ားကို လြတ္လပ္စြာလုပ္ကိုင္ ေစျခင္း၊ ၎တို႔ထုတ္လုပ္ေသာကုန္မ်ားကို ေဈးကြက္ ေဈးႏႈန္း ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ လြတ္ လပ္ေသာေပၚလစီထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ၿပီး ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းမ်ားကိုအားေပးခဲ့သည္။ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို လြတ္လပ္စြာေရာင္းခ်ေစခဲ့ျခင္း၊ ပို႔ကုန္တင္ပို႔သူမ်ား၏ ႏိုင္ငံျခားေငြထိန္းခ်ဳပ္မႈကိုတန္ဖိုးေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေျမယာ အသံုးခ်မႈအခြင့္အေရးကို ၁ဝႏွစ္မွ ႏွစ္၅ဝအထိ ခြင့္ျပဳ လာခဲ့သည္။

၁၉၈၉ခုႏွစ္- စိုက္ပ်ဳိးေရးထုတ္ကုန္မ်ား၏ ေထာက္ပံ့ ေၾကးႏွင့္ေဈးႏႈန္းထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံသည္ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁ဒသမ၄သန္း(စပါးတန္ခ်ိန္၂ဒသမ၁သန္း)ကို တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ေနၿပီး ဘဏ္လုပ္ငန္းတြင္လည္း ပုဂၢလိကႏွင့္ ဖက္စပ္စီးပြားေရးဘဏ္မ်ားကို ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ လာေစခဲ့ၿပီး(Multitier Banking)သို႔ကူးေျပာင္းခဲ့သည္။

၁၉၉ဝျပည့္ႏွစ္-ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေလ်ာ့က်ေရးအတြက္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈဥပေဒကိုျပဳျပင္ခဲ့သည္။ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံေရးကိုေျပလည္ေအာင္ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္ေဒသ ပူးေပါင္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

၁၉၉၁ခုႏွစ္-ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ားကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာ ကုန္သြယ္မႈတြင္ တိုက္႐ိုက္ပါဝင္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။

၁၉၉၂ခုႏွစ္-ျပည္သူပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား(SOEs)ကို ပုဂၢလိကပိုင္အျဖစ္အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္းျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ေျမယာအသံုးခ်ခြင့္ ႏွစ္ရွည္(၂ဝႏွစ္မွ ၅ဝႏွစ္)အထိ ခြင့္ျပဳၿပီး ေရာင္းဝယ္၊ ငွားရမ္း၊ ဖလွယ္ပိုင္ခြင့္လည္း ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေျမယာအသံုးခ်မႈတြင္ ျဖန္႔ျဖဴးမႈ အရွိန္အဟုန္ရရွိလာေစခဲ့သည္။ စိုက္ပ်ဳိးေျမမွ စိုက္ပ်ဳိး ေရးမဟုတ္ေသာ ေျမအသံုးခ်မႈကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဗီယက္နမ္သည္ စပါးသန္း ေပါင္း ၂၁ဒသမ၉သန္း ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည္။

၁၉၉၃ခုႏွစ္-ေျမယာဥပေဒသစ္(New Land Law) ကို ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။

၁၉၉၅ခုႏွစ္-အာဆီယံအသင္းဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္လာၿပီး လြတ္လပ္ေသာကုန္သြယ္မႈဧရိယာ(AFTA)တြင္ ပါဝင္ လာခဲ့သည္။ (Member of ASEAN)

၁၉၉၆ခုႏွစ္-အစိုးရသည္ ဆန္တင္ပို႔မႈအေပၚတြင္ ကိုတာသတ္မွတ္မႈကို ေျဖေလ်ာ့ခဲ့ၿပီး အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာ ဝယ္လိုအားကိုတုံ႔ျပန္မႈေပးခဲ့သည္။ အေကာက္ခြန္ ႏႈန္းကိုအျမင့္ဆံုးသတ္မွတ္ထားရာမွ ၈ဝရာခုိင္ႏႈန္းသို႔ ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့သည္။

၁၉၉၈ခုႏွစ္- ဗီယက္နမ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ ေက်း လက္ႏွင့္စိုက္ပ်ဳိးေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစ သည့္ ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကိုေရွး႐ႈသည့္ေပၚလစီ မ်ားကိုခ်မွတ္ခဲ့သည္။ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႕အစည္း(APEC)သို႔ ဆက္ သြယ္ဝင္ေရာက္ခဲ့သည္။ စိုက္ပ်ဳိးေျမ၏ ၈၆ရာခုိင္ႏႈန္း ကိုျဖန္႔ျဖဴးခြဲေဝၿပီးျဖစ္သည္။

၁၉၉၉ခုႏွစ္- စပါးထုတ္လုပ္မႈတန္သန္းေပါင္း ၃၁ ဒသမ၄သန္းရွိလာၿပီး ဆန္တင္ပို႔မႈမွာ တန္သန္းေပါင္း ၄ဒသမ၅သန္း(စပါးတန္သန္းေပါင္း ၆ဒသမ ၇သန္း) ရွိလာခဲ့သည္။

၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္-အေမရိကန္ႏွင့္ ဗီယက္နမ္တို႔ ကုန္ သြယ္ေရးစာခြၽန္လႊာလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီးအေမရိကန္က ဗီယက္နမ္ပို႔ကုန္မ်ားအတြက္ အခြင့္ထူးခံႏိုင္ငံမ်ား စာရင္းဝင္ Most Favoured Nations (MFN) Access ေပးခဲ့သည္။

၂ဝဝ၁ခုႏွစ္- ဆန္တင္ပို႔မႈအတြက္ ကိုတာ၊ ဓာတ္ေျမ ဩဇာတင္သြင္းမႈအတြက္ အကန္႔အသတ္မ်ားကို ဖယ္ ရွားခဲ့သည္။ ပုဂၢလိကက႑၏ ဆန္တင္ပို႔မႈကိုခ်ဲ႕ထြင္ ခဲ့သည္။

၂ဝဝ၂ခုႏွစ္ - GDP တိုးတက္မႈႏႈန္း(Growth Rate) ျမင့္မားမႈကိုထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ သုေတသနႏွင့္ဖြံၿဖိဳး မႈ၊ ပညာေရးဆိုင္ရာအခြင့္အလမ္းမ်ား ျပည္တြင္း ျပည္ပတြင္ရရွိေစရန္ျမႇင့္တင္ျခင္း၊လူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား တိုးျမႇင့္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံ၏ တည္ၿငိမ္လုံၿခဳံမႈေၾကာင့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ားကိုျမႇင့္တင္ ျခင္း၊ဝန္ေဆာင္မႈက႑(Service Sector)ကုိတိုးျမႇင့္ ျခင္း၊ အမ်ဳိးသားစက္မႈက႑ႏွင့္ စီးပြားေရးအေဆာက္ အအုံတစ္ခုလံုးအတြင္းၿပိဳင္ဆိုင္မႈ(competitive-ness)ျမႇင့္တင္ျခင္း၊ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏွစ္ဦး သေဘာတူ ကုန္သြယ္မႈစာခ်ဳပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ စတင္ျခင္း၊ထပ္ဆင့္တိုးအခြန္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ဥပေဒ (Value-added Tax Law) ျပ႒ာန္းျခင္း၊ အလုပ္ သမားဥပေဒ(Labour Law) ျပ႒ာန္းျခင္း၊ ေငြလဲလွယ္ ႏႈန္းႏွင့္ေငြေၾကးဆိုင္ရာေပၚလစီ(Exchange and Monetary Policies)မ်ားကို ကိုက္ညီစြာအေကာင္ အထည္ေဖာ္ျခင္း စသည္တို႔ကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

၂ဝဝ၃ခုႏွစ္-စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုင္ရာ၊အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ တည္ေဆာက္မႈ၊ ပုဂၢလိက အဖဲြ႕အစည္းမ်ားႏွင့္လုပ္ငန္း လည္ပတ္မႈယႏၲရားမ်ား ေခ်ာေမြ႕ျမန္ဆန္ေရး၊ ဆင္းရဲ မြဲေတမႈပေပ်ာက္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား၊ ေမြးႏႈန္းထိန္း သိမ္းျခင္း၊ ဝန္ထမ္းလစာႏွင့္ပံ့ပိုးမႈစနစ္၊ ျပည္သူ႔အသံုး စရိတ္ဆိုင္ရာစီမံခန္႔ခဲြမႈႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒျပန္လည္သုံးသပ္ျခင္း။

၂ဝဝ၄ခုႏွစ္- စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒအေဆာက္အအံု (Strengthening Economic Legal Infrastructure) ကို အားေပးျခင္း၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေလွ်ာ့ခ်ရန္ ေငြ ေဖာင္းပြမႈႏႈန္း နိမ့္က်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ခိုင္မာ ေသာ မက္ခ႐ုိစီးပြားေရးမူဝါဒမ်ားကို စီးပြားေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအျဖစ္ အရိွန္အဟုန္ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ ျခင္း၊ ႏိုင္ငံပိုင္က႑၊ ပုဂၢလိကက႑ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၊ အျပည္ ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းမႈႏွင့္အတူ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ေစျခင္း။

၂ဝဝ၅ခုႏွစ္- ပို႔ကုန္သြင္းကုန္လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ စီးပြားေရးႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာသတင္းအခ်က္အလက္ မ်ားကို အခမဲ့ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း။ (More relevant information on sponsored listings for Import - Export Business (Free business support)၊ ႏိုင္ငံ၏စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမွာ ၈ရာခုိင္ႏႈန္း ရိွ လာခဲ့ၿပီး အရည္အေသြးရိွေသာ တိုးတက္မႈျဖစ္ေပၚ ေစရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္းတို႔ကိုလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ အရင္း အႏွီးျမႇင့္တင္ျခင္းကိုမူအျပည့္အဝ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ေသးပါဟုဆိုသည္။ GDPတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် အေျခခံအေဆာက္အအံုဆိုင္ရာသံုးစြဲမႈမ်ားတိုးခ်ဲ႕ျခင္း (stepping up infrastructure spending) ျပဳလုပ္ခဲ့ သည္။အစိုးရ၏ဘ႑ာေရးအင္အား(government’s financial strength)မွာ အကန္႔အသတ္ႏွင့္ ရိွေနၿပီး ျပန္ေပးရမည့္ ေခ်းေငြအေပၚတည္မီွေနသည္။ သြင္း ကုန္ခြန္အသစ္ကိုျပ႒ာန္းကာ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ အိမ္ရာဥပေဒ(Housing Law)ကို ပါလီမန္အတြင္း ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ စာၾကမ္းတင္သြင္းခဲ့ျခင္းတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

၂ဝဝ၆ခုႏွစ္- ျပည္သူ႔ဘ႑ာေရးစနစ္(a modern public financial system)ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ျပဳလုပ္ ျခင္း၊ စီးပြားေရးႏွင့္ပတ္သက္ေသာကိန္းဂဏန္းမ်ားကို အရည္အေသြးျပည့္မီွ၍ ယံုၾကည္အားထားႏိုင္ရန္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစျခင္း(improve the quality of statistical economic data)၊ ေဝးလံေခါင္သီေသာ ေတာင္တန္းေဒသမွအလြန္ဆင္းရဲေသာ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားကို လူမႈစီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈတိုးတက္ေစ ျခင္းျဖင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း စိန္ေခၚမႈမ်ားမွာ က်န္ရိွေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ၁၁ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႕(WTO)၏အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။အရည္အေသြး ျမင့္မားေသာ GDP တိုးတက္မႈရရိွေစရန္ ျပည္သူ႔ထံမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတိုးျမႇင့္ေစရန္ႀကိဳးပမ္းျခင္း(Raising capital investment from the public to achieve high-quality GDP growth)။

၂ဝဝ၇ခုႏွစ္-ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံသည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေနာက္ က်ခဲ့ရသည့္အဆင့္(Under developed status)မွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားစြာျဖင့္ ေရွ႕သို႔ခ်ီတက္လ်က္ ရွိသည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ထဲတြင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကာကြယ္ျခင္း(Environmental Protection)၊ လူမႈ ေရးကိစၥရပ္မ်ား(Social Issues)ေဆာင္ရြက္ျခင္း တို႔ကိုေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။ ေဒသေရးရာႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံအားေခတ္မီေစေရး(Industrialization and Modernization of Vietnam)အမည္ျဖင့္ ဗီယက္နမ္စီးပြားေရးဖိုရမ္ကိုက်င္းပကာ ဗီယက္နမ္ အစိုးရႏွင့္လူထုသည္ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈအတြက္ ဆန္းသစ္သည့္နည္းလမ္း(Path of renewal)ကိုရွာႀကံ ခဲ့သည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္ ဗီယက္နမ္အရာရွိမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ မီဒီယာအုပ္စုမ်ားသည္ ဗီယက္နမ္၏ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကိုသာမက အာရွဖြံ႕ၿဖိဳး မႈအတြက္ပါ က်ယ္ျပန္႔ေသာအျမင္ႏွင့္လုပ္ေဆာင္ရ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း စီးပြားေရးဖိုရမ္တြင္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထိုသုိ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားသည္ ကမၻာ႔စီးပြားေရး အေဆာက္အအုံဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၌လည္း ပါဝင္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့အႏွံအျပားတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး (Peace)၊သာယာ ဝေျပာမႈ(Prosperity)ႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈ(Stability)တို႔ကို ပါ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ဗီယက္နမ္အစိုးရႏွင့္ျပည္သူ တို႔သည္ ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူ မ်ားကိုေသခ်ာမႈရရွိေစရန္အတြက္ ထိုကဲ့သို႔ ေပၚလစီ အသစ္မ်ားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပ ခဲ့သည္။ ထိုအေရးပါေသာဖိုရမ္တြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္မႈမ်ား(Integration)?စက္မႈတိုးတက္ေရး(Indu-strialization)ႏွင့္ေခတ္မီတိုးတက္ေရး(Modernization) ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းေဆြးေႏြးခြင့္ ႀကဳံခဲ့သည္။

စီမံကိန္းႏွင့္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဝန္ႀကီး Mr. Voõ Hoàng Phuc ကလည္း ၎၏မိန္႔ခြန္းတြင္ ဗီယက္နမ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မ်ားတြင္ေအာင္ျမင္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိးႀကံဳေတြ႕ရသည္။ ႏုိင္ငံ ေပါင္း၂၁ႏိုင္ငံမွႏုိင္ငံျခားတုိက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စုစု ေပါင္း၂ဝေဒၚလာဘီလ်ံရရွိခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ ၁ဝ ဒသမ၂ေဒၚလာဘီလ်ံ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈအမ်ားဆံုးျပဳလုပ္ေသာ ၁ဝႏိုင္ငံ(Top ten investors in Vietnam) မွာ Taiwan , Singapore , Japan , S. Korea , Hong Kong, British Virgin Islands , France , Netherlands , Malaysia ႏွင့္ Thailand တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမႈအမ်ားဆံုး ျပဳလုပ္ေသာျပည္နယ္မ်ားမွာ Hochiminh City , Hanoi , Dong Nai , Binh Duong, Ba Ria – Vung Tau,Hai Phong,Vinh Phuc, Long An, Hai Duong ႏွင့္ Thanh Hoa တို႔ျဖစ္သည္။

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံမွာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလွဴရွင္ မ်ားမွ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ားရရိွျခင္း၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္သည့္ World Bank (WB) , the International Monetary Fund (IMF), the Asia Development Bank(ADB) တို႔မွ ေခ်းေငြ မ်ားရရိွျခင္း၊ ၁၉၉၃ခုႏွစ္မွ ၂ဝဝ၅ခုႏွစ္အထိ ဗီယက္ နမ္ႏိုင္ငံအား Oversea Development Aid (ODA) အျဖစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၂ဒသမ၅သန္း ရရိွ ခဲ့သည္။

ႏုိင္ငံေပါင္း၂ဝဝေက်ာ္ႏွင့္ စီးပြားေရးဆက္သြယ္မႈ ရွိခဲ့၍ ဗီယက္နမ္ပို႔ကုန္တိုးတက္မႈႏႈန္းမွာ ၂ဝရာခုိင္ ႏႈန္းရွိခဲ့ၿပီး မႏွစ္က ပို႔ကုန္တန္ဖုိးစုစုေပါင္းမွာ အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၄ဝဘီလ်ံျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုေအာင္ျမင္မႈ မ်ားက ခိုင္မာေသာအုတ္ျမစ္ႏွင့္အခြင့္အလမ္းမ်ားကို ဖန္တီးကာ ကမၻာ့စီးပြားေရးႏွင့္ ပုိမိုနက္နဲက်ယ္ျပန္႔စြာ ပူးေပါင္းပါဝင္ရန္ျဖစ္သည္။

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ ဆန္စပါးႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ ေပၚလစီ၏အဓိကသြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားမွာျပည္သူပိုင္ လုပ္ငန္းမ်ား၏အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကုန္သြယ္မႈတြင္၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းႏွစ္မ်ားအထိသာ ကန္႔သတ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ စုစုေပါင္းတင္ပို႔မႈအတြက္ ျပ႒ာန္းထားၿပီး ျပည္တြင္းဆန္ဝယ္ယူမႈ(Domestic Procurement) အေပၚတြင္ ကိုယ္တာသတ္မွတ္ျခင္းမရွိေပ။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ကတည္းကျပည္သူပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားေရာ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းမ်ားပါ ျပည္တြင္းကုန္သြယ္မႈတြင္ လြတ္လပ္စြာ ခြင့္ျပဳထားသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္သူပိုင္လုပ္ငန္းတစ္ခု တည္းကသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္မဟုတ္ဘဲ ပုဂၢလိက က႑ကိုလည္း ဦးစားေပးလာျခင္းျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား အၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈကိုတိုးတက္ေစခဲ့သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဗီယက္နမ္၏စီးပြားေရးအသြင္ ေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ ေျမယာအသုံးျပဳမႈကို မွန္မွန္ ႏွင့္ျမန္ျမန္လႊဲေျပာင္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း၊ အစိုးရ၏ စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ေဈးကြက္ေပါက္ ေဈးမ်ားျဖင့္ လယ္သမားမ်ား ပုဂၢလိကက႑တို႔အား ျပဳလုပ္ေစခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ေသာ့ခ်က္က် ေသာ ျပည္သူ႔ကုန္စည္ (Public Goods)မ်ားျဖစ္သည့္ သုေတသနႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ(Research & Development)၊ လယ္ယာေျမခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း၊ဆည္ေျမာင္းလုပ္ငန္းႏွင့္အျခား တည္ၿငိမ္ေစသည့္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတုိ႔ကို အဓိက ဦးစားေပးလုပ္ကိုင္လာခဲ့သည္။ ေဈးကြက္ေျပာင္းလဲမႈ အေျခအေနအရ ႏိုင္ငံျခားေငြလဲလွယ္ႏႈန္းကို အဆက္ မျပတ္ ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈမ်ားကို ညႇိႏႈိင္းျပဳ လုပ္ေပးျခင္းတုိ႔ပင္ျဖစ္ပါသည္။

ယခု လတ္တေလာ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ရည္ရြယ္ ခ်က္မွာ ဗီယက္နမ္ျပည္သူလူထု ပိုမိုႀကီးပြားသာယာဝ ေျပာေရး၊ ပိုမိုခ်မ္းသာသည့္ႏုိင္ငံျဖစ္ေရးႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ဒီမိုကေရစီက်ေသာ ႏုိင္ငံႀကီးသားပီသသည့္ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္း "a prosperous people, a wealthy nation , and an equal, democratic and civilized society" ျဖစ္သည္။ ထိုရည္မွန္းခ်က္မ်ား ေအာင္ျမင္ ေစရန္ အစိုးရသည္ လ်င္ျမန္ေသာစီးပြားေရးတိုးတက္ မႈႏွင့္အတူ လူမႈေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ေဖာ္ေဆာင္ေရးတို႔မွာ အလြန္အေရးပါ ေနေပသည္။

စင္ကာပူ၏ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ စက္မႈဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီး Mr.s Iswaran က ‘ ဗီယက္နမ္သည္ တုိးတက္ ေနေသာ အာရွေဒသတြင္ လင္းလက္ေနေသာၾကယ္ တစ္ပြင့္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏တုိးတက္မႈ ႏွင့္ စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈတြင္ ဗီယက္နမ္ သည္တြန္းအားတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္ကမၻာႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာစီးပြားေရးပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အခြင့္သာ မႈကို ရရွိေစႏိုင္ေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း အၾကမ္းဖက္မႈ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စသည့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာစိန္ေခၚမႈမ်ားကိုလည္းရင္ဆိုင္ လ်က္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပသြားသည္။

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၌ (Doi Moi) အစီအစဥ္ေအာင္ ျမင္ရျခင္းမွာ မက္ခ႐ုိအဆင့္အားျဖင့္ ေဈးကြက္ကို ေရွး႐ႈျခင္း၊ ဥပေဒေလးစားလုိက္နာျခင္း၊ လူထုအေျခ ျပဳအဖြဲ႕အစည္းမ်ားထြန္းကားေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း (Civil Society Organization Development) တို႔ကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီးမိုက္ခ႐ုိအဆင့္အားျဖင့္ လူတို႔၏အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္း၊ ရပိုင္ ခြင့္မ်ား၊ ပညာေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးတုိ႔ကို လူပုဂၢိဳလ္ အသီးသီးျဖင့္ရရွိေစႏိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔အျပင္အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို လည္းနီးနီးစပ္စပ္အာ႐ုံစိုက္မႈ(Close attention) လည္းေပးသည္။ လုပ္ခလစာ အဆင့္နိမ့္မႈ၊ အလုပ္ လက္မဲ့ျပႆနာႏွင့္အဆင့္ဆင့္ကို အုပ္ခ်ဳပ္စီမံဆုံးျဖတ္ ရာတြင္ၾကန္႔ၾကာမႈ(Redtapism)ႏွင့္ အဂတိလိုက္စား မႈ(Corruption)တို႔သည္လည္း ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးက်ယ္ဆုံးစိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား(Big Concerns) မ်ားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုစနစ္မွာ ပြင့္လင္းထင္သာျမင္ သာရွိမႈ(Transparency)ျဖင့္သာေအာင္ျမင္ေက်ာ္လႊား ႏုိင္ေပမည္ဟု ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ Ho Chi Minh အမ်ဳိး သားႏိုင္ငံေရးတကၠသိုလ္(Ho Chi Minh National Political Academy)မွ ပါေမာကၡDr. Hoang Chi Bao က ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့ပါသည္။